ΛΙΓΟΤΕΡΟ, ΒΡΑΔΥΤΕΡΑ.
Προσπαθώ να μετρώ τα βήματα μου μέχρι την κουζίνα, τις κινήσεις που κάνω μέχρι να βάλω το καφέ espresso στη μηχανή, την βραδύτητα με την οποία παίρνω την φλυτζάνα από την καφετιέρα και με πόσα βήματα θα πάω να καθίσω στην καρέκλα για να γράψω αλλά και την ταχύτητα που αλλάζει το πνεύμα τα πεδία σκέψης.
Είναι μεγάλα τα ερωτήματα και παράλληλα όμως απλά έως και απλοϊκά όταν τα θέτεις σε πραγματικούς χρόνους διαβίωσης και επιβίωσης του ανθρώπινου πολιτισμού και μόνο. Μπορεί να χρειαστεί να φτάσεις σε ερώτημα του στυλ «άσπρο ή μαύρο». Συντάσσουμε προτάσεις, εκφράζουμε δια σιωπής και προχωράμε την καθημερινότητά μας σαν να μην έχει συμβεί τίποτα σαν να πηγαίνουν όλα ρολόι έχοντας έναν αόρατο αυτόματο πιλότο,... νομίζοντας. Το ότι κάποια πράγματα οφείλουν να αλλάξουν είναι αδιαμφισβήτητο, διότι η συνέχεια έτσι όπως την γνωρίσαμε μπορεί να διακοπεί, αλλά έτσι κι αλλιώς θα συμβεί αυτό αν συνεχίσουμε την δεδομένη συνέχεια. Πώς μπορούμε να συνθέσουμε μια παραδειγματική αλλαγή που θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε την κλιματική και περιβαλλοντική κρίση, την εξαφάνιση της βιοποικιλότητας με στόχο ένα όραμα: να εξασφαλίσουμε ένα μέλλον που αξίζει να ζήσουμε, είτε είμαστε 18, 30, 45 ή 60 και 80+ ετών.
Μόνο με μια ανακεφαλαίωση του μέχρι σήμερα βίου μας.
Είναι προφανές ότι ένας κοινωνικό-οικολογικός μετασχηματισμός που θέλουμε μέσα από αυτό το κείμενο να φωνάξουμε απαιτεί αλλαγή των δομών γενικότερα. Αλλά χρειάζεται επίσης ανθρώπους όχι πολιτικούς, όχι γραφειοκράτες ή λομπυίστες αλλά ανθρώπους- πολίτες έξυπνους που δεν περιμένουν πια να αλλάξει το σύστημα κάποια στιγμή μόνο του ή να του το αλλάξουν όπως θέλει το κατεστημένο υποσχόμενοι μόνο, και οι οποίοι δεν προχωρούν σε τίποτα διαρκές βιώσιμο και σημαντικό, αλλά που το αντιμετωπίζουν τώρα-σήμερα και κάνουν το δικό τους κομμάτι συμμετέχοντας για να αυξήσουν την πιθανότητα μιας θετικής αλλαγής και ενός αποδοτικού μετασχηματισμού. Οι ακτιβιστές προχωρούν με μερικούς δοκιμασμένους αλλά και μη τρόπους. Μπαίνουν και φυλακή πλέον για το αυτονόητο διεκδικούμενο.
Η παρουσία μας στην ευρύτερη δημόσια σφαίρα χωρίς να ανακυκλωνόμαστε μέσα από την ίδια μας την κοινωνική ομάδα ή/και μέσα σε μια συγκεκριμένη κοινωνική κάστα είναι προϋπόθεση.
Εκτός από τις πραγματικές γνώσεις, οι δεξιότητες μετασχηματισμού περιλαμβάνουν επίσης και τη "νοοτροπία-κουλτούρα", δηλαδή τον τρόπο σκέψης και τη στάση μας συνοδευόμενα όλα αυτά από το κεφάλι, την καρδιά, το χέρι, τα πόδια και γενικότερα το σώμα μας. Δεν μπορεί ένας 35-ρης νομικός από μια πόλη της βόρειας Ελλάδας να μη ξέρει σε τι αποδίδονται οι δεκάδες θα έλεγα πολυπληθείς θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα στην περιοχή του και δεν επιτρέπεται να μη γνωρίζει τι είναι το διοξείδιο του θείου και να σηκώνεται το πρωί πριν πάει στη δουλειά να αγοράσει τον καφέ του από τα take a way καταστήματα.
