Έξω τα αυτοκίνητα από την πόλη (Μέρος ΙΙ)
Περιεχόμενα
- Εθισμός στο ΙΧ και στο αυτοκίνητο γενικώτερα
- «Αλλάζει ο Μανωλιός και βάζει το παπούτσι του αλλιώς»
- Δεκαετίες ολόκληρες αγνοούν το πρόβλημα και το υποβαθμίζουν. Το παράδειγμα της περιφέρειας
- Περιμένουν τον «Ν. Τέσλα» να έρθει να τους βγάλει από το αδιέξοδο τους ενώ υπήρχε η τεχνολογία από τα χρόνια του 1920.
- Ο σχεδιασμός αστικής ανάπτυξης θα πρέπει να προσανατολίζεται στους κλιματικούς στόχους και όχι αντίστροφα?
- Γιατί δεν έχουμε θυμώσει αρκετά με τις καταστάσεις στις πόλεις.
Εθισμός στο ΙΧ και στο αυτοκίνητο γενικώτερα
Εδώ καταργούν σχεδόν όλη τη δομή του ΚΕΘΕΑ και εσύ ασχολείσαι με τα αυτοκίνητα στη πόλη?
Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σκωτία, Ολλανδία, Σλοβενία, Γαλλία Ισπανία έχουν αποφασίσει την απομάκρυνση αυτοκινήτων με κινητήρα καύσης από τις πόλεις από το 2025 έως το 2040.
Συντηρητικοί πολιτικοί και μη χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο κατά κόρον όχι για να προστατέψουν θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, σε μια χώρα που δεν έχει αυτοκινητοβιομηχανία. Γιατί απλά δεν μπορούν να σκεφτούν τον 'συντόμων διαδρομών' κόσμο της καθημερινότητας χωρίς αυτοκίνητο.
Από την άλλη οι ίδιοι πολιτικοί και μη, το θεωρούν οικολογικό φασισμό την επιθυμία μείωσης αυτοκινήτων στις πόλεις προπαντός στα κέντρα των πόλεων.
Όπως δεν είναι συνταγματικό δικαίωμα να κάνεις 5 ταξείδια α’ 40 ευρώ η
πτήση πήγαινε-έλα σε όλες τις πόλεις της Ευρώπης το χρόνο - όπως οι περισσότεροι νέοι σήμερα το
θέλουν για να δείξουν ότι μπορούν και αυτοί- έτσι δεν είναι και συνταγματικό δικαίωμα
να σταθμεύεις το αυτοκίνητο όπου σου καπνίσει, εκεί δηλαδή που θεωρείς εσύ ότι
υπάρχει χώρος να σταθμεύσεις. Και μονο και μονο που οφειλεις να πρασεις ανάμεσα απο δυο αυτοκίνητα περπατώντας στα πλάγια ειναι καταστρατήγηση των συνταγματικών σου διακιωμάτων σαν πεζός.
Η πραγματική ελευθερία θα ήταν να μπορείς να κινηθείς μέσα στην πόλη χωρίς να έχεις ανάγκη το αυτοκίνητο σου ανεξάρτητα από την ηλικία σου, την υγεία σου και την περιουσία σου alias εισόδημά σου…
Σε κάποιες πόλεις όπως Λονδίνο, Παρίσι, Βρυξέλλες, Όσλο, Ρώμη και Άμστερνταμ καθόρισαν οι κυβερνήτες μια χρονική περίοδο εντός της οποίας θα πρέπει να εγκαταλειφθούν οι κινητήρες καύσης αυτοκινήτων στις πόλεις μέσα.
Εδώ, τον ύπνο του δικαίου!
«Αλλάζει ο Μανωλιός και βάζει το παπούτσι του αλλιώς»
Και εδώ κάνει τη διαφορά από Δήμαρχο σε Δήμαρχο, κάποιοι το κατανοούν κάποιοι σφυρίζουν αδιάφορα γιατί δεν γνωρίζουν από που να πιάσουν το θέμα. Εκτός αυτού το θέμα δεν αποφέρει άμεσα αποτελέσματα όπως π.χ. μια εργολαβία αναβάθμισης ενός τυχαίου πάρκου (Hello Zervas!), ή ανακύκλωση χρημάτων στην αγορά με την αλλαγή τμημάτων δημόσιας αποχέτευσης, αλλα μόνο μακροχρόνια αποτελέσματα. Δεν πουλάει δημοσιότητα η μακροχρόνια βιωσιμότητα Δημοτικών πολιτικών.
