Solastalgia - Soliphilia - Eremocene κ.α., νεολογισμοί που θα γίνουν απαραίτητοι στην επικοινωνία μας, Διάβασμα σε 5'

Solastalgia - Soliphilia - Eremocene κ.α., λατινοελληνικoί νεολογισμοί στην εποχή του ανθρωπόκαινου για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματα μας σε σχέση με τη κλιματική αλλαγή και τη καταστροφή του περιβάλλοντος

 

 

Ο Αυστραλός φιλόσοφος Glenn Albrecht δημιουργεί ένα εντελώς νέο λεξικό για να ταιριάζει με τη μεταλλαγμένη σχέση μας με την υπο εξαφάνιση φύση.

Οι Αυστραλοί έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν τις κολάσεις πυρκαγιών. Από τον Ιούλιο του 2019, οι πυρκαγιές έχουν καψει 46 εκατομμύρια στρέμματα, έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 36 άτομα και έχουν θανατώσει ή εκδιώξει περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άγρια ζώα. Η Wallaby φάρμα, του Αυστραλού φιλλόσοφου Albrecht ευτυχώς τη γλύτωσε απο τη πυρκαγιά: τα ελικόπτερα με νερό καταπολεμούσαν τη πυρκαγιά ένα μίλι μακρυά πρίν από το αγρόκτημα του Albrechts. Πρόσφατα ζήτησα από τον Glenn Albrecht να μου πεί τι συναισθήματα προκάλεσε η κρίση σ 'αυτόν. "Solastalgia, προφανώς", μου είπε. "Είναι ένα ζωντανό βίωμα αρνητικής αλλαγής".

Ωστόσο, η ξηρική χρόνια που πυροδότησε την περίοδο της πυρκαγιάς της Αυστραλίας - μια ξηρασία που βεβαίως και επιδεινώθηκε από την κλιματική αλλαγή- έχει παραμορφώσει το τοπίο παρόλα αυτά.

Τα μισά από τα δέντρα της φάρμας έχουν πεθάνει, οι καλλιέργειές τους έχουν μαραθεί, και ο ποταμός έχει συρρικνωθεί σε ένα ρυάκι. Τα ζώα έχουν εγκαταλείψει ως επί το πλείστον την περιοχή, εκτός από τα απελπισμένα wallabies.

Ο Albrecht, φιλόσοφος, χρησιμοποίησε τη λέξη Solastalgia¹ το 2003 για να περιγράψει τη χρόνια δυσφορία που προκαλεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση ή απλούστερα, η νοσταλγία για το σπίτι σου χωρίς να εχεις εγκαταλείψει το σπίτι σου. Η Solastalgia έχει γίνει από τότε ένα διαρκές μοτίβο της νεωτερικότητας, που επικαλείται συνέχεια για να εξηγήσει την απελπισία που σχετίζεται με τις αρνητικές επιδράσεις της αλλαγής του κλίματος, την εξαφάνιση των ειδών και την βιομηχανική εξόρυξη ορυκτών καυσίμων.

Ερευνητές και ακτιβιστές χαρακτηρίζουν με μια τέτοια λέξη την αδιέξοδη και άσχημη κατάσταση των Γαναίων στη Γκάνα, των οποίων τα βοσκοτοπια έχουν αποξηρανθεί, των κυνηγών των Ινουίτ που εχει μειωθεί ο πάγος της θάλασσας και των Λουιζιαννών των οποίων οι ακτές γέμισαν από τη διαρροή πετρελαίου Deepwater Horizon.

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στην Appalachia, όπου η εξαφάνιση των βουνών - μια εκτατική τεχνική εξόρυξης άνθρακα, με την οποία οι εταιρείες εξαφανίζουν απλά τις κορυφές των βουνών καταστρέφοντας τις και μετατρέποντας το τοπίο σε ερημωμένες κοιλάδες - έχει επιφέρει κατάθλιψη και κατάχρηση ψυχοουσιών στους ντόπιους. Η Solastalgia εχει εμπνεύσει τους τίτλους των pop albums της Αυστραλίας και των κονσέρτων piccolo της Εσθονίας. Ο συγγραφέας Stephen Marche δήλωσε ότι είναι η "καθοριστική ασθένεια του 21ου αιώνα".