Οι επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) μας λένε ξεκάθαρα ότι η δράση ή η αδράνειά μας στη δεκαετία του 2020 θα καθορίσει τις συνθήκες διαβίωσης στη Γη για τα επόμενα χίλια χρόνια. Υπερβολή? Μα τώρα και 40 χρόνια οι επιστήμονες του κλίματος κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το σήμερα!
Πως μπορώ να μοιραστώ τις δεξιότητες και τις γνώσεις μου σαν άτομο ηλικίας 60+ όταν προτάσεις βιώσιμης ανάπτυξης έχουν αγνοηθεί από μικροπολιτικούς ανόητους της ΤΑ της Θεσσαλονίκης π.χ; Ας βγούμε όλοι έξω και να παρατηρήσουμε την πόλη στην οποία ζούμε και να την βαθμολογήσουμε όχι αναφορικά με τις δυνατότητες διασκέδασης που έχει αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν θα υπάρχει διασκέδαση τι θα μπορούσε ένα πολίτης να κάνει.
Απευθύνομαι έστω και μέσω αυτού του μέσου για να μοιραστώ κάποιες σκέψεις. Ελπίζω να πάρουμε όλοι, και εγώ, κάτι από αυτές τις σκέψεις.
Είμαστε ή όχι μέρος του υπάρχοντος ‘κόσμου’? Ως ανθρώπινα όντα είμαστε στενά συνδεδεμένοι με αυτή τη ζωή γύρω μας, είμαστε μάλιστα εξαρτημένοι από αυτήν. Ο πρωτεργάτης της σκέψης Jeremy Rifkin θεωρεί ότι η "βιοφιλική συνείδηση", δηλαδή ένας τρόπος σκέψης που χαρακτηρίζεται από αγάπη για όλα τα έμβια όντα, αποτελεί προϋπόθεση για την επιβίωση της ανθρωπότητας χωρίς να συνεπάγεται ότι αυτό και μόνο του είναι αρκετό.
Είμαστε μέρος μιας αλυσίδας γενεών, γενεών πριν από εμάς και των γενεών μετά από εμάς.
Μήπως έχει εξαφανιστεί η ευγνωμοσύνη γι’ αυτό που ίσως θα πρέπει να ήμασταν Έχετε ποτέ σκεφτεί πόσο θαυμαστό είναι το γεγονός ότι τα πράγματα στην ιστορία της γης και της ανθρωπότητας έχουν λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχετε εσείς; Το λεγόμενο θαύμα της ζωής. Δεν χρειάζεται να αγοράσουμε, να αποκτήσουμε ή να κάνουμε οτιδήποτε καινούργιο για να είμαστε απλά υπέροχοι.
Μήπως έχει εξαφανιστεί η ευγένεια απέναντι στο μακρινό και κοντινό διπλανό μας?
Που είναι ο πόνος και η θλίψη μας Ας αφήσουμε τους μακρινούς ξένους. Ας κοιτάξουμε εδώ δίπλα μας τι συμβαίνει σε κέντρα κράτησης και σε τις συνθήκες ζουν Έλληνες και οι ξένοι μετανάστες.
Όταν έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση του τι είναι τόσο "υπέροχο" σε αυτόν τον κόσμο, είμαστε επίσης πιο ευαίσθητοι στο τι διακυβεύεται και τι καταστρέφεται στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Κάθε μέρα ακούμε στις ειδήσεις για ανθρώπους των οποίων τα σπίτια έχουν πλημμυρίσει
ή των οποίων οι καλλιέργειες έχουν καταστραφεί, και για δάση που καίγονται
και από τα οποία φεύγουν τα ζώα. Mιλάμε πραγματικά για το πώς θα διαχειριστούμε τη συναισθηματικά δύσκολη αποχώρηση από την εποχή των ορυκτών;
Σε περιοχές της Γης όχι παντού, "κλιματικά αισθήματα" είναι ευρέως διαδεδομένα. Ο Νορβηγός περιβαλλοντικός ψυχολόγος Per Espen Stoknes διαφημίζει υπό τον τίτλο "Stand up for your depression"
να παραδεχτεί κανείς τα συναισθήματα απέναντι στο κλίμα και την κρίση που διέρχεται. Το ίδιο συναίσθημα μας δίνει επίσης την ευκαιρία για μια πιο συνειδητή ζωή.
