Αλληλέγγυα Αγροτική Οικονομία. Ειναι δυνατόν να υπάρξει στην Ελλάδα?

Αλληλέγγυα Αγροτική Οικονομία

Πτυχές μιας βιώσιμης περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά  εξέλιξης της υπαίθρου. Η συνδέσεις της με μια κοινωνική διατροφική οικονομία την οργάνωση και τη λειτουργία της.

 
Dr rer pol Νικος Θεοδοσάκης
 

Ξεκινάμε τη παρουσία μας για την Αλληλέγγυα Αγροτική Οικονομία με αυτό που θα επιθυμούσαμε να τελειώναμε ένα τέτοιο κείμενο. Πρέπει να εγκαταλείψουμε τη λογική ότι αντιδρούμε στη κλιματική αλλαγή επειδή φοβούμαστε οτι θα πεθάνουμε. Θα πρέπει να το κάνουμε για τη ΓΗ  που μας δημιουργησε τις ικανές συνθήκες να μπορουμε να διαβιώνουμε. Ολα τα παρακάτω ειναι οι αιτίες η νιοσηρότητα του αγροτικού περιβάλλοντος που δεν λειτούργησε κάτι τετοιο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης,
 
Η φυσιοκεντρική προσέγγιση
 Υπάρχουν και άλλα δοκιμασμένα μοντέλα στην Ευρώπη που πρέπει να δούμε και να διερευνήσουμε. Δεν θα πρέπει να κάνουμε <copy-paste>  όπως συνήθως κάνουμε εδω και δεκαετίες  από άλλα εναλλακτικά μοντέλα διατροφικής διαδρομής ή άλλων καινοτόμων ιδεών. Δεν μπορούμε  να πάρουμε εργαλεία και μέσα ενός γενικά αυτοτροφοδοτούμενου συστήματος σε κάποιες αναπτυγμένες κοινωνίες που μπορούν να το υλοποιήσουν και να το μεταφέρουμε σε κοινωνίες με ιδιαιτερότητες και γενικά διαφοροποιημένες και χτυπημένες από ανθρωπιστική κοινωνική και οικονομική κρίση  τόσο στον αστικό όσο και στον αγροτικό πληθυσμό.

Όλα τα είχαμε αφήσει στην άκρη χρόνια τώρα και στην τύχη τους, ουτε καν στον αυτόματο πιλότο. Άρα τώρα  θέλει πολύ, μα πάρα πολύ προσοχή χωρίς γρήγορα και μεγάλα βήματα και με πολύ υπομονή στη δουλειά και τρυφερότητα στην ανθρώπινη ενδοεπικοινωνία, για να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε και την ιστορία ομαλά όχι με πηδηματάκια, γιατί όπως είδαμε τα πηδηματάκια στην ανάπτυξη, για να γλυτώσουμε χρόνο,  μας έβαλαν χειροπέδες.

Στο κλάδο του εμπορίου τροφίμων συναντούμε μία όλο και  αυξανόμενη υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων. Ο πόλεμος των τιμών προκάλεσε έντονη πολιτική ανταγωνισμού που έβγαλε από την αγορά πάρα πολλούς παραγωγούς προπάντων μικρούς, η οποία έγινε και εντονότερη από την ζήτηση του καταναλωτή για φθηνά προϊόντα, και λόγω συνεχόμενων περιοδικών χρηματοοικονομικών κρίσεων τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο.  Αυτή η πίεση έχει μεταφερθεί φυσικά και στους βιοκαλλιεργητές. Η περαιτέρω  ανάπτυξη των αγροκτημάτων δεν μπορεί πλέον να υλοποιηθεί μέσω αυτοχρηματοδότησης. Έτσι οι αγρότες χρεώνονται όλο και περισσότερο. Συμπληρωματικά από  την έλλειψη ρυθμιστικών παραγόντων στην αγροτική πολιτική και ιδιαίτερα της εθνικής αγροτικής πολιτικής συνεπάγονται αυξανόμενα επενδυτικά και επιχειρηματικά ρίσκα για τους αγρότες.
Αυτό που θα ηταν ενδιαφέρον σήμερα θα ήταν μια quasi crowd funding χηματοδότηση για συντήρηση της βιοποικιλότητας μέσω μιας κλιματικά και περιβαλλοντικά βιώσιμης καλλιέργειας με συμμετοχικότητα του καταναλωτή σαν 'επενδυτή' στο τελικό προϊόν.

Από το 1960 εμφανίστηκε  σε διάφορα μέρη του κόσμου μια ιδέα η οποία επιτρέπει στους αγρότες, απελευθερωμένοι πλέον από οικονομικούς περιορισμούς και πιέσεις, να λειτουργήσουν με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη. Η αγροτική ανάπτυξη βρίσκεται σήμερα στους τομείς της οικολογίας, της οικονομίας και των κοινωνικών ζητημάτων μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις. Τέτοια παραδείγματα είναι η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η μείωση των υποδομών και κατ' επέκταση της ποιότητας ζωής, καθώς και τα με την αύξηση των διαρθρωτικών αλλαγών συνδεόμενα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Από το 1980, εξαπλώνεται προπάντων στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία,  και αργότερα  στην Γερμανία όπως και σε άλλες χώρες Ευρώπης,  η έννοια της κοινωνικής Γεωργίας  η οποία είναι γνωστή και σαν Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ΚΥΓ) ή Γεωργική Οικονομική Κοινότητα.
Μια βιώσιμη - θα λέγαμε ισορροπημένη εξέλιξη- της υπαίθρου θα πρέπει να συνοδεύεται από τρία γνωστά πλέον διαφράγματα:[3]

Οι παραπάνω τρείς βασικοί άξονες  της βιωσιμότητας της υπαίθρου αντικατοπτρίζουν τα εξής θεματικά  και μη αμφισβητούμενα πλέον στοιχεία-κριτήρια [βλέπε  παραπάνω στο πίνακα δεξιά].
Τέτοιες δραστηριότητες δεν μπορούν να θεσπιστούν από πάνω. Υπάρχουν βέβαια και παραδείγματα στο εξωτερικό που τέτοιες δραστηριότητες προωθούνται  από κρατικούς  και μη κρατικούς θεσμούς όπως και ΜΚΟ.  

Όμως χρηματοδοτική βοήθεια και στήριξη μπορεί να είναι συνδεδεμένη μόνο με κριτήρια βιωσιμότητας και αειφόρου οικολογικής προσαρμογής. Θα ήταν ευχής έργο αν τυχόν κέντρα αγροτικής ανάπτυξης  ή το γεωτεχνικό επιμελητήριο είχαν γνώσεις και know how σχετικά με την συγκεκριμένη επαγγελματική δραστηριότητα για να στηρίξουν κάποιες σχετικές ενέργειες, κάτι που ειναι άγνωστο στη χώρα μας, τόσο στοους κύκλους των άγροτών όσο και των καταναλωτών.

Έχει γίνει σαφές, ότι η έννοια μιας πρωτοβουλίας της αλληλέγγυας γεωργίας, όπως θα την ονομάζαμε, σύμφωνα με έρευνες στο εξωτερικό,  σχετίζεται με την περιφερειακότητα, τη συμβολαιακή γεωργία μέχρι και μεσαίας κλίμακας, τη βιολογική  γεωργία, την άμεση επαφή και το δίκαιο εμπόριο. Το μοντέλο μιας αλληλέγγυας γεωργίας είναι μια πρωτοποριακή έννοια της αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης, σε κοινωνίες οχι συγκεκτρωτικές όπως ειναι η Ελλάδα. Παγκοσμίως συμφωνούν όλοι, θεσμικοί και μη παράγοντες, ότι η αλληλέγγυα και όχι εθελοντική είναι μια μορφή γεωργίας που θα μπορεί στο μέλλον να στηρίξει και να προωθήσει την αειφόρο εξέλιξη/ανάπτυξη της υπαίθρου.

Η βασική ιδέα της έννοιας ΚΥΓ είναι, ότι ένα αγρόκτημα καλλιεργείται συντηρώντας τη βιοποικιλότητα, τροφοδοτεί τον περιβάλλοντα χώρο του με προϊόντα διατροφής, ενώ το ανθρώπινο περιβάλλον παρέχει για το αγρόκτημα τα απαραίτητα κεφάλαια  για να μπορεί να λειτουργεί και να επιβιώνει, δηλαδή ακριβώς την καλλιέργεια. Και εδώ από την στιγμή που μπαίνει στο παιγνίδι το κεφάλαιο δηλαδή η συνδρομή των μελών, θα πρέπει να σκεφτούμε βιώσιμα. Δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε την ύπαρξη του χρήματος και με ότι αυτό συνεπάγεται.  Και οι δύο εταίροι βρίσκονται  σε αμοιβαία ευθύνη και 'εξάρτηση'. Τόσο οικονομική όσο και οικολογικά και διατροφικά υπαρξιακή.