Το να ονομάζουμε Solastalgia μια "ασθένεια", όμως, δεν είναι απολύτως ακριβής. "Η Solastalgia μπορεί να είναι πρόδρομος για πιο σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα", μου λέει ο Albrecht. "Είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα παρά μια ιατρική διάγνωση." Μοιάζει λιγότερο με κλινική κατάθλιψη από ό, τι κάνει μια τρομοκρατία και ένας φόβος που πάει μέχρι τα κόκκαλα - μια κατάσταση περισσότερο της ψυχής παρά του πνεύματος.

Η Solastalgia που ο Albrecht αναφέρει στο πρόσφατο βιβλίο του "γήϊνα συναισθήματα", είναι το αστέρι σε έναν αστερισμό αναδυόμενων ψυχοterra (ψυχογήϊνων) συνθηκών,- νέες συναισθηματικές καταστάσεις στο άνθρωπο που συνδέονται με την κατάσταση της γης. Πολλοί από τoυς λεκτικούς θησαυρούς του Albrecht έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικοί για τη χώρα του. Υπάρχει η λέξη mermerosity¹, η προληπτική θλίψη που μπορεί να αισθανθεί κάποιος για τα είδη που πιθανώς οι πυρκαγιές της Αυστραλίας θα εξαφανίσουν. Υπάρχει tierratrauma(οξεία υπαρξιακή φρίκη) όταν γινεσαι μάρτυρας, για το ένα τρίτο νησιού του Kangaroo που χρησιμέυει ώς καταφύγιο για κοάλα και άλλα σπάνια είδη άγριας πανίδας – να πιάνει φωτιά. Και υπάρχει terrafurie(γήϊνος θυμός), ο δίκαιος θυμός που προκλήθηκε, ίσως από τη δειλία και την άρνηση του πρωθυπουργού Scott Morrison, ο οποίος ειναι φαν της εξόρυξης άνθρακα, να τα συνδέσει όλα αυτα με τη κλιματική αλλαγη.

Η προϋπόθεση των γήϊνων συναισθημάτων είναι ότι η μεταλλαγμένη σχέση μας με τη φύση - την παραμορφώνουμε όλο και περισσότερο καθημερινά, ακόμη και εάν αποσυρθούμε σήμερα απο αυτήν - απαιτεί ένα νέο λεξικό που να ταιριάζει.

Ζούμε μετά απο όλα αυτά στη σκιά ενός ενιαίου επικού νελογισμού, του Ανθρωπόκαινου, που επινοήθηκε από τους γεωλόγους για να χαρακτηρίσει την εποχή μας που κυριάρχησε ο άνθρωπος. Ωστόσο, ενώ το Anthropocene είναι περιγραφικό, τα πιο ισχυρά λόγια του Albrecht είναι ρυθμιστικά και αποσκοπούν ρητώς στη διαμόρφωση των αλληλεπιδράσεών μας με τον κόσμο.

Ακριβώς όπως η εκμάθηση των ονομάτων των πτηνών μας καθιστά ικανούς να παρατηρήσουμε ένα πουλί που πετά απο πάνω μας με ένα κιτρινο ράμφος, ορίζοντας ετσι ένα νέο σύνολο σχέσεων, ετσι πιστεύει ο Albrecht, ότι μπορεί με το χρόνο να κάνει αυτες τις σχέσεις μέρος των ενεργών βιωμάτων που έζησε. Ναι, υποφέρουμε με την tierratrauma και την terrafurie, αλλά είμαστε επίσης σε θέση να βιώνουμε τη Soliphilia², τη χαρά να προστατεύουμε ένα αγαπημένο περιβάλλον - μια χαρά που μοιράζεται ο καθένας που έχει φυτέψει ένα δέντρο.