Και ερχόμαστε στο παγκοσμιοποιημένο πρόβλημα. Οι ψυχολόγοι του Psychologists for Future συνιστούν ότι για να αντιμετωπίσετε τα κλιματικά συναισθήματα, θα πρέπει να μιλήσετε σε φίλους γι' αυτά και να ασχοληθείτε με την προστασία του κλίματος. Θα μπορούσε το άγχος για το κλίμα, αν το επιτρέψουμε, να είναι επίσης ένας κοινωνικός συναγερμός ότι πρέπει να λύσουμε την κρίση τώρα; Και τώρα σκέφτομαι. Πόσο συχνά θα μου επιτραπεί να μιλήσω με τους γνωστούς μου διαφορετικής ηλικίας για το κλίμα.
Αν έχετε αξίες τότε αποδείξτε το ενεργώντας πάνω σε τέτοιες βάσεις. Ποια θα μπορούσε να ήταν η σημαντικότερη απόφαση αναφορικά σε τι θα αφιερώσετε την ενέργεια σας στη ζωή σας:
Τι είναι πραγματικά σημαντικό για μένα;
Τι θέλω να έχω κάνει κάποτε όχι τι ή ποιος θέλω να είμαι σήμερα, μια διαφορετική ταυτότητα;
Τι θέλω να έχω υποστηρίξει όταν κάνω μια ανασκόπηση της ζωής μου;
Και τι σημαίνει αυτό για τις πράξεις μου;
Φανταστείτε λίγο το μέλλον,
δηλαδή ότι σε πολλά χρόνια από τώρα θα έχετε στην αγκαλιά σας την εγγονή σας ή
την εγγονή ενός αγαπημένου σας φίλου σας
και πείτε υποθετικά, ότι έχει γίνει ένας
έξυπνος πολίτης και ρωτάει, τι κάνατε στην πραγματικότητα, στην κρίσιμη
δεκαετία του 2020. Τι θα θέλατε να απαντήσετε; Ναι εγώ ξέρω! Ε σεις?
Βέβαια εδώ τίθεται και το ζήτημα αν 'καλλιεργηθούν' καν έξυπνοι πολίτες που να σας ρωτήσουν σχετικά.
"Γνωστική ασυμφωνία" Όταν οι στάσεις και οι πράξεις αποκλίνουν, οι ψυχολόγοι μιλούν για - μια κατάσταση που προσπαθούμε να αποφύγουμε. Υπάρχουν δύο τρόποι για να το κάνετε αυτό: Μπορούμε να αλλάξουμε είτε τη συμπεριφορά μας είτε τη στάση μας.
Στην καθημερινή ζωή, συχνά υιοθετούμε αμφισβητήσιμες συμπεριφορές και μάλιστα αυτό το βλέπουμε πολύ ξεκάθαρα στους αντιρρησίες. Για παράδειγμα, αγνοούμε τα κλιματικά γεγονότα προκειμένου να διατηρήσουμε την αγαπημένη μας συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ακόμη και πολλοί πεπεισμένοι οικολόγοι και φιλόζωοι καταφέρνουν να μην σκέφτονται την πιθανή προέλευση της κλιματοεπιβαρυντικής εντατικής βιομηχανικής εκτροφής όταν τρώνε ένα κομμάτι κρέας σε ένα εστιατόριο, να αγνοούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ή ιδιαίτερα των κοντινών και φτηνών αεροπορικών ταξιδιών ή απλώς να μην βρίσκουν χρόνο για την επόμενη κλιματική απεργία λόγω των πολλών προσωπικών τους υποχρεώσεων. Ας μη μιλήσουμε για την διεφθαρμένη πολιτική προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων.
