Η ex ante νεκρολογία μου της σχέσης ανθρώπου φύσης.
 |
Julchen Sauseschritt. Wilhelm Busch |
Περιεχόμενα
· Perpetuum mobile
· What a hell !!!
· Η ιδεοληψία μου
Τελικά έχω να κάνω με ένα πεπερασμένο πρόβλημα, ένα πρόβλημα στην τελική του φάση, πριν εγω καν σαν homo sapiens κατανοήσω τη θέση μου και μεταβώ σε μια άλλη οικογένεια του ανθρώπινου είδους, το οποίο εφηύρε, εργαλεία, πολιτισμό και γλώσσα, και η οποία δεν γνωρίζω αν θα καταγραφεί από μελλοντικούς ιστορικούς, και αν υπάρξουν καν, στη μορφή που σήμερα γνωρίζουμε από το παρελθόν μας.
Ίσως γιατί και η αναγκαστική μετάβαση μου σε μια άλλη γεω-πολιτισμική εποχή, λόγω ενός από εμένα του ιδίου προσδιοριζόμενου αλλά και επιτρεπτού ανώτερου εύρους θερμοκρασιακής μεταβολής του περιβάλλοντος στον πλανήτη που ζώ , σηματοδοτεί το τέλος του λεγόμενου ανθρωπόκαινου τρόπου ζωής και μάλιστα λίγα μόνο χρόνια μετα την εμβάπτισή του σαν τέτοιον από την επιστήμη. Αυτο το θερμοκρασιακό εύρος μάλλον δεν θα καταφέρω να κρατήσω για να συνεχίσω την ύπαρξη μου σαν homo sapiens. Συγχρόνως παρατηρείται η εξαφάνιση άλλων έμβιων όντων από τον πλανήτη γη, όπως π.χ. το γεγονός ότι έχουμε χάσει σχεδόν 70% των εντόμων που γνωρίζουμε -alias εξαφάνιση της φυσικής επικονίασης των παραγωγικών φυτών αλλά και ανανέωση της άγριας φύσης.Περισσότερα από τα δύο τρίτα των θηλαστικών, των πουλιών, των ψαριών, των αμφιβίων και των ερπετών έχουν εξαφανιστεί τα τελευταία 50 χρόνια. Από τα οκτώ εκατομμύρια είδη ζώων και φυτών που είναι γνωστά σήμερα ενδημικά της γης, ένα εκατομμύριο απειλείται με εξαφάνιση.
Αλλά όπως λένε οι περισσότεροι, "δεν είναι ακόμα εμφανή τα αρνητικά αποτελέσματα σε εμας." Το πεπερασμένο δεν το δέχομαι,... και φυσικά business as usual.
Ο πολιτισμός μου, δηλαδή η κουλτούρα του ανθρωπόκαινου πολιτισμού ‘μου’ δεν γνωρίζει τη συστηματική μορφή ενός πεπερασμένου γεγονότος, δηλαδή
δεν γνωρίζει που, σε ποιο σημείο, ποιο χρόνο οφείλει να σταματάει, για να γίνει sapiens και να μη βρεθεί σε αδιέξοδο μιας ιστορικής περιόδου(σαν erectus ξανά [1] ) που δημιούργησε διαχρονικά ο ίδιος!
Πως όμως ξαφνικά αμφισβητώ τον χαρακτήρα μου σαν μοναδικό πλέον είδος του homo,και σαν βιώσιμο-λογικό όν, όταν εγω ο ίδιος τον καθόρισα.[Σουηδός Carl von Linné, 1758]
Ένα παράδειγμα, στο οποίο χρόνια τώρα αναφέρομαι σαν φαινόμενο αποτυχίας του homo sapiens να αναζητήσει βιώσιμες για τον ίδιο λύσεις και να κρατηθεί εν ζωή, και που είναι και η μεγάλη μου ανησυχία για τις επόμενες γενιές είναι:
να αναγνωρίσω το πεπερασμένο ή την αναγκαιότητα μιας απλής επαρκούς λιτής διαβίωσης ή ας το πω διαφορετικά μια ζωή χωρίς «υπερ-βολές» πέραν του συλλογικά υποστηριζόμενου βιώσιμου(αειφόρ0υ) ισοζυγίου και να κατά-νοήσω που πρέπει να σταματήσω.