Η έννοια μιας ΚΥΓ-ιδέας υπερβαίνει τις συμβατικές μορφές εμπορίας: Η γεωργία δεν χρηματοδοτείται μέσω της πώλησης μεμονωμένων προϊόντων, αλλά μέσω των συνδρομών των μελών ή μετοχών επενδυτών μελών, που εμμέσως είναι και αυτή μια εκ πρωιμίου πώληση ενός όγκου προϊόντων με συγκεκριμένη ποιότητα και ασφάλεια, αλλά αποσκοεί στην εξασφάλιση της καλλιέρεγιας του αγρότη και στην βιώσιμη συνήρηση της υπαίθρου. Προϊόντα  που δεν προσφέρονται ή δεν πωλούνται στην αγορά, διανέμονται χωρίς κόστος στα μέλη. Στην ιδανική περίπτωση αυτό επιτρέπει στον γεωργό,  ο οποίος με τον τρόπο αυτό απελευθερώνεται εν μέρει από τις πιέσεις της ελεύθερης αγοράς, να σχεδιάζει και να λειτουργεί και με βιώσιμο τρόπο.

Η ΚΥΓ είναι ένα μοντέλο μιας δεσμευτικής συνεργασίας των παραγωγών και των καταναλωτών, στο πλαίσιο της οποίας η ευθύνη και το ρίσκο είναι κοινοί παράγοντες. Οι γεωργοί διαχειρίζονται τη γη με την καλύτερη γνώση και συνείδηση και προμηθεύουν τους κατοίκους-μέλη με ποιοτικά υψηλής διατροφικής αξίας τρόφιμα. Τα προϊόντα αποστέλλονται ή διανέμονται χωρίς τιμές στα μέλη όπως οι ανάγκες απαιτούν. Δημιουργείται μια προσωπική σχέση μεταξύ των αγροτών και των μελών, και μεταξύ των μελών έτσι όπως όλων των εμπλεκομένων στο συγκεκριμένο εγχείρημα στην περιφέρεια.
Η βασική ιδέα είναι ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση του συνεταιριστικό κοινωνικό ον, και ότι η φύση μπορεί να παράγει εντός των ορίων μιας υγιούς διαδικασίας και λειτουργίας αρκετά πλεονάσματα, από τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν[4].

 
Πλεονεκτήματα και οφέλη που μπορεί  να φέρει μια αλληλέγγυα γεωργία ή μια σχετική με αυτήν δραστηριότητα  σε παραγωγούς/αγρότες και καταναλωτές είναι: 

Πηγή:  Katharina Kraiß, Thomas van Elsen,  Landwirtschaftliche Wirtschaftsgemeinschaften (Community Supported Agriculture, ΚΥΓ)

Στην ανεπαρκή προώθηση και δικτύωση οφείλεται  το ότι δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα αγροκτήματα ΚΥΓ στη Ελλάδα [Νίκος Θεοδοσάκης]. Διαφορετική νοοτροπία των ανθρώπων, καθώς και η μη σωστή χρήση του όρου ΚΥΓ είναι άλλοι λόγοι. Δηλαδή το "συνδρομητικό καλάθι" μηνιαίως το θεωρούν πολλοί μια μορφή ΚΥΓ. Αυτό όμως δεν συνάδει με την ιδεά της ΚΥΓ. Όμως και η λογική ενός συνδρομητικού καλαθιού μπορεί να εξελίχθεί σε αλληλέγγυα γεωργία μετά,από 1-2 έτη


4. Οριοθέτηση της ΚΥΓ από άλλα παρόμοια μοντέλλα ^[5]
Η κύρια διαφορά από παρόμοια μοντέλα διακίνησης και εμπορίας είναι ότι η ΚΥΓ σύμφωνα με τον ορισμό της εμπορίας[6]  βασικά δεν έχει καμία μορφή του συμβατικού μάρκετινγκ: Τα μέλη  με τις μηνιαίες τους συνδρομές  χρηματοδοτούν τη γεωργία, δηλαδή τη καλλιέργεια ανεξάρτητα από τα προϊόντα που παράγονται. Αυτά δεν προσφέρονται στην αγορά ή δεν πωλούνται σε αγορές, αλλά διανέμονται χωρίς τιμή στα μέλη. Τα προϊόντα χάνουν έτσι την τιμή τους και παίρνουν πίσω την αξία τους[7].

Προφανώς αν τα μέλη δεν είναι αρκετά για να καλύψει ο καλλιεργητής τα έξοδα και τις δαπάνες παραγωγής και διαβίωσης του τότε θα απευθυνθεί και στην ελεύθερη αγορά όπου θα εμπορευτεί με τους ισχύοντες νόμους της συμβατικής αγοράς.
Οικονομικές διασφαλίσεις γίνονται και αντικαθίστανται από ένα δίκτυο ανθρώπινων σχέσεων. Σε καμία άλλη «μορφή του μάρκετινγκ» δεν υπάρχει συγκρίσιμη σχέση. Γι αυτό η απαιτούμενη εμπιστοσύνη με τη σειρά της επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την προσωπική επικοινωνία και μια διάφανη διαχειρίσιμη οργάνωση. Το αποτέλεσμα είναι το  μέγιστο της διαφάνειας κάτι που δίνει στα μέλη το αίσθημα της ασφάλειας. Μια άλλη διαφορά  είναι ότι  το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών και τους κόστους της εμπορίας σχεδόν εξαφανίζεται[8], «όταν ο καλλιεργητής επιβιώνει 100% από την ΚΥΓ και δεν υπάρχει μεγάλη fluctuation των μελών» [Νίκος Θεοδοσάκης] .  

 

Η πολιτικοποίηση του σχήματος της ΚΥΓ και η δημι0υργία αντιθέσεων στην επικρατούσα οικονομική πολιτική σκηνη apriori οδηγεί στην αποτυχία του συναιτεριστικού σχήματος.[Νάκος Θεοδοσάκης]

 

Εικόνα 1:  Η συμβολή της ΚΥΓ σε μια βιώσιμη εξέλιξη της υπαίθρου

5.  Η σημασία της περιφερειακότητας
Σε αντίθεση με τη συγκέντρωση στο λιανικό εμπόριο τροφίμων και  την "από-περιφερειακότητα" δρα το περιφερειακό marketing κατά της αποξένωσης των καταναλωτών και της γεωργίας. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η εικόνα τους και η κοινωνική αποδοχή[9]. Και τα δύο, τόσο η προώθηση της σύνδεσης των καταναλωτών με τη γεωργία, καθώς και η μετάδοση των γεωργικών καλλιεργητικών και μη αλληλοσυνδέσεων και αλληλεξαρτήσεων θεωρούνται σημαντικές και ουσιαστικές πτυχές της έννοιας της ΚΥΓ.

Έρευνες καταναλωτών στο εξωτερικό δείχνουν ότι η περιφερειακή δεσμευτική προέλευση των τροφίμων τείνει να έχει αυξανόμενη σημασία[10]. Εδω στην Ελλάδα  λίγο δύσκολο να συμβεί σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η τάση αυτή θα συνεχιστεί με την αύξηση της συνείδησης της υγείας και θα συνεχίζεται με την αύξηση της μέσης ηλικίας του πληθυσμού[11], και την «απομάκρυνση των πολιτικών αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο από την καθημερινή πραγματικότητα των πολιτών και κατοίκων της υπαίθρου όπως επίσης και από τις επερχόμενες διακρατικές συμφωνίες »[Νίκος Θεοδοσάκης].    

 

Θετικές επιδράσεις στις αγοραστικές αποφάσεις θα παίξουν:  

• η ταυτότητα,  
• η διαφάνεια και  
• η εμπιστοσύνη.

Οι επιδράσεις οδηγούν τελικά σε περισσότερο θετικές αγοραστικές συμπεριφορές, όσο πιο συγκεκριμένος και μικρής κλίμακας είναι ο χώρος προέλευσης των προϊόντων. Αυτά τα τρία στοιχεία θα πρέπει να εφαρμόζονται στο πλαίσιο της έννοιας της ΚΥΓ .