Δεν έχουμε τίποτα στην κουλτούρα μας που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αλλαγές που έχουν συμβεί από τη Βιομηχανική Επανάσταση " μέχρι σήμερα, δήλωσε ο Albrecht. Ο πυρήνας του έργου του, πρόσθεσε, "είναι να μας βγάλει από αυτές τις αρνητικές εμπειρίες και σε θετικές."

Τη πρώτη φορά που μίλησα με τον Albrecht ήταν τον περασμένο Ιούνιο-αρχές του καλοκαιριού για μένα, χειμώνα στην αυστραλιανή πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας. Ο Albrecht έζησε στο Wallaby Farm από το 2014, όταν αποσύρθηκε από μια θέση καθηγητού στο Πανεπιστήμιο Murdoch στο Περθ. Ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του ως έναν αγρότη, διαιρώντας τις ημέρες του, στην παράδοση του Wendell Berry, μεταξύ της σωματικής και της πνευματικής εργασίας. Πάνω από το Skype, έσκυψε προς τον φιλόσοφο σε γυαλιά με πυκνή δομή και ασημένια γένια Van Dyke. Είχε κοπεί το ξύλο εκείνο το πρωί για να κρατήσει ζεστό.

Η υπαναχώρηση του Albrecht στη φύση ήταν, για να την αφουγκρασθεί, στην πραγματικότητα την εξέλιξη στις πρώτες γραμμές ενός μεταβαλλόμενου πλανήτη. "Θα μπορούσα απλώς να ζήσω ολόκληρη τη ζωή μου σε μια κλιματιζόμενη φούσκα", μου είπε, "και να προσποιούμαι ότι όλα είναι εντάξει." Το αγρόκτημα, αντίθετα, έφερε τον Albrecht πιο κοντά στις μούσες του: την κλιματική αλλαγή και τις συνεπαγόμενες τρομακτικές επιδράσεις. Η γη του βρίσκεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από έναν δρόμο μιας λωρίδας στην κοιλάδα Hunter, που κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς θα μπορούσε να γίνει παγίδα θανάτου. Όταν έφτασε το καλοκαίρι, είπε, αρχισε η τρομοκρατία από την λεγόμενη meteoranxiety, μια λέξη που δημιουργήθηκε για το φόβο ενόψει ακραίων καιρικών συνθηκών.
«Ξυπνάω κάθε πρωί ανησυχώντας για τη φωτιά», είπε προφητικά ο Albrecht, έξι μήνες πριν καταβροχθιστεί απο τη φωτιθα το σπίτι του.

Καθώς το αγρόκτημα του αποσγραγγίστηκε-ξεράθηκε τελείως, ο Albrecht αισθάνθηκε τη Solastalgia. Ο Albrecht είχε εφεύρει τη λέξη όταν οι κάτοικοι της κοιλάδας του Hunter άρχισαν να θλιβονται για τη δημιουργία των ανθρακορυχείων – τους μαύρους λάκους, η τρομακτική βουή των μηχανημάτων, τη καταστροφή των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων. "Έχασα πολύ βάρος", δήλωσε ένας κτηνοτρόφος στον Albrecht, σε μια συζήτηση που σχετίζεται με τα γήϊνα συναισθήματα. "Ξυπνούσα μεσονυχτίς με το στομάχι μου να ειναι μια σφιγμένη γροθιά και σκεφτόμουν τι θα κάνω;" Ένας άντρας από την Aboriginal είπε ότι είχε αρχίσει να οδηγεί εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά για να αποφύγει "όλες τις τρύπες, όλη τη βρωμιά".