Ωστόσο, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι αυτές οι παραδοσιακές συμπεριφορές δεν ταιριάζουν με μια ζωή φιλική προς το κλίμα, και αυτό καθιστά όλο και πιο δύσκολο να κλείσει κανείς τα μάτια του. Εκτός και είναι τόσο αλλοτριωμένος από την καταναλωτική κοινωνία που έχει πάθει ‘ενσυναισθησιοσκλήρυνση’.
Μπορώ να μην κοιτάζω πλέον αλλού και να ευθυγραμμίζω τις προτεραιότητες και τις πράξεις μου με μεγαλύτερη συνέπεια με τις αξίες μου;
Δεν λειτουργεί πάντα στην καθημερινή ζωή και φτάνω συχνά στα όριά μου, αλλά τότε ακριβώς, αυτός ο αγώνας είναι που κάνει ευκολότερο να μιλώ με άλλους για το ζήτημα.
Προσωπικά αν και δεν πιστεύω ότι οι τριγύρω μου το εκτιμούν, η απόφαση μου να αφήσω το αυτοκίνητο στην άκρη τώρα και 10 χρόνια σχεδόν με κάνει υπερήφανο σαν κλιματικά σκεπτόμενο πολίτη και όχι μόνο, άσχετα ότι δεν θα εκτιμηθεί από κανένα δίποδο έμβιο όν. Μετακίνηση με ποδήλατο παντού, με τραίνο όπου υπάρχουν δρομολόγια φυσικά, δυσκολίες στο να κάνω διαδρομές και εκδρομές με ποδήλατο και σκυλάκι χωρίς αυτοκίνητο (2 φορές έχω ζητήσει το αυτοκίνητο από γνωστή να κάνω μια εκδρομή στην Πίνδο), και σε αυτή τη χώρα που ζω πεζοί και ποδηλάτες είναι καταραμένοι τόσο σε αστικό περιβάλλον όσο και στην ύπαιθρο.
Αποκτήστε μια εικόνα του μέλλοντος που θα θέλατε. Τι κάνουμε? Αμυνόμαστε απέναντι στην κλιματική αλλαγή π.χ. με ηλεκτρικά αυτοκίνητα και ηλεκτρικά πατίνια ή προχωρούμε στο να σκεφτούμε με θάρρος πού πραγματικά θέλουμε να πάμε;
Για παράδειγμα, να ταξιδέψω και να κοιτάξω τη γειτονιά μου – όπως αναπολώ πως ήταν πριν 30 χρόνια να φανταστώ πως θα είναι σε είκοσι χρόνια; Πολύ περισσότερο πράσινο και άνθρωποι στο χώρο του δρόμου και πολύ λιγότερα αυτοκίνητα. Άνθρωποι που συναντιούνται και κάθονται να συζητήσουν σε ένα άνετο σκιερό παγκάκι κάτω από ένα δέντρο. Μαζί με το κελάηδισμα των πουλιών, το περιστασιακό χτύπημα ενός κουδουνιού ποδηλάτου και το βουητό του ηλεκτρικού λεωφορείου.
Τι χρειαζόμαστε? ‘Επανεξέταση του κόσμου μας’. Αυτό μπορεί να συμβεί όμως όταν βάλουμε τέλος στην λεγόμενη και πολυταλαιπωρημένη έλλειψη εναλλακτικών λύσεων σε κατάσταση κρίσης και συνήθειας. «Έχοντας στο μυαλό μας την εικόνα ενός επιθυμητού μέλλοντος, θα πρέπει να αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι δράση και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να κάνουμε αυτό το μέλλον πιο πιθανό.»
Το άλλο το τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό είναι ο χρόνος που χρησιμοποιούμε και καταναλώνουμε για να ανακαλύψουμε τις αξίες μας. «Σπεύδε βραδέως» στην ανακάλυψη του αξιόλογου για τον άνθρωπο μέλλοντος. Η σκέψη θέλει χρόνο και ο χρόνος θέλει το δικό του βηματισμό. Δεν βρισκόμαστε σε πρωταθλητικό αθλητισμό της σκέψης, και κατόπιν πραγμάτωσης, αλλά σε μια αερόβια, nordic walking, διάθεση! Η βραδύτητα και η ανθεκτικότητα σου δίνει περιθώρια ανάκλησης λάθος παραδρομών. Μπορεί κάποιοι να πρέπει να είναι λαπάδες για να μπορέσουν να τηρήσουν την ευθυγράμμιση των επιθυμιών με τις αξίες τους. Η ένταση και το ύψος δεν είναι πάντα καλοδεχούμενα στον κάθε ένα.
