Κεραυνοί, κύματα καύσωνα, έντονες βροχοπτώσεις Οδηγεί η κλιματική αλλαγή σε περισσότερες καταιγίδες;
Φαίνεται ότι υπάρχουν περισσότερες καταιγίδες σήμερα απ' ό,τι στο παρελθόν. Μελέτες υποστηρίζουν αυτή την εκτίμηση για ορισμένες περιοχές. Οι μετεωρολόγοι βλέπουν επίσης μια σημαντική σχέση μεταξύ της αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως και της εμφάνισης καταιγίδων. Αλλά μήπως αυτό υποδηλώνει ήδη μια παγκόσμια τάση;
Στα μεγάλα υψόμετρα των Ευρωπαϊκών Ανατολικών Άλπεων, ο αριθμός των εντοπισμένων κεραυνών έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια. Οι λόγοι γι' αυτό έγκεινται στις συνέπειες της κλιματικής μεταβολής. Μια ομάδα ερευνητών του Ίνσμπρουκ από τα Ινστιτούτα Γεωεπιστημών, Ατμοσφαιρικών Επιστημών και Στατιστικής δημοσίευσε τώρα για πρώτη φορά τα ευρήματά της στο περιοδικό Climate Dynamics.
Το επίσημο άρθρο του Uni @uniinnsbruck [i]:
Μετά την καταιγίδα είναι πριν το κύμα καύσωνα
Μετά τις ισχυρές καταιγίδες, το επόμενο κύμα καύσωνα κυλά τώρα προς την Βορειοδυτική Ευρώπη. Ούτε τη νύχτα δροσίζει και η πίεση για τους ανθρώπους αυξάνεται. Ωστόσο, οι καταιγίδες και οι καταιγισμοί αστραπών υποχωρούν. "Η μεγάλη έκρηξη έχει τελειώσει", λέει ο Dietzsch. Η τάση για καταιγίδες θα μειώνεται όλο και περισσότερο τις επόμενες ημέρες, αλλά η ζέστη θα επιστρέψει
Αυξάνεται ο αριθμός των καταιγίδων;
Ωστόσο, η αυξημένη εμφάνιση τοπικών καταιγίδων τις τελευταίες ημέρες δεν υποδηλώνει (ακόμη) μια γενική μετεωρολογική τάση. Πάνω απ' όλα, δεν μπορεί να συναχθεί σαφής, επιστημονικά επαληθεύσιμη σχέση με την κλιματική αλλαγή. Μπορεί να το αισθανόμαστε έτσι, κάτι που επιβεβαιώνουν και οι μετεωρολόγοι. Αλλά για μια αδιάσειστη επιστημονική πραγματογνωμοσύνη για ολόκληρη την Ευρώπη, ή ακόμη και τον κόσμο, λείπει μια ευρεία, εμπειρικά ισχυρή βάση δεδομένων.
Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τον σχηματισμό καταιγίδων;
Ωστόσο, αυτή η βάση δεδομένων υπάρχει ήδη για μεμονωμένες περιοχές του κόσμου - για τις Ανατολικές Άλπεις, για παράδειγμα. Σύμφωνα με μια ομάδα ερευνητών από το Ίνσμπρουκ, ο αριθμός των κεραυνών σε μεγάλα υψόμετρα έχει διπλασιαστεί από το 1980. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο κύριος λόγος γι' αυτό είναι η κλιματική αλλαγή και η συνακόλουθη αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία έχει επηρεάσει τόσο τη συχνότητα των καταιγίδων όσο και των κεραυνών.
Για τη μελέτη τους, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Climate Dynamics", οι ατμοσφαιρικοί και στατιστικοί επιστήμονες από την πρωτεύουσα του Τιρόλου συνδύασαν διάφορες πηγές πληροφοριών και βασίστηκαν σε περαιτέρω αναλύσεις των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερες αστραπές στα βουνά"Οι αναλύσεις μας σε αυτό το έδαφος έδειξαν τώρα ότι η άνοδος της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της συχνότητας των καταιγίδων και συνεπώς των κεραυνών", εξηγεί ο ερευνητής Thorsten Simon.Το γεγονός ότι αυτή η τάση είναι τόσο σαφώς σύμφωνη με τις παγκόσμιες αλλαγές στο κλιματικό σύστημα εξέπληξε την ομάδα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ίνσμπρουκ, οι πιο έντονες αλλαγές σημειώθηκαν στις υψηλές Άλπεις μεταξύ 1980 και 2019. Σε αυτές τις περιοχές, η περίοδος των κεραυνών έφτασε σε ισχυρότερο μέγιστο και ξεκίνησε έναν μήνα νωρίτερα. Παρόμοια σήματα στις νότιες και βόρειες παρυφές των Άλπεων είναι παρόντα, αλλά πιο αδύναμα. Οι επίπεδες περιοχές γύρω από τις Άλπεις δεν παρουσίασαν καμία σημαντική τάση.