6. Η αλληλέγγυα γεωργία και η σημασία της διασφάλισης της προμήθειας
Για να τονίσουμε την σημασία της ύπαρξης ενός ίδιο-αυτόνομου οργανισμού για μάρκετινγκ και παραγωγής τροφίμων, θα παρουσιαστεί εδω πολύ σύντομα η έννοια της ασφάλειας της προμήθειας με διατροφικά προϊόντα. "Κατά την διάρκεια της λεγόμενης προοδευτικής ανάπτυξης, το δίκτυο εφοδιασμού έγινε λόγω της αυξανόμενης εξάρτησης, ευαίσθητο απέναντι σε δυνητικές επικινδυνότητες, που έχουν τόσο φυσικά όσο και ανθρωπογενή αίτια. Ασφάλεια και προφύλαξη, προκαλούν κόστος, και βρίσκονται σε σύγκρουση με το στόχο της μεγιστοποίησης του κέρδους και ως εκ τούτου θεωρούνται ασήμαντα" ['σε μια συμβατική επιχείρηση': Νίκος Θεοδοσάκης]. 

 

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το BMELV διαπίστωσε ότι, "μεταξύ άλλων, σε περίπτωση διακοπής ρεύματος για αρκετές ημέρες, και χωρίς υπολογιστή και υποδομές πληροφορικής σε λειτουργία, δεν είναι δυνατή η παροχή ή η διανομή των τροφίμων και δεν μπορεί να εγγυηθεί η προμήθεια των πολιτών με τρόφιμα." [12]  Ο βαθμός συνειδητοποίησης του συγκεκριμένου προβλήματος από πολλούς ειδικούς και επαγγελματίες σε αυτό το πλαίσιο είναι αρκετά χαμηλός.              

Πολλοί από τους κινδύνους ελαχιστοποιούνται κατά την λειτουργία μιας ΚΥΓ. Τα προβλήματα με την προμήθεια τροφίμων λόγω

•  των μακρινών οδών μεταφοράς,  
•  των επικοινωνιών και  
• της χρηματοδότησης

 σε μεγάλο βαθμό ελαχιστοποιούνται.

Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η ΚΥΓ είναι λιγότερο εξαρτημένη διότι ενδεχομένως οι συνδρομές  των μελών μπορούν να αντικατασταθούν και από μορφές εργασίας.
Όσο πιο κοντά  στο αγρόκτημα ζουν τα μέλη της ΚΥΓ, το οποίο τους προμηθεύει , τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος ότι η επικοινωνία και η μεταφορά θα είναι ένα πρόβλημα. "Διακοπή ρεύματος (κάτι που υπάρχει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας  συχνά) επίσης δεν θα επηρέαζαν σημαντικά την ΚΥΓ-φάρμα και θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν εν μέρει από την προσωπική εργασία των μελών. Επίσης σε περιπτώσεις κρίσης, το υπάρχον κοινωνικό δίκτυο είναι μια σημαντική πτυχή. Λόγω των στόχων ενός κλειστού κυκλώματος λειτουργίας, έναν επαρκή αριθμό εργαζομένων, αλλά και της εμπιστοσύνης που υπάρχει και στη βάση της οποίας γίνεται ο καταμερισμός των τροφίμων, το σύστημα ΚΥΓ φαίνεται να είναι όχι μόνο οικολογικά ανθεκτικό άλλα και αντιστασιακό. "Τις κρίσεις τις διαχειρίζεται κάποιος καλύτερα όταν τις προλαβαίνει[13]" . Ουτε και αυτό θα συνέβαινε στη χώρα μας δυστυχώς.


7.      Παράγοντες  που μπορούν να επηρεάσουν θετικά την περαιτέρω ανάπτυξη της ΚΥΓ

7.1    Απαιτήσεις
Προϋπόθεση για την εφαρμογή της έννοιας της αλληλέγγυας γεωργίας είναι η συνειδητοποίηση των υποκείμενων ιδεών και στόχων. Εάν δεν γνωρίζουμε τον προορισμό, η διαδρομή δεν μπορεί να υλοποιηθεί.  Ως εκ τούτου, η πιθανότητα εξάπλωσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ξεκάθαρη μετάδοση των εννοιολογικών ιδεών και στόχων της ΚΥΓ. Το ίδιο ισχύει και για την επιτυχία ήδη υπαρχόντων ΚΥΓ αγροκτημάτων. Η έλλειψη κατανόησης των μελών για το τι κρύβεται πίσω από κάθε τέτοια δράση και τα πλεονεκτήματα της έννοιας της αλληλέγγυας γεωργίας και όχι εθελοντικής μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κίνδυνο το όλο έργο.
 

Σημαντικό είναι κάποιες προσωπικότητες να κεντρίζουν το ενδιαφέρον, να μεταδίδουν τις ιδέες και να μπορούν να εμπνεύσουν και για την εφαρμογή τους (Besch κ.ά.. 2000).      

Τι θα πρέπει να τονιστεί κατά την διαδικασία δημιουργίας μιας τέτοιας ομάδας[14]:

•   Η ξεκάθαρη ιδέα για το τι θέλουμε να κάνουμε,
•   μια ισχυρή κεντρική ομάδα ή ένας φορέας τουλάχιστον στην αρχή για να βάλει τα θεμέλια, καθώς επίσης
•   δυνατότητα επικοινωνίας

και το τελευταιο που αναφέρεται συνήθως στη βιβλιογραφία ειναι οι δεξιότητες διαχείρισης συγκρούσεων, κάτι που ισχύει σε όλες τις συλλογικές δραστηριότητες δεν ειναι κάτι το ιδιαίτερο. Παραδόξως όμως πιάνονται κάποιοι απο αυτό και δημιουργούν ολόκληρο τομέα εκμάθησης σε σχολές και πανεπιστήμια.

Η περίπτωση της ΚΥΓΕΩ Θεσσαλονίκης μαρτυρεί τα πάντα για τις ανικανότητες που ειχαν τα άτομα.                                      

Ένας άλλος βασικός παράγοντας επιτυχίας είναι η εθελοντική προσφορά, η οποία εξασφαλίζει ότι τα μέλη ενεργούν με ίδια κίνητρα και πεποιθήσεις.  Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται  και η κυριότητα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της γης ίσως και κάποιο πιθανό οικοδόμημα, ή απογραφές στο τέλος  του χρόνου  που  θα επιτρέπει στα μέλη ένα βαθύτερο συναισθηματικό δεσμό και μια βαθύτερη εμπιστοσύνη. 

Η έλλειψη επικοινωνίας και διάθεσης για συνεργασία είναι οι μεγαλύτερες προβληματικές περιοχές του περιφερειακού εμπορίου. Χρειάζονται συστηματικές και τακτικές προσωπικές επαφές των αγροτών και των καταναλωτών άλλα και μεταξύ των καταναλωτών (αυτό θα πρέπει να τονιστεί για την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας) για να εξασφαλιστεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και εκτίμηση μεταξύ τους.

Η ικανότητα και η προθυμία του γεωργού, να ανταποκριθεί απέναντι  στα μέλη, συμβάλλει σημαντικά στη συνέχεια του εγχειρήματος και την ικανοποίηση των αναγκών των μελών της ομάδας. Τα ίδια τα μέλη είναι η καλύτερη "διαφήμιση" για να προσελκύσουν νέα μέλη, δεδομένου ότι μπορούν να μεταφέρουν την εμπιστοσύνη τους προς το γεωργό καλύτερα από κάθε άλλο.                        

Το πάθος για κοινωνικούς και ταξικούς διαχωρισμούς εμείς οι μη και εσεις οι προνομιούχοι πρέπει να μην εμφανισθεί καθόλου. Καθώς με την ανάμεικτη κοινωνικά συσταση μιας ομάδας πολλα κοινωνικά βιώσιμα χαρακτηριστικά προοωθούνται.

Εικόνα 2:Παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την ΚΥΓ

7.2 Αναπτυξιακές προοπτικές της ΚΥΓ στην Ελλάδα
7.2.1 Διαρθρωτικό επίπεδο
Ένα θέμα που θα πρέπει να προσεγγιστεί τελείως διαφορετικά, για να μη γίνει το ίδιο λάθος όπως στην ΕΕ είτε προσπαθούμε με συμβατικές είτε με εναλλακτικές πολιτικές να ανασυγκροτήσουμε η να καθορίσουμε εκ νέου μια θεματική εξέλιξη (ξεχνάμε τον όρο πολιτική η ανάπτυξη και βάζουμε εξέλιξη που a priori θέτει μια θετική προοπτική) είναι το εξής:                                

 
Να μη καθορίζονται θεματικοί άξονες ανεξαρτήτως πολιτισμικών και άλλων ιδιαιτεροτήτων των περιφερειών σε κράτη άλλα ακόμα και σε περιοχές εντός περιφερειών. Η ιδέα μιας ΚΥΓ στην Ήπειρο θα έχει διαφορετική ανταπόκριση και αποδοχή από ότι μια στον Έβρο ή στην Κρήτη[Νίκος Θεοδοσάκης].