Μια αλλαγή είναι δυνατή Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2022 από τη βρετανική δεξαμενή σκέψης Climate Outreach, οι νέοι ενήλικες στην Ευρώπη όχι μόνο βλέπουν την κλιματική κρίση ως σοβαρή απειλή για το μέλλον, αλλά θέλουν επίσης να συμμετάσχουν στη λύση. Σχεδόν το δέκα τοις εκατό των ερωτηθέντων δήλωσαν μάλιστα ότι θα ήταν πρόθυμοι να παραβιάσουν νόμους για να το πράξουν. Το κοινωνικό κομμάτι το βλέπουμε σήμερα στην Γαλλία. Ωστόσο, η ίδια μελέτη δείχνει επίσης ότι οι ερωτηθέντες δεν έχουν εικόνα για το πώς πρέπει να μοιάζει η αναγκαία συστημική αλλαγή και ποιος είναι ο ρόλος που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σε αυτήν.Τα κοινωνικά κινήματα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε όλη την ιστορία. Αυτό μπορεί να φανεί στα παραδείγματα που γνωρίζουμε, όπως τα κινήματα για την κατάργηση της δουλείας, τον αγώνα για κοινωνικά πρότυπα για τους εργαζόμενους ή την καθιέρωση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών.
Αρκεί ένα σχετικά μικρό μέρος του πληθυσμού να δραστηριοποιηθεί. Τα ευρήματα της έρευνας της Chenoweth[1] είναι ενθαρρυντικά και έχουν εμπνεύσει, μεταξύ άλλων, τα Extinction Rebellion και The Last Generation: Ήδη η ενεργή και μη βίαιη διαμαρτυρία μόνο 3-4% από ανθρώπους του πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει αξιόπιστα σε αλλαγή καθεστώτος.
Ένα μεγάλο πρόβλημα για μια επερχόμενη αλλαγή γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, διότι δεν μπορούμε να λύσουμε την κλιματική κρίση σε εθνικό επίπεδο. Τα αέρια του θερμοκηπίου δεν γνωρίζουν σύνορα. Το τι σημαίνει αυτό για την ευθύνη των μεγάλων βιομηχανικών χωρών απέναντι στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες φαντάζεται ο κάθε ένας.
Αυτό περιλαμβάνει ενεργειακές συμπράξεις με χώρες πλούσιες σε ήλιο, καθώς και ένα σημαντικά υψηλότερο επίπεδο χρηματοδότησης για τη στήριξη των φτωχότερων χωρών στην προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στην κλιματική κρίση.
Η αλλαγή σύμφωνα με την παραπάνω εικόνα δεν είναι δεδομένη. Η πρόκληση είναι πράγματι ιστορικά μοναδική και δεν υπάρχει καμία εγγύηση επιτυχίας. Αλλά τα πράγματα κινούνται κάτι συμβαίνει αν όχι στη χώρα μας τουλάχιστον σε κάποιες περιοχής της Γης.
Το αποτύπωμα του χεριού μετράει επίσης Η εικόνα της αλλαγής που μόλις περιγράφηκε δείχνει γιατί η δράση μας είναι απαραίτητη σήμερα. Δείχνει επίσης τους δύο διαφορετικούς τομείς στους οποίους έχουμε επιρροή: το επίπεδο του αποτυπώματος με την έκλυση CO2 των ενεργειών μας το δεν δεύτερο έχει να κάνει με την βιώσιμη συμπεριφορά απέναντι στο κλίμα.
Ένα άτομο συνήθισε τη διαφορετική γεύση του γάλακτος βρώμης, ένα άλλο ξεκίνησε μια συλλογή από συνταγές φιλικές προς το κλίμα, κατάλληλες για καθημερινή χρήση, και άλλοι άρχισαν να προσφέρουν τις μετακινήσεις τους με τα αυτοκίνητά τους σε επιβάτες.