Υψηλότερες θερμοκρασίες - περισσότερες καταιγίδες
Η δυναμική του καιρού στις ανατολικές Άλπεις δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση εξαίρεση. Ο κίνδυνος εξαιρετικά βίαιων καταιγίδων αυξάνεται με την άνοδο της θερμοκρασίας. "Οι καταιγίδες ευδοκιμούν στη ζέστη από κάτω και στο κρύο από πάνω, επειδή οι διαφορές θερμοκρασίας είναι πολύ μεγάλες", εξηγεί ο μετεωρολόγος Uwe Schickedanz.
Επομένως, ο κίνδυνος εξαιρετικά βίαιων καταιγίδων αυξάνεται συνεχώς με την άνοδο της θερμοκρασίας, εφόσον υπάρχει και υγρασία. "Όσο περισσότερη ζέστη έχω, τόσο περισσότερες βίαιες καταιγίδες έχω. Η περισσότερη θερμότητα προέρχεται επίσης από την αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος".
Αύξηση των καταιγίδων στην Αρκτική
Αμερικανοί ερευνητές απέδειξαν πριν από λίγο καιρό ότι οι αστραπές και οι κεραυνοί εμφανίζονται πλέον περίπου ένα τέταρτο του εκατομμυρίου φορές το χρόνο στην Αρκτική, περίπου επτά φορές πιο συχνά από ό,τι το 2010. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι η αιτία είναι τα θερμότερα καλοκαίρια στον μακρινό βορρά, που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Στη Σιβηρία, η μεγαλύτερη τάση για καταιγίδες αποτελεί κίνδυνο για τα δάση, καθώς οι κεραυνοί μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιές. Οι ερευνητές του κλίματος προειδοποιούν ότι οι ισχυρές καταιγίδες θα μπορούσαν να σχηματίζονται συχνότερα στο μέλλον, αν συνεχιστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), οι μελέτες δείχνουν μια "τάση προς ισχυρότερες καταιγίδες" για όλες τις περιοχές του κόσμου που μελετήθηκαν.
Αναμένονται συχνότερες και πιο βίαιες καταιγίδες στη Γερμανία
Ο Stefan Rahmstorf, ερευνητής του κλίματος από το Πότσνταμ, θεωρεί πιθανό "να πρέπει να περιμένουμε πιο συχνές και πιο βίαιες καταιγίδες στο μέλλον". Ο λόγος για αυτό είναι φυσικός: μια θερμότερη ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερους υδρατμούς και τα κατακρημνίσματα μπορούν να είναι αντίστοιχα βαρύτερα, λέει ο Rahmstorf. Ο ειδικός σε θέματα κλίματος αναφέρεται σε μια μελέτη του Σουηδικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου, για την οποία αξιολογήθηκαν δεδομένα μετρήσεων σχετικά με τις βροχοπτώσεις από καταιγίδες. Αυτή δείχνει "ότι αυτή η βροχόπτωση με συναγωγή αυξάνεται ακόμη πιο γρήγορα από ό,τι θα αναμενόταν, λόγω της υψηλότερης ικανότητας αποθήκευσης νερού του θερμότερου αέρα".
Υψηλότερη τάση για καταιγίδες στα νότια
Μελέτες από ερευνητές του κλίματος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης (KIT) επιβεβαιώνουν αυτή την τάση: διαπίστωσαν ότι η πιθανότητα σοβαρών καταιγίδων έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Για τις έρευνές τους, οι επιστήμονες αξιολόγησαν μετρήσεις ραντάρ, δεδομένα από ασφαλιστικές εταιρείες και προσομοιώσεις με περιφερειακά κλιματικά μοντέλα."Το ενδεχόμενο καταιγίδων έχει σαφώς αυξηθεί", εξηγεί ο μετεωρολόγος του KIT Michael Kunz.
Σύμφωνα με το KIT, η αύξηση παρατηρείται σε ολόκληρη τη Γερμανία, με εξαίρεση τα βορειοανατολικά. Στη νότια Γερμανία, όπου η τάση για καταιγίδες είναι υψηλότερη από ό,τι στο βορρά, η αύξηση ήταν μεταξύ τεσσάρων και οκτώ ημερών ετησίως. Η τάση αυτή είναι πιθανό να ενταθεί τις επόμενες δεκαετίες.
Ισχυρότερες αναταράξεις στην ατμόσφαιρα
Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, η θερμοκρασία και η υγρασία έχουν αυξηθεί σημαντικά κοντά στο έδαφος, αλλά όχι στα υψηλότερα στρώματα. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν περισσότερα ανοδικά ρεύματα, οπότε αυξάνεται το ενεργειακό δυναμικό για καταιγίδ[i] https://uibk.ac.at/de/newsroom/2023/alpen-blitzaktivitat-in-wenigen-jahrzehnten-verdoppelt/ Paper (#OpenAccess!): Simon, Thorsten; Mayr, Georg; Morgenstern, Deborah; Umlauf, Nikolaus; Zeileis, Achim; Amplification of annual and diurnal cycles of alpine lightning. Clim Dyn (2023). https://doi.org/10.1007/s00382-023-06786-8