Ο Albrecht στρέφεται και αναζητεί μια λέξη που θα συλλάβει αυτό το μεταστατικό άγχος. Επανέφερε μια κατάσταση που περιγράφεται από τον Ελβετό ιατρό Johannes Hofer το 1688, την ασθένεια που προκαλείται από την έντονη επιθυμία να επιστρέψει στην πατρίδα του κάποιος: ένα συναίσθημα που το γνωρίζουμε σήμερα ως νοσταλγία. Οι κάτοικοι της Κοιλάδας του Hunter, ωστόσο, δεν τολμούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ήταν ήδη στο σπίτι τους, αν και με μια διαστρεβλωμένη εικόνα πέρα από την απλή αναγνώριση του τοπίου. Άλλες γλώσσες εθνότητων διέθεταν κατάλληλα λόγια, μεταξύ των οποίων η γλώσσα των koyaanisqqatsi των Hopi, η οποια μιλά για αποσύνθεση της ζωής. Αλλά ο Albrecht βρήκε ότι λείπουν τα αγγλικά. Πήρε ένα λεκτικό μόσχευμα το sol-, από τις λέξεις solca desolation, και προσέθεσε τη λέξη algia με την ελληνική ρίζα άλγος(πόνος). "Η Solastalgia βγήκε από το μυαλό μου και από τη γλώσσα μου", γράφει ο Albrecht στα Earth Emotions, "σαν να ήταν πάντα εκεί".

Η Solastalgia κατέληξε να καταλαμβάνει μια θέση στον λαϊκό πολιτισμό και την πολιτική που λίγοι είχαν συνειδητοποίησει, ότι είχαν παραμείνει κενές. Η Naomi Klein π.χ. την έχει χρησιμοποιήσει για να χαρακτηριστεί τη "νέα ανώμαλη" κλιματική αλλαγή, ενώ οι συγγραφείς των βιντεοπαιχνιδιών την χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν το τοπίο Red Dead 2.

Η λέξη προκαλεί ένα συγκεκριμένο συναίσθημα που είναι ωστόσο διαδεδομένο, έναν δυϊσμό. Το Meteoranxiety(φοβος για ακραία καιρικά φαινόμενα) είναι τόσο έμφυτο για τους Αυστραλούς κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, όσο για τους κατοίκους της Φλώριδας που παρακολουθούν το ραντάρ των τυφώνων. "Ο καθένας έχει βιώσει αυτά τα συναισθήματα, αλλά κανείς δεν τα κατονόμασε", δήλωσε ο Albrecht. "Υπάρχουν κενά διαστήματα στη γλώσσα μας, που προσπάθησα να γεμίσω".

Οι νεολογισμοί "εστιάζουν το μυαλό", μου είπε πρόσφατα η Ginny Battson, μια Ουαλή φιλόσοφος."Νέες λέξεις μας κάνουν να καθίσετε και να σκεφτείτε – μήπως είμαστε πραγματικά σε ένα τόσο μεταβαλλόμενο περιβάλλον που πρέπει να αλλάξουμε τη γλώσσα μας"; Οι ίδιοι οι νεολογισμοί της Battson τείνουν να είναι πιο φυσικοί από αυτες του Albrecht. Το 2017, όταν η τέφρα πυρκαγιάς εξαπλωθεί πάνω από το σπίτι της στο Κάρντιφ, χαρακτήρισε το σέπια χρωματισμένο φως Esranebulous, ή αλλιως το φως φάντασμα του Ανθρωπoκαινου. Το 2018, το σπίτι μου στην ανατολική Ουάσινγκτον είχε κατακλυστεί από το ίδιο άγριο σούρουπο, ένα χάλκινο λυκόφως που παράγεται από πυρκαγιές στη γειτονική Βρετανική Κολομβία. Υπάρχει κάτι ταυτόχρονα παρήγορο και ανησυχητικό για το ότι μποιράζομαι τη γνώση αυτή την αισθητήρια εμπειρία με τους ανθρώπους απο όλο το πλανήτη.

Για τον Albrecht, αυτή είναι ακριβώς η αξία των νεολογισμών: Συνδέουν κοινότητες συνειδητοποίησης και αντίστασης. Στα γήϊνα συναισθήματα, περιγράφει λεπτομερώς το έπος των Bulga και Milbrodale, αυστραλιανά χωριά που απευθύνονται στα δικαστήρια για να εμποδίσουν την εξόρυξη άνθρακα. Ο Albrecht διερεύνησε τις απόψεις των ντόπιων - τα ορυχεία ήταν πηγές "σοβαρής ανησυχίας και άγχους", όπως του είπε ένας - και υπέβαλε τις απαντήσεις υπό την ιδιότητά του ως ειδικού μάρτυρα, μια περίπτωση που περιγράφει στα γήϊνα συναισθήματα ως "η Solastalgia πηγαίνει στο δικαστήριο". Είναι αξιοσημείωτο ότι ένας δικαστής συμφώνησε με τη θέση των χωριών και αποφάσισε, ότι το ορυχείο "θα επιδεινώσει την απώλεια της αίσθησης του τόπου".