Τι εννοείται με το συγκεκριμένο: Κάθε "εξελικτικός" -και που είναι και δυναμικός- προσανατολισμός σε κάποιους στόχους θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του, τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες της χώρας ή της περιοχής(bottom up process), για να μπορέσει στα πλαίσια μιας κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας  -όχι οπωσδήποτε  ΚΥΓ-  να δημιουργήσει ένα  εναλλακτικό μοντέλο από αυτό ενός γενικότερου στερεότυπου μοντέλου και προσανατολισμού σε μια όμως ανομοιογενή Ευρώπη, σε ένα ανομοιογενές κράτος σε πολλές ανομοιογενείς περιφέρειες και περιοχές.

1. Ο ανύπαρκτος στρατηγικός σχεδιασμός μιας πολυλειτουργικής αγροτικής και όχι οπωσδήποτε αμιγώς γεωργικής πολιτικής με έμφαση στην περιφερειακή εξέλιξη, βάζει φραγμούς στο επιχειρείν υποστηριζόμενος και από τα θεσμικά πλαίσια που αλλάζουν συχνά κατά το δοκούν του 'κομματικού πολιτεύματος' και την στιγμιαία οικονομική συγκυρία ιδιαίτερα τα τελευταία 10 έτη και έπεται η συνέχεια.
2. O ανύπαρκτος σοβαρός αναδασμός της γης, ιδιαίτερα σε δύσκολα μορφολογικά δομημένες περιοχές και με μικρό κλήρο βάζει φραγμούς στην ορθολογική και βιώσιμη εκμετάλλευση των γαιών για το σύνολο της κοινωνίας.
3. Η έλλειψη κτηματολογίου στην ύπαιθρο εμποδίζει και αυτοκαταργεί την ύπαρξη ενός στρατηγικού σχεδιασμού εθνικής αγροτικής πολιτικής που σχετίζεται άμεσα με τις χρήσεις γης και επάνω σε αυτές βασιζόμενο χωροταξικό σχεδιασμό.
4. Η μη ύπαρξη χαρτογράφησης των τώρα και πολλά έτη αδρανοποιημένων γαιών είναι επίσης ένα handicap.

Η διάδοση και η εξέλιξη της ιδέας μιας ΚΥΓ σε όποια μορφή και αν αυτή προωθηθεί, με τα παραπάνω βασικά στοιχεία που πρέπει να έχει μια τέτοια πρωτοβουλία, θα πρέπει να γίνεται από κάτω προς τα πάνω. Κάθε περιοχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες τόσο στον τομέα παραγωγής όσο και στον τομέα της κουλτούρας του καταναλωτή με τις ιδιαιτερότητες του.      

Κάποιοι είναι ευκολόπιστοι, άλλοι δυσκολόπιστοι, κάποιοι ρισκάρουν άλλοι δεν ρισκάρουν, κάποιοι έχουν συμβουλευτεί το μέσα τους για κάτι συλλογικό κάποιοι όχι. Είναι πολλά τα ερωτήματα που μπαίνουν από πλευράς καταναλωτών. Η καλή ίσως πελατειακή σχέση καταναλωτή και παραγωγού στη λαϊκή δεν έχει όμως σχέση με την σχέση των δυο μερών σε μια ΚΥΓ.Αυτό να το έχουμε ξεκαθαρίσει για να προχωρήσουμε.

Αλληλέγγυα Γεωργία δεν είναι το abonnement (συνδρομή) καλαθιού. Η διαφορά είναι Μια και μοναδική: Οι καταναλωτές δεν χρηματοδοτούν το προϊόν αλλά την καλλιέργεια. Και με αυτό το σκεπτικό μόνο μπορούμε να προχωρήσουμε. Για να μπορούν οι αγρότες να έχουν ασφάλεια στο καλλιεργητικό σχεδιασμό δεσμεύονται για ένα χρόνο να είναι μέλη της υπό διαμόρφωσης κοινότητας. Όλα (σχεδόν) τα προϊόντα θα συλλέγονται από τον αγρό, όπως μικρές πατάτες, στραβά καρότα κλπ. Όχι όμως κίτρινα ανθισμένα μπρόκολα, ή ανθισμένα μαρούλια ή ανθισμένα λάχανα!

Η αλληλέγγυα γεωργία δεν είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το θεωρήσουμε γραφικό. Πρέπει να πούμε στην ομάδα τι θα συναντήσουν και ότι η αλληλέγγυα γεωργία είναι μια διαδικασία μάθησης.

Αλληλέγγυα γεωργία σημαίνει

• Καταμέριση του ρίσκου και των ευθυνών
• Αλληλέγγυα διαμόρφωση της οικονομικής διαδικασίας στη βάση μιας αμοιβαίας εμπιστοσύνης
• Συμφωνία για τα πρότυπα και Standards των μεθόδων καλλιέργειας
• Συμφωνία για το κόστος της καλλιέργειας. Αυτή θα φέρεται από τους καταναλωτές από κοινού

Οι θετικές παράμετροι για την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας σαν σύνολο χώρας και για ίδρυση τέτοιων πρωτοβουλιών είναι:

• Ότι το δίκτυο προμήθειας βιολογικών προϊόντων δεν καλύπτει όλες τις περιοχές. Έτσι λοιπόν με μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσαν άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στα βιολογικά λόγω κάποιων χωρικών, κοινωνικών ή ακόμα και οικονομικών ανασταλτικών παραγόντων να  έχουν πρόσβαση σε αυτά.
• Στο μέλλον, η ένταξη της περαιτέρω μεταποίησης  των προϊόντων ή ακόμα και του εμπορίου σε μεγάλους αγοραστές όπως οι κοινωνικές κουζίνες θα είναι εφικτή . Αυτό μπορεί να συμβεί με την συνεργασία πολλών μικρών εκμεταλλεύσεων. Επίσης προσφέρεται  και η σύνδεση της  ΚΥΓ με συνεταιρισμούς τροφίμων κλπ.
• Επιπλέον θα βοηθήσει στο αιώνιο πρόβλημα που έχει η αγροτιά στην Ελλάδα, δηλαδή να προσφέρει λύσεις για τα υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα της γεωργίας, π.χ., σε σχέση με τη διαδοχή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τη δημιουργία νέων και την χρηματοδότηση της αειφόρου γεωργίας.
• Μία αλληλεγγυα γεωργία επιτρέπει αγροκτήματα να λειτουργούν ανεξαρτήτως επιδοτήσεων, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην απόφαση του έναν νέο γεωργό να συνεχίσει ή να ξεκινήσει ένα αγρόκτημα.
• Η ΚΥΓ θα μπορέσει να δώσει προοπτική στις σχέσεις μεταξύ υπαίθρου και πόλης. Ο κάτοικος της πόλης θα μπορέσει σιγα-σιγα να κατανοήσει τις αλληλοεπιδράσεις στην παραγωγική διαδικασία της οικονομίας στην ύπαιθρο και να μη γίνεται παράλογος με τις διατροφικές απαιτήσεις του άλλα και το υπερβοικό οικολογικό του αποτύπωμα.

 

  7.2.2  Δομικό επίπεδο
Το πρόβλημα:
Μικρός κλήρος σε πολλές περιοχές με υπεργήρανση του πληθυσμού σε αυτές.
Άγνοια από τους αγρότες για το τι μπορεί να καλλιεργηθεί ανάλογα με το μικροκλίμα της περιοχής.
Προσανατολισμός των τοπικών γεωπόνων σε συγκεκριμένα προϊόντα εξωτερικού (σταφύλια, κηπευτικά, εσπεριδοειδή, συνπήρυνα φρούτα) με μεγάλες καλλιέργειες προς ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών στο εξωτερικό
Συμπληρώνεται το puzzle από δίκτυο μικροεμπόρων που αγοράζουν φτηνά το προϊόν των μικρών μέχρι και μεσαίων αγροτών, άλλα τους παίρνουν όλη ή το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής.
Οι γεωπόνοι δεν έχουν ενδιαφέρον για μια βιώσιμη αγροτική οικονομία ή ακόμα και μόνο γεωργία. Είναι μακροχρόνια διαδικασία και δεν κερδίζεις γρήγορα χρήματα με αυτό. Η "βιομηχανία τους" όπως ονομάζουν τη βιομηχανία λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων δεν λειτουργεί με τη βιώσιμη γεωργία.Το δεύτερο θέμα προβληματισμού είναι το πως ένας μη αγρότης που δεν γνωρίζει έστω και τα ελάχιστα της καλλιέργειας – άσχετα με το αν οι σημερινοί γεωργοί και οι ίδιοι δεν έχουν και πολύ γνώση για το θέμα σε σχέση με την βιωσιμότητα-  θα μπορέσει να ξεκινήσει μια τέτοια δραστηριότητα ένα τέτοιο εγχείρημα έχοντας πρώτα το ρίσκο του επαγγελματικού επιχειρείν δηλαδή της διάθεσης του προϊόντος στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας, επιπλέον και το ρίσκο του μη υπάρχοντος know how στο κλάδο της γεωργίας της αλιείας ή της κτηνοτροφίας ή ακόμα και της δασοκομίας.

