Έντομα:
τροφή για ζώα, λειτουργική τροφή για
άνθρωπο ή τίποτα απο τα δύο.
 |
| Πηγή: http://www.fao.org |
Η κατανάλωση ζωικών
προϊόντων προκαλεί σοβαρά
περιβαλλοντικά-οικολογικά προβλήματα
και είναι εξαιρετικά προβληματική για
την εξασφάλιση της παγκόσμιας διατροφής.
Στη συζήτηση σχετικά με πιθανές λύσεις,
τα έντομα αναφέρονται όλο και πιο συχνά:
ως τρόφιμα για τον άνθρωπο και ως ζωοτροφή
για το αποκαλούμενο παραγωγικό ζωϊκό
κεφάλαιο, υποτίθεται ότι παρέχουν
πρωτεΐνες με τέτοιο τρόπο που
εξοικονομούντια γήϊνοι πόροι. Αλλά
είναι τα έντομα πραγματικά η λύση για
τα τρέχοντα και μελλοντικά προβλήματα
διατροφής; Μια ματιά στα επιχειρήματα
των υποστηρικτών διατροφής με έντομα
και των επιστημονικών μελετών δείχνει
ότι το θέμα δεν είναι τόσο απλό.
Αποτελεσματικότητα
και εξοικονόμηση πόρων;
Οι υποστηρικτές είναι
της γνώμης ότι χρησιμοποιούνται
αποτελεσματικότερα οι γήϊνοι πόροι με
την εκμετάλλευση των εντόμων για τη
παραγωγή ανθρώπινης τροφής: παράγουν
σημαντικά λιγότερα αέρια
θερμοκηπίου και αμμωνία από ότι
τα «παραγωγικά ζώα» που εκτρέφονται
σήμερα και απαιτούνται σημαντικά
λιγότερες ποσότητες
νερού για την εκτροφή τους. Λένε
επίσης ότι μπορούν να μετατρέψουν τις
πρωτεΐνες στις ζωοτροφές αποτελεσματικότερα.
Αυτή η γνώση αποκτήθηκε από πειράματα
με σχετικά μικρές ομάδες εντόμων. Ωστόσο,
οι επιστημονικές μελέτες με μεγαλύτερους
πληθυσμούς δείχνουν
ότι τα έντομα που εκτρέφονται για
κατανάλωση από τον άνθρωπο χρησιμοποιούν
τη τροφή τους μόνο τόσο αποτελεσματικά
όσο οι
χοίροι ή (στην καταλληλότερη διατροφή),
όπως τα πουλερικά.
Υπάρχει εξάρτηση από
τη συμβατική κτηνοτροφία
Τα έντομα συχνά
διαφημίζονται ως μια φθηνή εναλλακτική
λύση για συμβατικά ζωικά
προϊόντα. Η αύξηση των εντόμων είναι
φθηνή επειδή, για παράδειγμα, μπορούν
να εκτραφούν με απόβλητα τροφίμων.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή ισχύει μόνο για
έντομα που εκτρέφονται με σκοπό την
παραγωγή ζωοτροφών. Τα έντομα που
προορίζονται για κατανάλωση από τον
άνθρωπο απαιτούν πιο συγκεκριμένες,
ελεγχόμενες και επομένως δαπανηρές
ζωοτροφές.
Επειδή είναι πιο
επικερδές να εκτρέφονται έντομα για
ζωοτροφές παρά για την ανθρώπινη
κατανάλωση δηλαδή σαν ανθρώπινη τροφή,
τα κέρδη των εκτροφέων εξαρτώνται από
το υπάρχον status quo της συμβατική
κτηνοτροφίας. Δεν μπορεί να υπάρξει
ζήτημα λοιπόν επίλυσης των τρεχόντων
και μελλοντικών προβλημάτων επισιτιστικής
ασφάλειας.