Ο θρίαμβος της Solastalgia, δυστυχώς ήταν μικρής διάρκειας: Η κρατική κυβέρνηση, με παρεμβάσεις των βιομηχανικών λομπι, τροποποίησε το νόμο και επέτρεψε να γίνει το ορυχείο. Παρ 'όλα αυτά, η υπόθεση δίδαξε βαθύτατα τον Albrecht ότι οι λέξεις μπορούσαν να ενδυναμώσουν καθώς και να διδάξουν. Η Solastagia, μου είπε, "δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να μοιραστούν αυτό που διαφορετικά θα ήταν ένα απομονωμένο, ατομικό, ατομικιστικό συναίσθημα και να συνεργαστούν για να νικήσουν την αιτία. H Solastalgia είναι μια αναγνώριση ότι κάτι απτό προκαλεί τη δυστυχία σας. Τη στιγμή που το κάνετε αυτό, έχετε εμπλακεί σε μια ενέργεια-πράξη αντιπολίτευσης(αντίστασης). "

Εχουμε πλυμυρίσει από ανθρωπόκαινους νεολογισμούς, λέξεις και φράσεις που απο τη παλίρροια του οικολογικού άγχους έχουν βγεί έξω στις ακτές της γλώσσας μας. Υπάρχει ένα σύνδρομο μετατόπισης βασικών γραμμών. Ειναι η τάση μας να εγκλιματιζόμαστε ανεπιθύμητα στην περιβαλλοντική καταστροφή, μια οικολογικο-κοινωνική ανομία, η τάση μας να παραβλέπουμε πιο έντονα τη φύση όσο πιο πολύ εξαφανίζεται η ίδια.

Ο παγκόσμαι γνωστός βιολόγος E.O. Ο Wilson είναι ένας ανεξάντλητος geyser(θερμοπίδακας) της γλώσσας: βλέπε, για παράδειγμα, τη Biophilie(Bιοφιλία), μια λέξη που αρχικά φτιάχτηκε από τον Erich Fromm και αργότερα επεκτάθηκε από τον Wilson - για την εγγενή ευχαρίστηση που λαμβάνουμε με την παρουσία άλλων οργανισμών. Ο Wilson είναι επίσης υπεύθυνος για την δυστυχισμένη αντίθεση του, την Eremocene(η εποχή της μοναξιάς), - ένα κοντινό μέλλον με το οποίο οι άνθρωποι θα καταλάβουν απλά έναν κόσμο άδειο από όλα τα άλλα είδη. Η Danielle Celermajer, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, χαρακτήρισε πρόσφατα τις πυρκαγιές της Αυστραλίας ως μια υπόθεση Οmnicide (δολοφονία άπαντων), "το σοβαρότερο από όλα τα εγκλήματα".

Ο Albrecht, προσπαθεί να δημιουργήσει concepts με παγκόσμια πολιτισμική εμβέλεια. Η πιο φιλόδοξη ιδέα των γήϊνων συναισθημάτων είναι η λέξη Symbiocene, για τον Albrecht ένα σχεδόν θαυμαστό μέλλον στο οποίο, αντί να κυριαρχούμε επι της φύσης, ζούμε σε τέτοια αρμονία που«σχεδόν κάθε στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού, της οικονομίας, των οικοτόπων και της τεχνολογίας θα επανενταχθεί αδιάλειπτα σε κύκλους ζωής και διαδικασίες." Symbiocene είναι ένας αραχνοϋφαντος τόπος, όπου οι πανθεϊστικές αξίες ενεργοποιούνται μέσω του techno-outopianism(τεχνοουτοπισμού). «Θα αγαπάμε να τρώμε τις συσκευασίες τροφίμων με βάση την κυτταρίνη», και ετσι ενθουσιάζεται ο Albrecht στα γήϊνα συναισθήματα. "Θα απολαύσουμε τη ζωή σε σπίτια κατασκευασμένα από τούβλα που παράγονται και επισκευάζονται συνεχώς από οικιακούς μύκητες".