Άρα το ζητούμενο εδώ είναι οι υποδομές εκπαίδευσης και πρακτικής εκμάθησης. Συνεπάγεται ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε και  στους ακόλουθους τομείς: 

1. της σημαντικότητας της διατήρησης του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας,
2. της σημαντικότητας του εδάφους και των διεργασιών μέσα σε αυτό,
3. της σημαντικότητας των καλών γεωργικών πρακτικών στην καλλιέργεια για το κτήμα του γεωργού και για το προϊόν που απευθύνεται σε καταναλωτές,
4. την κοστολόγηση των προϊόντων και της παραγωγής γενικότερα,
5. τις αρχές τεχνολογίας τροφίμων για προϊόντα  οικοτεχνίας και τέλος
6. της τυποποίησης, marketing, μεταφοράς και διάθεσης.

Συμπληρωματικά με το παραπάνω και γνωρίζοντας τι αρνητικές συνέπιες έχουν οι επιδοτήσεις στον πρωτογενή τομέα γενικότερα θα απέφευγα να συνδέσω επιδοτήσεις με την γεωργία αν δεν υπάρχει σοβαρό υπόβαθρο γνώσεων στον τομέα που θέλει να ασχοληθεί ένας νέος στην ύπαιθρο ή ένας άνεργος από την πόλη που θέλει να ασχοληθεί με την γεωργία ή γενικότερα με την αγροτική οικονομία στο χωριό του ή κάπου άλλου ενοικιάζοντας κάποια στρέμματα.

Προτείνεται δε άτομα  που επιθυμούν να ασχοληθούν με αυτο τον κλάδο, να προωθούνται και να στηρίζονται άλλα παράλληλα να είναι υποχρεωμένα να φοιτούν για ένα τρίμηνο (Σεπ-Δεκ και Μαρ.-Μάι)- ανάλογα τις περιοχές και τις κλιματολογικές συνθήκες μεταφέρονται οι μήνες, σε μια γεωργική σχολή ή σε ένα τμήμα των ΤΕΙ ειδικά δομημένο για τέτοια άτομα  να μαθαίνουν και να εκπαιδεύονται  στα παραπάνω αναφερόμενα θέματα. Αυτά τα άτομα θα πρέπει να είναι μεταξύ  22 και ... ετών. 

Άτομα που είναι ήδη αγρότες και είναι άνω των 40 ετών μάλλον θα είναι δύσκολα να τους φέρουμε στα θρανία οπότε θα πρέπει να τους προτείνουμε κάτι άλλο. Αυτοί θα χρειαστούν τα κέντρα αγροτικής ανάπτυξης και το γεωτεχνικό επιμελητήριο σαν advisors. Η βιωσιμότητα δεν περιορίζεται μόνο στην βιολογική γεωργία για καθαρά πιστοποιημένα προϊόντα. Εδώ θα πρέπει να μπει και ο όρος της βιωσιμότητας εντός του αγροκτήματος. Κάθε αγρόκτημα θα πρέπει να είναι επισκέψιμο και σε περίπτωση που είναι μεικτό να γίνεται επανεκμετάλλευση όλων των πόρων μέσα από το αγρόκτημα είτε αυτό είναι φυτικής είτε ζωικής προέλευσης. «Το αγρόκτημα θα πρέπει να πληρεί σχεδόν τις απαιτήσεις οργάνωσης ενός βιοδυναμικού αγροκτήματος» [ΝίκοςΘεοδοσάκης].
 

Θεωρώ ότι η πρόταση που θα γίνει θα πρέπει να περιλαμβάνει και αναλύσεις για νιτρικά, φωσφορικά και μια σειρά άλλων χημικών μεταβολιτών που δεν ερευνούν οι πιστοποιητικοί οργανισμού ή τουλάχιστον δεν ερευνούσαν μέχρι πριν 4 χρόνια.
Εκτός αυτού ο αγρότης ο οποίος επιθυμεί να μετατρέψει το συμβατικό αγρόκτημα  του σε ΚΥΓ-αγρόκτημα θα πρέπει να αποδεικνύει και την ιστορική του διαδρομή.   

8. Διαπιστώσεις και απαιτήσεις 

1. ΚΥΓ σημαίνει επιμερισμός της ευθύνης του ρίσκου στην γεωργία και αλληλέγγυα διαμόρφωση του οικονομικού γίγνεσθαι στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης  
2. ΚΥΓ θέλει να δημιουργεί αξιόπιστες σχέσεις μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών σε μακροχρόνια βάση και να κατορθώνει την μεγιστοποίηση μιας απελευθέρωσης από συμβατικές οικονομικές πιέσεις στην αγροτική παραγωγική διαδικασία.  
3. ΚΥΓ στοχεύει στο να μπορέσει να οδηγήσει μικρές κοινωνίες σε διατροφική κυριαρχία, που εδω ειναι ένα ερώτημα τι εννοού “μικρές κοινωνίες”  
4. ΚΥΓ υπηρετεί την υγεία του εδάφους, των υδάτων της χλωρίδας και πανίδας  των ανθρώπων, της συντήρησης τους και της ανάπτυξης τους.

Για να έχει επιτυχία και να διαδοθεί η ιδέα της ΚΥΓ θα πρέπει να υπάρχει μια πλατειά δημόσια... ανθρώπινο όπως και χρηματοδοτικό  δυναμικό για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε αγροκτήματα να μετατραπούν σε αγροκτήματα ΚΥΓ και να ξεκινήσουν νέα.

 

9. Πιθανές προσεγγίσεις για την υλοποίηση

Η επιλογή για το σωστό παραγωγικό “μοντέλο” εφαρμογής εξαρτάται από την μορφολογία ,τις υποδομές μεταφοράς  και την ενεργειακή κάλυψη της περιφέρειας. Το οργανωτικό σχήμα απαιτεί άλλες προϋποθέσεις υλοποίησης σε μια ορεινή περιφέρεια, σε μία πεδινή και σε μια περιφέρεια πλησίον μεγάλου αστικού κόμβου. Εξ άλλου το ζητούμενο πρέπει να είναι να μην εξοικονομούμε από την μια πλευρά οικονομικό και κοινωνικό κόστος και από την άλλη να προσθέτουμε ενεργοβόρες δραστηριότητες όπως μεταφορά  των καταναλωτών με αυτοκίνητο σε μακρινές διαδρομές για αγορά των προϊόντων ή συχνότερες διαδρομές με μεταφορικό μέσο για μεταφορά των προϊόντων προς τους καταναλωτές ή ακόμα και αγορά βιολογικών σκευασμάτων ή και περισσότερες υποδομές συντήρησης και φύλαξης προϊόντων στις ΚΥΓ κλπ κλπ.

Ο κλήρος και το μέγεθος του είναι σε πολλές περιοχές της  χώρας ταξικά κατανεμημένος. Δεν υπάρχει αντιστάθμιση αρνητικών παραγόντων σε περιοχές με δυσμενείς συνθήκες καλλιέργειας και έτσι διαιωνίζεται η διαφορά στην παραγωγικότητα της γης και στις δυνατότητες δημιουργίας εισοδήματος. Συνεπάγεται ότι πρώτα θα δούμε το υπάρχον σύστημα παραγωγής των ταξικά διαφοροποιημένων αγροτών σε ταξικά και μορφολογικά διαφοροποιημένες γεωργικές χρήσεις γης, και μετά θα μπορέσουμε να δούμε άξονες προσανατολισμού, ανασυγκρότησης της φυσικής και πολυλειτουργικής αγροτικής οικονομίας.

Ποιο θα είναι όμως το καταναλωτικό “μοντέλο”. Το λεγόμενο σκληροπυρηνικό γεννημενο και πριν από το 2011 στην Ελλάδα εναλλακτικό 'κίνημα' είναι ακόμα σε εμβρυακό στάδιο. Είναι βιασμένο από καταστάσεις που επέφερε η κυρίαρχη πολιτική κατάσταση στη χώρα, γκετοποιημένο  καθώς μειονότητα, και ένα εν μέρει βάρβαρο «κίνημα»  αν το παρακολουθήσει κανείς  στενά, καθώς λείπει η πραγματική κοινωνική μη ταξική συλλογικότητα.  Από την άλλη βλέπουμε και τα αδιέξοδα που έφερε μια σχετικά πρόσφατη πολιτική τόσο με τα κινήματα όσο και τις συμβατικές προσεγγίσεις του διατροφικού τομέα. «Είναι  να φαντάζεται κανείς τι μπορεί μακροχρόνια να συμβεί με τέτοια κινήματα που απλά βασίζονται σε ακατέργαστα πολιτικά  ένστικτα?» [Νίκος Θεοδοσάκης]. 