Εάν τα έντομα εκτρέφονται
σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και
διαφύγουν- για παράδειγμα λόγω κάποιας
φυσικής καταστροφής ή άλλων απρόβλεπτων
ατυχημάτων - αυτό μπορεί να έχει σοβαρές
αρνητικές συνέπειες: διαδίδονται
φυσικά στα τοπικά οικοσυστήματα που
παράγονται, τρέφονται από περιφερειακές
γεωργικές εκμεταλλεύσεις εκεί κοντά
και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα σε
περιοχές, στις οποίες δεν είναι το σπίτι
τους. Δεδομένου ότι είναι αδύνατο να
πιαστούν όλα αυτά έντομα που έχουν
διαφύγει, ένα τέτοιο ατύχημα θα μπορούσε
να έχει σοβαρές και απρόβλεπτες συνέπειες
για τα τοπικά οικοσυστήματα.
Εφοδιασμός του
ανθρώπινου οργανισμού με πρωτεΐνες
Είναι μια κοινή εσφαλμένη
αντίληψη ότι τα έντομα παρέχουν
περισσότερη πρωτεΐνη από τα φυτά. Στην
πραγματικότητα, πολλά βρώσιμα είδη
εντόμων περιέχουν λιγότερη βιοδιαθέσιμη
πρωτεΐνη από, για παράδειγμα, σόγια
ή μυκοπρωτεΐνη (από μύκητες). Το
κόστος παραγωγής για την πρωτεΐνη των
εντόμων μπορεί επίσης να είναι έως και
τέσσερις φορές υψηλότερο από ό, τι για
τις πρωτεΐνες από αυτές τις εναλλακτικές
λύσεις. Τα έντομα που προορίζονται για
κατανάλωση από τον άνθρωπο συχνά έχουν
food
conversion ratio (FCR)[=διατροφικός
συντελεστής] συγκρίσιμο με αυτό των
πουλερικών. Στην καλύτερη περίπτωση
και συνήθως όταν εκτρέφονται ως ζωοτροφές,
τα έντομα έχουν FCRs περίπου 2: 1. δηλαδή
χρειάζονται 2 κιλά ζωοτροφής για να
παράγουν 1 κιλό μάζας εντόμου. Αλλά και
πάλι, αυτά δεν είναι έντομα για κατανάλωση
από τον άνθρωπο. είναι έντομα για
κατανάλωση παραγωγικών ζώων. Επιπλέον,
η συζήτηση σχετικά με τα έντομα ως
τρόφιμα και ζωοτροφές συχνά ξεκινά από
την υπόθεση ότι ο κόσμος στερείται
πρωτεΐνης. Στην πραγματικότητα, τα
σημερινά εκβιομηχανισμένα έθνη είναι
υπερφορτωμένα με πρωτεΐνες. Στις
ΗΠΑ, οι περισσότεροι ενήλικες καταναλώνουν
διπλάσια ποσότητα πρωτεΐνης όπως
συνιστάται. Στην Ελλάδα
ειμαστε ακόμα πιο μπροστα – σύμφωνα
με το καθηγήτη προληπτικής ιατρικής κ.
Καφάτο όσο αφορα τη πρωτεϊνη
που καταναλώνουμε! Σε παγκόσμιο επίπεδο,
ωστόσο, το θέμα πρέπει να εξεταστεί με
πιο λεπτό τρόπο, διότι σε ορισμένες
περιοχές του κόσμου η ανεπάρκεια θερμίδων
και θρεπτικών ουσιών αποτελεί πραγματικό
πρόβλημα. Εκεί σε τέτοιες χώρες πρόκειται
για ανθρώπους που πρέπει να παίρνουν
περισσότερα και ποικίλα τρόφιμα. Η
αυξημένη κατανάλωση εντόμων μπορεί να
είναι ένας από τους πολλούς τρόπους
βελτίωσης της διατροφικής κατάστασης.
Εντούτοις, εδώ πρέπει να ληφθούν υπόψη
και θέματα δεοντολογίας ζώων (βλ.
παρακάτω).
Κίνδυνος για τους
πάσχοντες από αλλεργίες
Εάν εγκριθούν νέα
τρόφιμα με έντομα, ο κίνδυνος για τους
πάσχοντες από αλλεργίες αυξάνεται. Η
Κιτυ Βερχοεξ, πρώην μέλος της ομάδας
EFSA για τις τροφικές αλλεργίες, επισημαίνει:
"Χρειαζόμαστε για κάθε νέο έντομο
που έρχεται στο μενού μας μια επι πλέον
νέα εξέταση ". Τα έντομα θα μπορούσαν
ως εκ τούτου να προκαλέσουν αλλεργικές
αντιδράσεις σε άτομα που είναι ήδη
αλλεργικά σε γαρίδες και ακάρεα σκόνης.
Θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν νέες
αλλεργίες.
Ανεπίλυτα ηθικά
ζητήματα
Δεν είναι ακόμα σαφές
εάν ή σε ποιο βαθμό τα έντομα είναι σε
θέση να αισθανθούν πόνο και βασανισμό.
Ωστόσο, έχει αποδειχθεί, για παράδειγμα,
ότι τα έντομα φρούτων αποφεύγουν
τις παγίδες με ηλεκτροσόκ. Γνωρίζουμε
από τις μέλισσες και τα μυρμήγκια ότι
έχουν ισχυρές γνωστικές ικανότητες.
Σύμφωνα με μια έκθεση
του διεθνούς οργανισμού FAO,
"μέχρι να συγκεντρωθούν σαφείς
ενδείξεις ότι τα έντομα αισθάνονται
πόνο [προτείνεται] να δίνεται στα έντομα
το« όφελος της αμφιβολίας »ως προφύλαξη.»
Επομένως, πρέπει να
ληφθεί μέριμνα για τα έντομα να συμβαδίζει
η ζωή τους με τις ανάγκες τους. Επιπλέον,
«πρέπει να σκοτωθούν με τρόπο που
ελαχιστοποιεί τον πόνο». Ο τρόπος με
τον οποίο θα πρέπει να λειτουργήσει
στην πράξη είναι εντελώς ασαφής και,
κατά την άποψή εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, δεν λαμβάνεται ή δεν
λαμβάνεται σχεδόν καθόλου πόψη.
Η φυτική διατροφή
αντιμετωπίζει τα προβλήματα στη ρίζα
τους
Είναι προφανές ότι δεν
είναι αποτελεσματικό να δίνουμε έντομα
σε ζώα να τρώνε και στη συνέχεια να
χρησιμοποιούμε αυτά τα ζώα για την
ανθρώπινη διατροφή - και τα επιχειρήματα
για την άμεση ανθρώπινη κατανάλωση
εντόμων είναι επίσης ασταθή. Αντ 'αυτού,
απαιτούνται καινοτόμες, βιώσιμες λύσεις.
Είναι περισσότερο
λογικό να διαθέτουμε φυτικούς πόρους
για την ανθρώπινη διατροφή. Κατ 'αρχήν,
πολύ περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να
τρεφούν ετσι παρά μέσω της 'παράκαμψης'
του «παραγωγικού ζώου» ή «εντόμου». Μια
διαδεδομένη φυτική διατροφή θα έχει
επίσης εξαιρετικά θετικό αντίκτυπο
στην αλλαγή του κλίματος και στην υγεία του ανθρώπου, όπως επιβεβαίωσαν
οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της
Οξφόρδης.
Συμπέρασμα
Τα έντομα για κατανάλωση
από τον άνθρωπο δεν είναι κατάλληλα για τη χώρα μας για την επίλυση τυχόν προβλημάτων
της διατροφής μας. Τα ζητήματα καλής
διαβίωσης των ζώων στην αναπαραγωγή
εντόμων είναι επίσης εντελώς άλυτα.
Επιπλέον, η διατήρηση χοίρων, βοοειδών
και κοτόπουλων παραμένει αναποτελεσματική
και οικολογικά προβληματική στη
συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων,
ακόμη και αν τροφοδοτούνται όλο και
περισσότερο με έντομα αντί σόγιας ή
δημητριακών. Επιπλέον, τα έντομα ως
ζωοτροφή δεν επιλύουν τα τεράστια
προβλήματα υγείας που προκαλούνται από
την εκτεταμένη κατανάλωση ζωικών
προϊόντων. Και στις περισσότερες
περιοχές, η άμεση κατανάλωση φυτικών
τροφών πρέπει να είναι τουλάχιστον
εξίσου οικολογική με εκείνη των εντόμων
- χωρίς να εγείρονται ηθικά ζητήματα εκτροφής και θανάτωσης εντόμων.