Αλλά γιατι όχι ένας τέτοιος Δονκινχωτισμός με τις λέξεις? Αν οι νεολογισμοί έχουν τη δύναμη να δημιουργήσουν νέες συναισθηματικές καταστάσεις, γιατί να μη δημιουργήσουμε αισιόδοξες; Με τη λέξη Solastalgia ξαναφέραμε ένα συναίσθημα που προηγουμένως ήταν απροσδιόριστο στις καρδιές του ανθρώπου. Ομοίως, ο Albrecht ελπίζει ότι η χρήση της λέξης Symbiocene θα καθιερώσει ένα νέο είδος σχέσεων και σχέσης.

Οι κατακλυσμιακές πυρκαγιές της ουρασλίας, μου είπε ο Albrecht όταν μιλήσαμε ξανά τον Ιανουάριο του 2020, ξύπνησε τους συμπατριώτες του αναφορικά με τις δυστοπικές ιδιότητες του Anthropocene. Η ιδέα της υπέρβασης της σημερινής εποχής μας, και της μετάβασης σε ό, τι μπορεί να συνεπάγεται με την Symbiocene, έχει αρχίσει να μοιάζει λιγότερο σαν ένα όνειρο, αλλα με μια στρατηγική επιβίωσης. "Η αναζήτηση ΄για νόημα, για μια καλή ζωή, για χαρά και την ομορφιά και το θαύμα, είναι αυτό που το βιβλίο προσπάθησε να μας φέρει", είπε. Και σε συμβίωση με τη φύση να υπάρξεις, φυσικά, δεν είναι μια νέα ιδέα. Πράγματι, η δική μας ιστορία είναι ένας από τις λίγες ανθρώπινες που πέφτει τόσο θλιβερά τόσο έξω, εκτός ισορροπίας Χρειαζόμαστε νέες λέξεις όχι μόνο για να χαρακτηρίσουμε το Ανθρωποκαινο, αλλά για να επιταχύνουμε σε έναν καλύτερο κόσμο.

Μετάφραση απο την  Αγγλική:blogger

Ο Ben Goldfarbis δημοσιογράφος του περιβάλλοντος, του οποίου τα κείμενα έχουν δημοσιευτεί  στα The Atlantic, the Guardian, Science και σε πολλά άλλα, είναι ο συντάκτης του Eager: The Surprising, Secret Life of Beavers and Why They Matter, Νικητής του PEN / E.O. Βραβείο συγγραφής λογοτεχνικών επιστημών Wilson

1Solastalgia.(λατινικά sōlācium (παρηγοριά)και ελληνική λέξη ρίζα -algia (πόνος)

2 Η ετυμολογική προέλευση της λέξης «πένθος» προέρχεται από την ελληνική γλώσσα, ο μιρμέρος που σχετίζεται με την «κατάσταση ανησυχίας» και το νόημά της συνδέεται με την ταλαιπωρία και τη θλίψη.

3 Η Soliphilia είναι η πολιτική αλληλεγγύη ή η αλληλεγγύη που απαιτείται μεταξύ όλων μας για να είμαστε υπεύθυνοι για έναν τόπο, μια βιοπεριφέρεια, έναν πλανήτη και την ενότητα των αλληλένδετων συμφερόντων εντός του. Ένα πολιτισμικό και πολιτικό κίνημα που βασίζεται στη Soliphilia είναι πλέον απαραίτητο για να προστατεύσει τη δυνατότητα αυτής της θαυμάσιας ψυχολογικής κατάστασης που ονομάζεται «eutierria» [(ευ + ρίζα της λέξηςTierria(γη)] για να βιώσουν οι μελλοντικές γενιές.