Ταυτόχρονα η συμπεριφορά μας επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Υπάρχει έστω και μια νόστιμη φυτική προσφορά στην καντίνα ή στο πάρτι μπάρμπεκιου στο σπίτι ενός φίλου; Ή μια αξιοπρεπή σύνδεση λεωφορείου με το χωριό; Πόσο μου κοστίζει το ταξίδι με το νυχτερινό τρένο Αθήνα, Λάρισα ή Θεσσαλονίκη- (αν δεν έχουν απαξιώσει το μέσο αυτό στη χώρα σου) σε σύγκριση με τη φτηνή πτήση που επωφελείται από την απαλλαγμένη από φόρους παραφίνης; Πώς θα πήγαινα αν δεν ήθελα να φάω το ψητό της γιαγιάς στο χριστουγεννιάτικο δείπνο;[2]
Στη συνέχεια, συνεχίζουμε αυτή τη διαπίστωση για το δεύτερο βήμα: Η "Πρόκληση Χειραψίας" αφορά την αναζήτηση συμμάχων και τη σκέψη για μια αλλαγή στις συνθήκες πλαισίου που μπορείτε να συνεισφέρετε στον εαυτό σας. Αυτό μπορεί να σημαίνει αυτό που έκανα το 2013 όταν πρότεινα στο Δήμο Θεσσαλονίκης να αποτρέψει τροφοδοσία ζωικών προϊόντων στο κυλικείο του. Όπως καταλαβαίνετε μόνο γέλασαν. Όπως έχω πιέσει μέσω άρθρων και προτάσεων για βελτίωση των ήδη υπαρχόντων χαράξεων σε ποδηλατολωρίδες και να αλλάξει η επιλογή των εκθετών στα food festival της πόλης με πρωταρχικό κριτήριο το χορτοφαγικό και βιγκανιστικό και στο Foodsharing. Και εδώ γέλασαν.
Χθες 25η Μαρτίου θα μπορούσαν όλοι οι κεντρικοί δρόμοι της πόλης να είναι γεμάτοι με ποδήλατα καθώς ήταν αποκλεισμένοι. Πρέπει να ήμουν την ώρα 13:00 ο μοναδικός ποδηλάτης μαζί με ένα φίλο που συνάντησα σε μια διαμαρτυρία.
Το κλειδί είναι να από τη μία πλευρά, να κάνει κανείς τον δικό του τρόπο ζωής πιο φιλικό προς το κλίμα, να μη χάνεται σε δευτερεύοντα ζητήματα όπως η συζήτηση για την προέλευση του μεταλλικού νερού ή το συρρικνωμένο βιολογικό αγγούρι, ή το πλαστικό ή όχι καλαμάκι στο καφέ. Και από την άλλη πλευρά, για να συμβάλει ο καθένας με το αποτύπωμα του χεριού του σε πιο φιλικές προς το κλίμα δομές. Η δράση με το αποτύπωμα μειώνει τη γνωστική ασυμφωνία.
Ας μιλάμε όμως για το πρόβλημα Πώς μπορούν συζητήσεις για το κλίμα να πετύχουν στην καθημερινή ζωή; Οι ειδικοί στην επικοινωνία για το κλίμα δεν συνιστούν ούτε να φαίνονται ηθικιστές ούτε να προσπαθούν να πείσουν με πραγματικά στοιχεία: "Οι μελέτες δείχνουν ότι το να δείχνεις στους ανθρώπους μελέτες είναι άχρηστο", λένε.
Τι θα πει 1,5 ο C παραπάνω από την προβιομηχανική εποχή? Ποιοι και πόσοι το κατανοούν αυτό και μπορούν να το μετατρέψουν σε καθημερινότητα?