Οχι οπωσδήπουτε εναλλακτικοί με οικονομική επιφάνεια:Το ζητούμενο δεν είναι να συσπειρωθούν κάποιοι εναλλακτικοί πολίτες με τουλάχιστον μέση οικονομική επιφάνεια και να στηρίξουν μια τέτοια προσπάθεια σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που υπάρχει η δυνατότητα της συγκεκριμένης γεωργίας άλλα να εντάξουμε και να προσελκύσουμε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού για να αλλάξει σιγά-σιγά και η νοοτροπία του καταναλώνειν και της διατροφικής συνήθειας.

Επίσης το ζητούμενο δεν είναι να έχουμε μόνο εναλλακτικούς καλλιεργητές και καταναλωτές. Οι εν δυνάμει  καταναλωτές-μέλη μιας ΚΥΓ  βρίσκονται στα μεσαία κοινωνικά και επαγγελματικά στρώματα, αλλά η ανασφάλεια πολλών οικολόγων και εναλλακτικών απέναντι στα μεσαία στρώματα και η δυσπιστία τους απέναντι σε μια αντισυμβατική συμπεριφορά ενός κατοίκου της πόλης δημιουργεί προβλήματα  και  μπορεί να εκδιώξει τους εν δυνάμει καταναλωτές μιας ΚΥΓ. Αυτή η πιθανότητα υπάρχει, άλλα στην αρχή δεν είναι κάτι ευπρόσδεκτο αυτό.  

 

Δυστυχώς οι ‘παρά φύση’ πελατειακές σχέσεις στην ελληνική κοινωνία έχουν μπει πολύ βαθειά στον κοινωνικό της ιστό ακόμα και στα επαγγελματικά cluster.

Το πελατειακό κοινό των βιολογικών αγορών στις πόλεις δεν είναι κατ ανάγκη και εν δυνάμει μέλη σε μια πρωτοβουλία για μια ΚΥΓ. Διαφορετικές κοινωνικοποιήσεις και εντάξεις στην πόλη άλλα και στην ύπαιθρο δημιουργούν διαφοροποιημένα καταναλωτικά πλαίσια, στα οποία εντάσσεται και η διατροφή τους.

Bottom up - top down στρατηγικές. Συγκεκριμένα το θέμα της ελληνικής γεωργίας δεν μπορούμε να το δούμε ξαφνικά σαν μια κοινωνική παράμετρο που θα την αλλάξουμε άρδην η ακόμα και σιγα-σιγα αλλάζοντας μόνο την σχέση παραγωγού καταναλωτή. Είμαστε ενσωματωμένοι στον μηχανισμό ενός κράτους και μιας ΕΕ και έτσι θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και τι σταθερές και μεταβλητές που δίδονται σε αυτά τα πλαίσια, δυστυχώς εκ των άνω. Από ΚΑΠ μέχρι TΤIP, CETA /TiSA. Και εδώ έχουμε μια σύγκρουση στόχων  από την μια οι "bottom up" πρωτοβουλίες και από την άλλη οι "top down" εθνικές  και ευρωπαϊκές πολιτικές. Επίσης με την οργάνωση ενός τέτοιου σχήματος θα πρέπει να υπάρξουν και συμπληρωματικές πολυλειτουργικές ενέργειες στα πλαίσια της αγροτικής ανάπτυξης για να συμπληρώνουν το αγροτικό εισόδημα όπως  η ψυχαγωγία η εκπαίδευση η rehabilitation etc. Την συμπληρωματικότητα σε εισόδημα του παραγωγού στην ύπαιθρο μπορούμε να την δούμε από το παρακάτω γράφημα[15]:

Έτσι που με αυτό τον τρόπο δεν θα βρίσκεται συνέχεια σε μια αναζήτηση αύξησης του εισοδήματος με αύξηση των τιμών και/η της συνδρομής των καταναλωτών.
Παρά το υποσχόμενο υπάρχον ενδιαφέρον τόσο από πλευράς αγροτών/γεωργών όσο και καταναλωτών σχετικά με την ΚΥΓ, θα οδηγήσουν σίγουρα  ορισμένες πτυχές  της έννοιας της ΚΥΓ σε διστακτικές συμπεριφορές σχετικά με μια απόφαση έναρξης  μιας ΚΥΓ.
Ηδη στη Θεσσαλονίκη περιμένει το εγχείρημα 3 χρόνια για να πραγματωθεί μια αρχική διαδικασία συνενόσηςη αγροτών και κξαταναλώτων!

FAZIT

Όπως μπορούμε να φανταστομε, υπάρχει μια έλλειψη εμπιστοσύνης από την μια άλλα και μια έλλειψη δέσμευσης από την άλλη, η οποία αντικαθίσταται  σε άλλες μορφές αγροτικής εκμετάλλευσης ή συνεργασίας αγροτών και καταναλωτών -στην συμβατική γεωργία π.χ.-  από λεπτομερείς συμφωνίες και κανονισμούς, κάτι που δεν υπάρχει στην ΚΥΓ. Αυτό όμως στην Ελλάδα μπορεί να δημιουργεί μια ιδιαιτερότητα, από την οποία να εξαρτάται και η δημιουργία και εξάπλωση της ΚΥΓ. Άρα εδώ πρέπει ίσως να δούμε ένα πιο λεπτομερές σχέδιο συνεργασίας και ίσως και ελέγχου με υπολειμματικές αναλύσεις, το οποίο βέβαια είναι υποχρεωτικό στην περίπτωση βιολογικής καλλιέργειας.

Ανύπαρκτο κοινωνικό περιβάλλον και η έλλειψη επαφών των εν δυνάμει απευθείας εμπορευόμενων αγροκτημάτων με τους πιθανούς πελάτες είναι τα περισσότερα εμπόδια στην εξάπλωση της ΚΥΓ. Οι αγρότες δεν έχουν το χρόνο και τις πηγές πληροφόρησης για να προβληματιστουν σε βάθος με την έννοια τη ΚΥΓ, και να δει αν και πως μπορεί προσαρμόσει τις ατομικές δυνατότητες της δικής τους επιχείρησης στις απαιτήσεις μιας ΚΥΓ.  Σε ένα ευνομούμενο κράτος αυτά τα εμπόδια ωστόσο, θα πρέπει να θεωρηθούν ως πρόκληση. Με την αύξηση μιας  αντιπαράθεσης ανοίγουν βαθύτερα οι διαστάσεις του εγχειρήματος μιας ΚΥΓ που πρέπει να γνωρίζουν:  H  γεωργία  δεν υπάρχει μόνο για να μας εξασφαλίζει τις διατροφικές μας ανάγκες, συνεισφέρει επίσης σημαντικά στην κοινωνική ευαισθητοποίηση  και  ευημερία της κοινωνίας.
Για ήδη υπάρχοντα αγροκτήματα  μπορεί το περιβάλλον τους να  διευρυνθεί με συγκεκριμένη και προσηλωμένη στους στόχους και την ιδέα της ΚΥΓ εργασία με δημόσιες σχέσεις.

Μια πρωτοβουλία για την δημιουργία μιας ΚΥΓ μπορεί να ξεκινήσει και από μη αγρότη/αγρότες, όπως η περίπτωση του "Farmer John"[16], ο οποίος ξεκίνησε μια ΚΥΓ εξ' αιτίας της ζήτησης από κατοίκους της πόλης. Έτσι λοιπόν θα μπορεί μία ομάδα κατοίκων της πόλης να βρει ένα αγρότη και να ξεκινήσουν ένα κοινό κήπο μαζί του και σιγά-σιγά να διευρυνθεί, ανάλογα την δυναμική του και την ζήτηση. Ιδιοκτήτες γαιών όχι μόνο ιδιώτες αλλά και ΤΑ μπορούν σιγα σιγα να μεταφέρουν γαίες σε αυτοδιοικούμενη θεσμική μορφή και να μισθώσουν τον χώρο πλησίον της κοινότητας  η της πόλης σε αγρότες.
Τράπεζες και με οικολογικό προσανατολισμό – όχι τέτοιες σαν τις ήδη υπάρχουσες στην Ελλάδα με π.χ. την τράπεζα Πειραιώς με το Greenwashing της-  θα μπορούν να δώσουν χαμηλότοκα δάνεια σε αγρότες που εξέφρασαν την επιθυμία να μετατρέψουν το αγρόκτημα τους ή να ξεκινήσουν στην  βάση μιας ΚΥΓ.