Πολιτικοί που υποστηρίζουν, όπως το «διαλαλούν», οι ίδιοι τα συμφέροντα των
κατώτερων εισοδηματικών τάξεων θεωρούν, ότι η κατοχή ενός αυτοκινήτου –
ιδιαίτερα δε όταν δεν έχεις δημόσια αστικά μέσα μεταφορών - κάνει πραγματικότητα
μια μετακίνηση εντός πόλεων. Τι εννοούν: ένας φροντιστής ή νοσοκόμος σε οίκο ευγηρίας ακόμα και με
νυχτερινή υπηρεσία πρέπει να έχει
αυτοκίνητο για να μετακινείται στη δουλειά τους καθημερινά. Το ότι όλοι αυτοί συνήθως έχουν παλιαά αυτοκίνητα με αυξημένυς ρύπους δεν το υπολογίζει κανείς!
Και πάλι εδώ δεν μπορεί να τεκμηριωθεί η κατοχή αυτοκινήτου διαμέσου των κοινωνικών στρωμάτων. Και ας πάμε στη περίπτωση των κατώτερων εισοδηματιών τάξεων, των φτωχότερων της κοινωνίας, το πρεκαριάτο. Οι ίδιοι λόγω πιεσμένου προϋπολογισμού δεν μένουν σε μονοκατοικίες με κήπο ή σε αναβαθμισμένα διαμερίσματα αλλα σε δρόμους με ατμοσφαιρική ρύπανση και θόρυβο και δεν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν αυτοκίνητο, εκτός και αν τους το πάρουν οι γονείς από το υστέρημα τους. Στις βόρειες χώρες αυτό δε συμβαίνει. Συμπληρωματικά και υποθετικά τίθεται και η εξής ερώτηση: εάν π.χ. στο Λονδίνο όλοι οι φροντιστές κατοικούσαν εκεί που υπάρχουν οι οίκοι ευγηρίας και όχι εκτός Λονδίνου λόγω των υψηλών ενοικίων γύρω από το κέντρο, θα χρειαζόταν κάποιος το αυτοκίνητο για τη δουλειά του με τη συχνότητα που το χρειάζεται σήμερα?
Αλλα το κυριότερο πρόβλημα ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα το ξεχνάμε παντελώς. Το σπαστό ωράριο των καταστημάτων! Πότε θα συνειδητοποιήσουν τι αρνητικές παρενέργειες σε κοινωνία, οικονομία, οικογένεια και περιβάλλον δημιουργεί το σπαστό ωράριο εργασίας.
Δεκαετίες ολόκληρες αγνοούν το πρόβλημα και το υποβαθμίζουν. Το παράδειγμα της περιφέρειας
Και εδώ είναι άξιο μνείας το θέμα της μετακίνησης στην ύπαιθρο, κάτι που δείχνει ποιος ο σκοπός γενικώτερα με τα ΙΧ.
Η ποιότητα των δημόσιων μεταφορών προσώπων στην ύπαιθρο στην Ελλάδα είναι σε χειρότερη κατάσταση από ότι τα χρόνια του 60’. Πλέον δεν μπορείς να πας στο χωριό σου με λεωφορείο ας μη μιλήσουμε με τραίνο. Μόνο όσοι έχουν αυτοκίνητο ή γνωστούς/φίλους μπορούν να επισκεφτούν το τόπο γέννησής τους. Οι δε κάτοικοι των χωριών για να μετακινηθούν προς μια κοντινότερη πόλη ή άλλο χωριό θα πρέπει να έχουν κάποιο γνωστό με αυτοκίνητο στο χωριό για να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι όλα τα δημοτικά σχολεία στην ύπαιθρο έχουν εγκαταλειφθεί καθώς οι γονείς πλέον δεν μπορούν να μένουν στην ύπαιθρο με τα παιδιά και μετακομίζουν στις μεγάλες πόλεις λόγω μαθημάτων και φροντιστηριών, που το ξέχασα αυτό.