Όπως είχα αναφέρει και σε άρθρο στο Blog. Ένα άλλο παράδειγμα για το παραπάνω σε ένα άλλο υψηλότερου επιπέδου μόρφωσης -και εδώ αναφερόμαστε στοχευμένα στους διανοούμενους- και παιδείας είναι η επιστήμη του κλίματος - όσο χρήσιμη και εποικοδομητική και αν είναι - έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: «οι επιστήμονες του κλίματος δεν καταλαβαίνουν τι είναι η κοινωνία, δεν καταλαβαίνουν τι είναι ο πολιτισμός δεν καταλαβαίνουν τι είναι η ψυχολογία»[Harald Welzer]. Δεν κατηγορείται κανείς με αυτό, απλά δεν είναι ενσωματωμένο το συγκεκριμένο θέμα στην επιστημονική τους εκπαίδευση, κάτι που παλαιότερα που δεν υπήρχε το θέμα δεν χρειαζόταν. Η διαλεκτική στην κοινωνιολογική τους προσέγγιση δεν υπάρχει. Το να έχουμε την ιδέα, ότι η απλά και μόνο η παρουσίαση ορισμένων γεγονότων (facts) οδηγεί την επιθυμητή δράση-αντίδραση είναι κάτι το εξωπραγματικό δεν έχει τίποτα να κάνει με την αληθινή κατάσταση έξω στη κοινωνία και πως αντιδρά αυτή.
Σταμάτησα πλέον τον κατηχητισμό, δεν ωφελεί σε τίποτα.
Δείτε το όλο θέμα σαν μια πρόκληση σε περιπέτεια Αυτός ο μετασχηματισμός δεν είναι ένα ταξείδι καθαρής ευχαρίστησης - αν και η διασκέδαση είναι φυσικά επιτρεπτή. Για τον εαυτό μας, είναι πρώτα μια πρόκληση να αλλάξουμε συνήθειες και να αλλάξουμε προτεραιότητες για τις δικές μας ενέργειες.
Έτσι, η αντίσταση είναι αναμενόμενη - ακριβώς όπως σε μια πραγματική περιπέτεια. Ως μικροί ήρωες, χρειαζόμαστε λοιπόν … σταματώ είπα, δεν θα μπω στο ταξείδι του κατηχητισμού.
Συνειδητοποιούμε ότι δεν συναντάμε μόνο συμπάθεια και ότι δεν μπορούμε να είμαστε εκατό τοις εκατό σίγουροι αν βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο.
Νομίζω, ότι όσο και παράδοξο να ακούγεται, η κατάσταση σήμερα μας χρειάζεται σαν άτομα με προσωπική και συλλογική ευθύνη για να αλλάξει κάτι. Μας χρειάζεται για να ασχοληθούμε με την κατάσταση κρίσης, μας χρειάζεται για να επινοήσουμε λύσεις στην καθημερινότητά μας για την εφαρμογή της αλλαγής.
Αυτό που πραγματικά διακυβεύεται δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα μέλλον που αξίζει να ζήσετε εσείς και κάθε μέλος αυτής της ανθρωπότητας.
Πως συνδέεις αυτό το καθήκον με την ισορροπία σου σαν άτομο? Είναι μερικές φορές δύσκολο να μην αφεθείς. Είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε πολλή υπομονή για αυτό το έργο. Μπορούμε να γίνουμε ανθεκτικότεροι δίνοντας προσοχή στο πώς τα πάμε και ποια είναι τα σημάδια συναγερμού της υπερφόρτωσης, πόσες μπάλες μπορούμε και θέλουμε να κρατήσουμε στα χέρια και ποιες μπάλες μπορούμε ίσως να αφήσουμε κάτω με ευχάριστη ανακούφιση. Φροντίζοντας τον εαυτό μας, καλλιεργώντας συνειδητά τις σχέσεις μας και βρίσκοντας και καλλιεργώντας ένα είδος "βαθύτερου νοήματος" στην βραδύτερη ζωή μας.
[1]Η E Chenoweth, πολιτική επιστήμονας από τις ΗΠΑ, ερευνά τη μη βίαιη αντίσταση και έχει μελετήσει τα κινήματα διαμαρτυρίας κατά των καθεστώτων τα τελευταία 100 χρόνια.
[2] Σε πολλές περιπτώσεις, οι τιμές είναι πολύ υψηλές, οι εναλλακτικές λύσεις φιλικές προς το κλίμα είναι πολύ ανέφικτες ή δεν υπάρχει κοινωνική αποδοχή - όλες αυτές οι συνθήκες πλαισίου δυσχεραίνουν τη δράση για την προστασία του κλίματος.