Γι’ αυτο  η πρόταση μέσα απο αυτό το κείμενο είναι η δημιουργία μιας κοινωνικής βιώσιμης τράπεζας, που θα είναι χρηματοοικονομικού χαρακτήρα άλλα μόνο με ότι έχει σχέση με γαίες και μικρές μεταποιητικές μονάδες μέχρι βιομηχανικής ισχύος ..... αγροτικής παραγωγής  και  η οποία να είναι ενταγμένη σε ένα πλαίσιο βιώσιμης κοινωνικής αξιολόγησης της δραστηριότητάς της.

Ανεκμετάλλευτες γαίες μοναστηριών θα μπορούσαν να εκμισθωθούν η ακόμα και να παραχωρηθούν σε αγρότες για το ξεκίνημα μιας ΚΥΓ. Αυτά θα ήταν τα πρώτα βήματα για το ξεκίνημα μιας ΚΥΓ. 

Η υποστήριξη από έξω είναι το δεύτερο βήμα. Η επέκταση του δικτύου της αλληλέγγυας υποστήριξης και η ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών θα μπορεί να κάνει την ιδέα της ΚΥΓ περισσότερο προσιτή στο κοινό. Η προώθηση του συναισθήματος της συλλογικότητας "ανήκουμε μαζί κάπου" εξοικονομεί δυνάμεις και κινητοποιεί περαιτέρω την στήριξη με χρηματοδοτικούς και μη πόρους. Δημόσιοι φορείς  της ΤΑ άλλα και του κεντρικού κρατικού μηχανισμού θα μπορούσαν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στον συγκεκριμένο τομέα.
Με  change management (διαχείριση αλλαγών) στην γεωργία και συμμετοχή πολιτών θα μπορούσαν οι γεωργικές διευθύνσεις και τα αγροτικά κέντρα να αρχίζουν να λαμβάνουν υπόψη τους τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην αγροτική οικονομία και ιδιαίτερα στην γεωργία[17].

Η επιστημονική παρακολούθηση των ΚΥΓ-αγροκτημάτων μπορεί να στηρίξει τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, να αναλύσει τις προβληματικές περιοχές και να βελτιστοποιήσει τον προγραμματισμό τους. Η έρευνα είναι απαραίτητη: Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο που θα επιλεχτεί να εγκατασταθεί μια ΚΥΓ, σε μια συγκεκριμένη περιοχή.  Πως μπορεί καλυτέρα να ξυπνήσει αντίστοιχα κίνητρα και τη διορατικότητα των ανθρώπων. Η ΚΥΓ έχει να προσφέρει καλές προοπτικές για την βιώσιμη αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών.

---

[1] Βλέπε, Wolfgang Fabricius., Bauernmarkt/Versorgungsgemeinschaft, 14.11.2012, Folien zu: Historie (1760-1933), Wirtschaftswunder (1945-1989.

[2] Βλέπε, Wolfgang Fabricius., Bauernmarkt/Versorgungsgemeinschaft, 14.11.2012, Folien zu: Gegenwart Zukunft.

[3] Ν. Θεοδοσάκης, Πολυλειτουργική αγροτική ανάπτυξη  - μια κοινωνική πρόκληση, Παρουσίαση σε συνέδριο IFOAM, 2003, Βόροι Ηρακλείου.

[4] Thomas van Elsen Katharina Kraiß, (Stränz προφορική ενημέρωση.  2007.

[5] Katharina Kraiß, Thomas van Elsen,  Landwirtschaftliche Wirtschaftsgemeinschaften (Community  Supported Agriculture, ΚΥΓ) – ein Weg zur Revitalisierung des  ländlichen Raumes?, Beitr. 11. Wiss.-Tagung Ökol. Landbau (Band 2): 356-359, Gießen, 2011.

[6]Frohn,  H.,  Pottebaum,  P.,  Reichert,  J.,  Strecker,  O.,  Wege,  R.  (1980):  Agrarmarktforschung  –  Ein Kompendium  für  die  Agrarwirtschaft.  Bonn:  CMA  (Centrale  Marketinggesellschaft  der  deutschen Agrarwirtschaft mbH). 324 S. Δευτερογενής πηγή.

[7] Thomas van Elsen Katharina Kraiß, (Stränz προφορική ενημέρωση.  2007)

[8] Thomas van Elsen Katharina Kraiß, (Trent Hoff, προφορική ενημέρωση. 2007).

[9] Βλέπε von  Alvensleben,  R.  (2000):  Verbraucherpräferenzen für  regionale  Produkte:  Konsumtheoretische Grundlagen; in: Agrarspektrum 30, DLG-Verlags-GmbH: 67–93, Frankfurt/Main. Δευτερογενής πηγή.

[10] Βλέπε Balling, R.: Ergebnisse von Verbraucherbefragungen zur Bedeutung der regionalen Herkunft bei Nahrungsmitteln. − Agrarspektrum 30, DLG-Verlags-GmbH: 19–37, (2000), Frankfurt/M. Δευτερογενής πηγή.

[11] DBV (2007): Situationsbericht 2007. Berlin, 282 S. Δευτερογενής πηγή.

[12] BMELV (2007): Agrarpolitischer Bericht der Bundesregierung. 131 S.

[13] Whiteman, W. (1819 – 1892), zitiert in: Künast, R. (2002): Klasse statt Masse – Die Erde schätzen, den Verbraucher schützen. Econ Ullstein List Verlag GmbH, München, 254 S. Δευτερογενής πηγή.

[14] Weber,  O.  (2006):  Economic  and  Regional  Aspects  of Communal  Living:  An  Evaluation  of  the Selbstversorgergemeinschaft  Allmende  Fläming  –  A  form  of  Community  Supported  Agriculture (CSA) – Using Orientor Theory with Special Regard to Sustainability. −  Master ́s Thesis –  Faculty  of  Agricultural  Sciences  (11)  –  Department of  Sustainable  Regional  Development.
University of Kassel, 62 S.

[15] Ν. Θεοδοσάκης, Πολυλειτουργική αγροτική ανάπτυξη  - μια κοινωνική πρόκληση, Παρουσίαση σε συνέδριο IFOAM 2003, Βόροι Ηρακλείου.
[16] Βλέπε https://www.farmerjohn.com/

[17] Ellermann-Kügler,  K.  (2001):  Neue  Wege  braucht  das Land  –  Veränderungsmanagement  in  der Landwirtschaft. −  In:  Lanje,  K.  (Hrsg.):  Neue  Wege  braucht  das  Land–  Veränderungsmana-gement in der Landwirtschaft, Loccumer Protokolle: 69–76, Rehburg – Loccum



Βιβλιογραφία:

Ellermann-Kügler,  K.  (2001):  Neue  Wege  braucht  das Land  –  Veränderungsmanagement  in  der Landwirtschaft. −  In:  Lanje,  K.  (Hrsg.):  Neue  Wege  braucht  das  Land–  Veränderungsmana-gement in der Landwirtschaft, Loccumer Protokolle: 69–76, Rehburg – Loccum

Kraiß,  K.  (2008):  Community  supported  agriculture  (CSA)  in  Deutschland. − Bachelorarbeit,  Uni-versität Kassel, FB Ökol. Agrarwissenschaften (Witzenhausen), 100 S.

Kraiß, Katharina. , Thomas van Elsen, Landwirtschaftliche Wirtschaftsgemeinschaften (Community Supported Agriculture, CSA) – ein Weg zur Revitalisierung des ländlichen Raumes? 2008

van Elsen T., Kalisch M. (Red.) (2008): Witzenhäuser Positionspapier zum Mehrwert Sozialer Landwirtschaft. Erarbeitet von den Teilnehmerinnen und Teilnehmern der Tagung „Der Mehrwert Sozialer Landwirtschaft“ vom 26. bis 28. Oktober 2007 in Witzenhausen. – In: Friedel R., Spindler E.A. (Hrsg.): Nachhaltige Entwicklung ländlicher Räume. VS Verlag: 209213, Wiesbaden.

van Elsen T., Jaenichen A., Kalisch M., Limbrunner A. (2010): Soziale Landwirtschaft auf Biobetrieben in Deutschland (Projekt 08OE223). Schlussbericht, Witzenhausen, 204 S.