Με το τραίνο! Αυτή είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία. Μια σχετικά καλή σιδηροδρομική γραμμή υπάρχει από Θεσσαλονίκη για Αθήνα. Από Θεσσαλονίκη για Αλεξανδρούπολη που χρειαζόσουν 6 ώρες για να πας πλέον δεν μπορεί να μετακινηθείς με το τραίνο. Σταματά το δρομολόγιο στη Δράμα και μετα με λεωφορείο. Τώρα και 3 χρόνια επισκευάζουν τις ράγες.
Αποτέλεσμα: Στην ύπαιθρο κατοικούν μόνο ηλικιωμένοι, χωρίς μέσα μεταφοράς και εξαρτώνται από μερικούς νεότερους κατόχους αυτοκινήτων και τα παιδιά τους που ζουν στις πόλεις και έρχονται και τους επισκέπτονται μερικές φορές το χρόνο. Η οικονομία και ο κοινωνικός ιστός του χωριού και της υπαίθρου έχει στραγγαλιστεί. Βασικές προμήθειες δεν υπάρχουν. Ας μη μιλήσουμε για υπηρεσίες υγείας.
Δεν υπάρχει κανένα πολιτικό κόμμα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα που να αναγνωρίζει τη σημαντικότητα της βιώσιμης κινητικότητας και διαπεριφερειακά.
Ας μη μιλήσουμε για το θέμα παλεύοντας για λιγότερα αυτοκίνητα στις πόλεις. Και αν κάποιοι το προσπαθούν το προάγουν μέσω της πίσω πόρτας, δηλαδή μέσω αλλαγής του τρόπου λειτουργίας της μηχανής, δηλαδή ομιλούν για Ε-αυτοκίνητα.
Περιμένουν τον «Ν. Τέσλα» να έρθει να τους βγάλει από το αδιέξοδο τους ενώ υπήρχε η τεχνολογία από τα χρόνια του 1920.
Πριν από περίπου 100 χρόνια το 70% των αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στη δυτική ακτή των ΗΠΑ ήταν ηλεκτροκίνητα. Αυτό για να μη νομίζουμε ότι η ιδέα είναι πρόσφατη, του ανθρωπόκαινου. Απλά η ακτίνα δράσης ήταν τότε μικρή 40 χιλιόμετρα και ξαφνικά με το πετρέλαιο έγινε η μετακίνηση πάμφθηνα με κινητήρα καύσης.
Ένας μετασχηματισμός στον τύπο κινητήρα, από καύσης σε ηλεκτρικό δεν λύνει το πρόβλημα όμως. Γιατί? Γιατί τα E-αυτοκίνητα δεν είναι per se φιλικά προς το περιβάλλον. Χρειάζονται και χώρο παραπάνω και καταναλώνουν γήινους πόρους. Και εδώ μπορούμε να περιορίσουμε τη συζήτηση σε ένα πράγμα.
Ποδηλάτες και πεζοί είναι 10 φορές περισσότερο αποτελεσματικοί από ότι ηλεκτρικά αυτοκίνητα για να φτάσουμε τους στόχους μιας ουδέτερης σε ρύπανση πόλης.
Ιδιαίτερα στις στρατηγικές για να τους στόχους του κλίματος θα πρέπει να εμβαθύνουμε στη προώθηση της ενεργητικής μετακίνησης- κινητικότητας και ιδιαίτερα στα αστικά περιβάλλοντα.
Το πρόβλημα φυσικά είναι ότι όσο βέβαια η αυτοκινητοβιομηχανία στις άλλες χώρες δεν προσαρμόζεται με λιγότερα νέα μοντέλα στην αγορά για λόγους μελλοντικής βιώσιμης οικονομικής επιχειρηματικότητας δεν θα μπορέσει να κινηθείς κάτι στην αλλαγή της κινητικότητας στις πόλεις. Και εάν συμβεί αυτό οφείλει η αυτοκινητοβιομηχανία να σκεφτεί πως θα καταστήσει τις αλυσίδες προμηθειών περιβαλοντικά βιώσιμες και να εντάξεις όλη την παραγωγική διαδικασία σε κυκλικες οικονομίες.