 
Internet- Πηγές:
http://www.soziale-landwirtschaft.de/index.php/mitarbeiter/thomasvanelsen

Soil Association: Cultivating Communities – http://www.cuco.org.uk/ Universität Kassel: PRA – http://www.uni-kassel.de/fb6/kommlab/methoden/pra.html#Anchor-

Literatur-13458 Urgenci: Urban-Rural : Generating New Commitments between Citizens. − http://www.urgenci.net/index.php?lang=en
USDA: Alternative Farming System Information Center.− http://afsic.nal.usda.gov/nal_display/index.php?info_center=2&tax_level=1
http://www.solidarische-landwirtschaft.org/de/startseite/
https://www.farmerjohn.com/

(ΚΥΓεω ΙΙΙ) Η απάντηση του συντάξαντος τη πρόταση. Διάβασμα σε 1,5'

Η απάντησή μου εστάλει προσωπικά σε ένα μέλος, αφού δεν εχουν την ευαισθησία να ανακαλέσουν την ανόητη απάντησή τους.

Θεσσαλονίκη, 13/11/2019

…,

Σε σένα απαντώ Γ...,

 γιατί εσύ πρότεινες να έρθω στο σχήμα σας, να βοηθήσω και να σας προτείνω εναλλακτικό τρόπο λειτουργίας της ομάδας εκτός από το συντονισμό μεταξύ γεωργού και τροφοκαταναλωτών.

Διάβασέ το παρακάτω κείμενο και αν δεν καταλαβαίνεις κάτι ρώτησε με να σου το εξηγήσω. ... απλά γράφω αυτά που θα έλεγα στον κάθε ένα που θα είχε τέτοια ανάγωγη συμπεριφορά και ομιλώ για τον αποστολέα της απάντησης, αλλά και σχετικά με τηδιαχείριση του αντικειμένου που λέγεται αλληλέγγυα γεωργία. Και σου ξαναστέλνω τη απάντηση σας στη 24σέλιδη πρόταση μου- γιατί φαντάζομαι ότι εστάλει εξ' ονόματος των τριών σας - για να τη ξαναδιαβάσεις αν δε γνωρίζεις τι προσυπόγραψες, και εσύ να την έχεις και parat:

"Καλησπέρα Νικο και λοιποι

ευχαριστουμε για τα οσα εστειλες -αν και το λινκ δεν οδηγουσε καπου συγκεκριμενα, και για τον κοπο που εκανες.

Αισθανομαι οτι ειναι αρκετα μακρυα οσα γραφεις απο αυτο που εχουμε κατα νου, οσο αφορα στο γενικοτερο μοντελο αλλα και τον χαρακτηρα του εγχειρηματος.

Και παλι ευχαριστουμε για το ενδιαφερον και ελπιζω οταν επιτελους το στησουμε το εγχειρημα να συμμετεχεις κι εσυ αν σε ενδιαφερει.

Καλο απογευμα σε ολους

Τ…"

(όσα έστειλες... , τον κόπο που έκανες ..., αισθάνομαι ότι πας μακρυά..., και πάλι ευχαριστούμε... συμμετέχεις κι εσύ αν σε ενδιαφέρει…). Όλα αναφορικά με το πρόσωπό μου, όχι με γεγονότα (arte fakte) και θέσεις. Ουδεμία σχέση ουσίας με τη πρόταση η απάντησή σας. bla bla bla. Όσο τα σιχαίνομαι αυτά τόσο μπροστά μου τα βρίσκω.

Έχω στείλει δυο φορές στον υπεύθυνο του Agroecopolis… την ερώτηση: "διαβάσατε τη πρόταση?" και δεν πήρα απάντηση. Από ένα άλλο μέλος … πήρα στο mail 14.11, ότι δε διαβάστηκε η πρόταση, καθώς δεν άνοιγε το Link.

Ούτε καν μου το είπε κάποιος πριν λάβω αυτή τη γελοία απάντηση, για να σας πώ πως θα ανοίξτε το αρχείο. Αλλα είστε τόσο ανάγωγοι να στέλνετε απάντηση αναφερόμενοι σε αυτά που σας έστειλα που ούτε καν τα διαβάσατε αφού δεν ανοίξατε το σύνδεσμο για να διαβάσετε τη πρόταση.

Σας είχα ρωτήσει στη συνάντηση που είχαμε οι τρεις: "Θα διαβάσετε τη πρόταση μου ή έχετε ηδη πάρει τις αποφάσεις σας για να μη κάθομαι να σπάζω το κεφάλι μου". «Όχι θα τη διαβάσουμε» είπατε? Τι decadence!

Αυτός δεν είναι τρόπος επικοινωνίας με ένα άτομο που έχει συμπεριφερθεί σοβαρά απέναντί σας. Τι θα πει "καλησπέρα Νίκο και λοιποί". Σε ποιόν απευθύνεστε ? Και δεν εννοώ να μη μιλάτε στο πληθυντικό, αλλα γνωρίζεις πολύ καλά τι εννοώ όσο αφορά τη χύμα συμπεριφορά.

Δεν υπάρχει καμία πρόταση στην απάντηση σας όπως «διαβάσαμε τις προτάσεις» ή «δε διαβάσαμε τις προτάσεις σας» αλλά μόνο, «ευχαριστούμε για αυτά που μας έστειλες». Τι θα πει αυτό? Για ελάτε στη θέση αυτού στον οποίο απευθύνετε την απάντησή σας.

Όταν έγραψα "no hard feeling" εννοούσα να μου πείτε ό,τι δεν το διαβάζετε το κείμενο διότι έχετε πάρει τις αποφάσεις σας ήδη, και δεν θα υπήρχε κάνενα πρόβλημα. Η απάντηση ήταν εκτός από ανήλικη και θρασύτατη. Και ξέρεις εσύ πολύ καλά να διαβάζεις ανάμεσα στις λέξεις. Άθλια και με φόβο. Κάποιος ξεπέταξε τον κ.  ...  που έκανε τη πρόταση λέγοντας. …, "...και αν έχεις ενδιαφέρον συνεργάζεσαι μαζί μας".

Και για να μη το κάνετε συνέχεια αυτό και σε άλλους, υπάρχουν μερικές ενήλικες συμπεριφορές όπως  "σε αυτά τα σημεία διαφωνούμε διότι... και δεν προχωράμε όπως προτείνετε", η αν δεν έχετε χρόνο να συντάξετε ένα κείμενο να καλέσετε αυτόν που καλέσατε να σας στηρίξει και σας έκανε πρόταση να καθίσει να γράψει τη πρόταση του - 10 μέρες δουλειά σχεδόν- για το εγχείρημα πως το βλέπει αυτός να λειτουργεί βιώσιμα και μακροπρόθεσμα, και να το συζητήσετε με τεκμήρεια, όπως κάνει ένας δομημένος στη νόηση οργανισμός και να χωρίσουμε με ξεκάθαρα τα μέτωπα υγιούς αντιπαράθεσης(discurs) and no hard feelings όπως ήδη έχω γράψει. 
Τέλος ή να πείτε ότι δε το διαβάζουμε γιατί φανταζόμαστε ότι είστε εκτός πνεύματος. Τελευταίο βέβαια θα ήταν ανόητο.

Μια από τα ίδια είστε τελικά, εάν συνέβαλες και εσύ στη διαμόρφωση της απάντησης. Διάβασε άλλη μια φορά την απάντηση σας, όχι σε σχέση με το πρόσωπό μου, αλλά την απάντηση σε σχέση με την ουσία της πρότασης, αν την έχεις διαβάσει και εσυ, που το αμφιβάλλω γιατι μεχρι τώρα ουτε μια παρατήρηση δεν έκανες, ούτε στα πλαίσια μιας fair επικοινωνίας. 

Πόσο ευτελής είναι ο τρόπος που επιλέξατε να απαντήσετε, και πόσο άσχετος παντελώς με τα περιεχόμενα της πρότασης είναι, αφου φυσικά δεν τη διαβάσατε.

Επαναφέρω αυτό που άκουσα στη συνάντηση από την υπεύθυνη σας, και θυμάσαι πολύ καλά. "Μη μας συγκρίνεις με το κουκούλι" και μειδιάζω. Θέλω να σου πω ότι το κουκούλι και εσείς θα έχετε σχεδόν την αποκλειστική τοπική "ιστορική ευθύνη", που δε θα δημιουργηθεί κάποιο βιώσιμο σχήμα αλληλέγγυας  ή συνεταιριστικής γεωργίας στη Θεσσαλονίκη, γιατί αφήνετε ανώριμα και άτολμα άτομα να δίνουν πρόχειρες γραμμές. 
Διαφαίνεται δε από την αντίδρασή σας ό,τι θέλετε ακατάστατες δομές χωρίς δέσμευση ευθυνών, για να τις ελέγχετε κατά το δοκούν, και ζητούμενο ειναι, απλά να δείξει κάποιος έργο.

Νίκος …