Δεν μπορεί να είναι η εναλλακτική σε έναν sapiens η κάλυψη του φυσικού τοπίου με αναμογεννητριες και φωτοβολταϊκά για να καλύψει με ηλεκτρική- πράσινη λεγόμενη ενέργεια- την ζήτηση απο τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Ο σχεδιασμός αστικής ανάπτυξης θα πρέπει να προσανατολίζεται στους κλιματικούς στόχους και όχι αντίστροφα?
Το να οδηγείς αυτοκίνητο στην πόλη και να σταθμεύεις θα πρέπει να γίνει πολύ ακριβό και δύσκολο. Δεν είναι δυνατόν ένα SUV 2000 kg να πληρώνει το ίδιο ποσό για τη στάθμευση όσο και ένα αυγό, το οποίος και 4- πλάσιο χώρο καταλαμβάνει και περισσότερο CO2 εκπέμπει και σε μεγαλύτερη επικινδυνότητα συμβάλλει. Εάν συνεχίσει ετσι η χρήση του αυτοκινήτου, οι Δήμοι θα πρέπει να βάλουν διόδια και υπερβολικά ποσά στάθμευσης. Όμως συγχρόνως θα πρέπει να προωθηθεί η ποδηλατοκίνηση και φυσικά τα ΜΜΜ. Με ένα μετρό που σταματάει κάθε 100 μέτρα δεν προωθείς τους pedestrians. Με αγορές μεταχειρισμένων λεωφορείων από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη χωρίς παράθυρα μόνο με AC δεν βοηθάς την βιώσιμη μετακίνηση των πολιτών στη πόλη της Θεσσαλονίκης. Και δεν γνωρίζουμε αν τα AC που έχουν τα λεωφορεία είναι για υποτροπικά κλίματα τουλάχιστον!
Η πικρή αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μια φιλική προς το αυτοκίνητο πόλη που να είναι και ανθρωπόφιλη.
Δεν γίνεται αυτό. Τόσο οι πολίτες όσο και οι κυβερνώντες και κυβερνήτες τοπικά θα πρέπει να αποφασίσουν για τη «σωστή μελλοντική αλήθεια».
Η σημερινή Δήμαρχος Παρισίου Anne Hidalgo, εχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας δηλαδή εντός ενός έτους 300 χιλιόμετρα ποδηλατολωρίδες και -δρόμους και σε πολλές οδούς πλέον βλέπεις περισσότερα ποδήλατα από ότι αυτοκίνητα! Ergo είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Απλά η βούληση είναι αναγκαία.
Ο μετασχηματισμός της κινητικότητας όχι μόνο ανατρέπεται και εμποδίζεται αλλά ούτε καν ξεκινάει στη πόλη
Το πρόβλημα: Παρόλο που είμαστε όλοι συμμετέχοντες σε μια διαδικασία που ονομάζεται «μετασχηματισμός αστικής κινητικότητας» δεν προσπαθούμε από κοινού να βρούμε λύσεις και καλύτερες δυνατότητες πρόσβασης της πόλης ιδιαίτερα του εμπορικού ή των περιφερειακών κέντρων της. Πρωτοβουλίες ενάντια σε πεζοδρομήσεις ενάντια σε ποδηλατολωρίδες (ούτε καν ποδηλατόδρομους), ενάντια σε μείωση θέσεων στάθμευσης, σε πασαλάκια για τη διευκόλυνσης των ΜΜΜ, και ενάντια στη μείωση ταχύτητας μέσα στη πόλη. Ακόμα και το ΕΒΕ Θεαασαλονίκης απείλησε ότι θα καταφύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας της χώρας για κατάργηση 3 χιλιομέτρων ποδηλατολωρίδας στην Κ Καραμανλή(Εγνατία).
Γενικά όμως δεν συναντάς διάλογο. Έχουν αφεθεί απλά στις επιθυμίες των οδηγών των ΙΧ όλα τα κινητικά τεκτενώμενα της πόλης.
Από το 2017 έως το 2019 καταγράφηκαν 869 συγκρούσεις με πεζούς εκ των οποίων 46 θανατηφόρες, στη Θεσσαλονίκη. Κανένας οδηγός δεν παραδέχεται ότι ήταν απασχολημένος με το κινητό του σύμφωνα με την τροχαία.
Η παρακάτω αφίσα είναι αρκετή για να καταλάβουμε πως σκέπτονται π.χ. οι κάτοικοι της πόλης της Θεσσαλονίκης.
«Οι ποδηλάτες μας βιάζουν και θέλουν να μας πάρουν την ελευθερία μας.»
Πόσο κοντό ορίζοντα και πλαίσιο κατανόησης έχουν ακόμα και για τους δικούς τους ανθρώπους που θα μείνουν αν ζήσουν στην ίδια πόλη, όταν οι ίδιοι έχουν φύγει.
Σε κάποιες πόλεις της Ισπανίας που έχουν καταληφθεί τα κέντρα τους από τουρισμό και μόνο μπλοκάρουν σύλλογοι γονέων και δασκάλων τους δρόμους γύρω από τα σχολεία για να διαδηλώσουν για το δικαίωμα τους να έχουν μιας πόλη ελεύθερη από αυτοκίνητα alias καθαρές σχολικές περιοχές για τα παιδιά.
Με εξαίρεση κάποιες μικρές έως μεσαίες πόλεις στα βόρεια της χώρας που προωθούν την ποδηλατοκίνηση, καμία άλλη πόλη δεν ενδιαφέρεται για τον απαιτούμενο μετασχηματισμό της κινητικότητας σύμφωνα με τους κλματικούς στόχους.
Γιατί δεν έχουμε θυμώσει αρκετά με τις καταστάσεις στις πόλεις
Φυσικά και δεν απαιτεί κανείς να γίνουμε Amsterdam ή Kopenhagen. Όμως θα μπορούσαν αυτές
οι δύο πόλεις ή ακόμα και η τώρα και 20 χρόνια
λειτουργούσαν κινητικότητα στην Ισπανική πόλη Pontevedra
και ο μετασχηματισμός της κινητικότητας τους να μα δείξουν δρόμους μικρών και
έσχατων μέτρων για αυτό.
Πρέπει να σταματήσουμε και εμείς σαν πολίτες να ομιλούμε μόνο για μετασχηματισμό της κινητικότητας προσανατολισμένη στους κλιματικούς στόχους. Πρέπει να συμβεί κάτι. Όσο γρηγορότερα συνειδητοποιήσουμε ότι η ιδιωτική κατοχή αυτοκινήτου δεν έχει μέλλον τόσο το καλύτερο. Και αν κάποιοι θεωρούν Αντι-ΙΧ-ιδεολογία αυτό παρακαλώ ας τη θεωρήσουν όπως θέλουν. Οι πολιτικοί μας εδώ προωθούν το αυτοκίνητο.
Ας αφήσουμε όμως τους πολίτες που επιθυμούν λιγότερα αυτοκίνητα στις πόλεις. Θα ρωτήσουμε απλά του πολιτικούς κεντρικής εξουσίας και Τοπικής Αυτοδιοίκησης: „ Ποιο είναι το όραμα τους για μια περιβαλλοντικά φιλική ζωή"?
Εδώ στη πόλη που ζούμε βάζουμε ένα βρακάκι ή ένα λίγο παντελονάκι χρωματίζουμε τα κρυφά σημεία του σώματος και βγαίνουμε για ποδηλατοδρομία στη πόλη. Και αυτό οφείλει να είναι μια ανοικτή κοινωνία?
Δυστυχώς δεν έχουμε ούτε θυμό πια. Και αυτό μας έχει ή μας τον έχουν στεγνώσει. Και ο θυμός δεν είναι λάθος. Ο θυμός πάει να πει ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι κάτι οφείλει να αλλάξει.
Το να δημιουργήσουμε ένα όραμα για καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή για εμας και για τα παιδιά, αυτό δεν το έχουμε καταφέρει εδώ.
Ποδηλατολωρίδες, λιγότερα αυτοκίνητα και περισσότερη πράσινη επιφάνεια σαν μια κανονικότητα δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να λικνίζεται μεταξύ μιας αριστερής και μιας δεξιάς ιδεολογίας.
Κατα τα άλλα σκεπτόμαστε τις επομενες διακοπές, τα επόμενα τσιπουράδικα και ταβέρνες σε χρονικό ορίζοντα επόμενου φθηνοπώρου. Οπως πάντα λογαριάζουμε χωρίς τον ξενοδόχο.
Σχετικά άρθρα "Τριάδα"
Η ex ante νεκρολογία μου για φύση και περιβάλλον