Τι κάνω π.χ. στα πλαίσια της κουλτούρας μου? Προσπαθώ για αντικατάσταση του αυτοκινήτου από μηχανή καύσης ορυκτών καυσίμων σε ηλεκτροκίνητο όχημα. Γιατί όμως όχι στην εφαρμογή περιορισμού ταχύτητας οδήγησης ΙΧ σε κέντρο και εμπορικό κέντρο της πόλης, ακόμα περισσότερο – ένα μέτρο που υλοποιείται χωρίς αναδιαρθρώσεις στο κυκλοφοριακό κώδικα και στη χρήση του αυτοκινήτου- με σκοπό τη λιγότερη έκλυση αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα?
Η μορφή της κοινωνικής και όχι ατομικής κινητικότητας, το πραγματικό ζητούμενο δηλαδή παραμένει πάντα θέμα και γεγονός του ατόμου, αντί να το θεωρήσουμε μια συλλογική διαδικασία εύρεσης τρόπου κινητικότητας στο χώρο της.
Απλά αντικαθιστώ αντί
να σταματώ την υπερ-χρήση/την υπερ-κατανάλωση του μέσου μετακίνησης μου ή ακόμα και να διαφοροποιήσω τον
τρόπο της κινητικότητας μου. Και αυτό ισχύει για όλους τους τομείς της καθημερινότητας μου αν το καλοσκεφτώ.
Όταν είχα ο ίδιος αυτοκίνητο, γνώριζα ότι κατά μέσο όρο θα βρισκόταν εν κινήσει στο δρόμο το πολύ 30-40 λεπτά την ημέρα και τις υπόλοιπες ώρες θα είναι σταθμευμένο καταλαμβάνοντας τεράστιο ποσοστό χώρου στην πόλη (σε δρόμους πλατείες, πεζοδρόμια, ράμπες για πεζούς, ποδηλατολωρίδες) που υπό άλλες προϋποθέσεις θα μπορούσε ο χώρος αυτός να εκμεταλλευτεί για την ποιοτική αναβάθμιση του κατοικείν στις πόλεις με διάφορους τρόπους.
Πιστεύω ότι σαν sapiens θα ήμουν ικανός να κάνω κάτι για μένα κατ αρχήν. Δεν αναφέρομαι στο διπλανό μου ακόμα. Έχω την εντύπωση
ότι κάποιοι καταναγκασμοί έχουν κυριεύσει την λεγόμενη ελευθερία μου.
Το ζητούμενο είναι ΜΜΜ και λιγότερα αυτοκίνητα, όχι περισσότερα καθαρότερης τεχνολογίας, προπάντων στις πόλεις, γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ρύπανση είναι και ο κατειλημμένος δημόσιος χώρος, η πόλη σαν ένα τεράστιο πάρκινγκ και μόνο, συμμετοχή πεζών και ποδηλατών στον αστικό χώρο που γίνεται όλο και περισσότερο προβληματική και η έλλειψη δημόσιου χώρου για ανθρώπινες παραστάσεις και επικοινωνίες!
Αλλά εκτός αυτού λόγω κατοχής αυτοκινήτου(προσωπικά δεν κατέχω αυτοκίνητο από επιλογή) είμαι στην διαρκή διαδικασία εύρεσης χώρου στάθμευσης πλησίον της κατοικίας μου φυσικά, να μη περπατήσω πάνω από 2’ μέχρι την είσοδό του σπιτιού μου. Και «Ουε» και βρεθεί κάποιος να θέλει κάτι διαφορετικό από ότι εγώ ...
αμέσως κάπως βγάζω την αντίδραση μου, το μίσος το φασισμό μου απέναντι στους άλλους τους διαφορετικούς. Δεν θέλω να φανταστώ πόσο ομοφοβικός έχω γίνει!
Αυτό και μόνο, η μετάθεση του προβλήματος τη κινητικότητας στο εργαλείο που λέγεται (Ι)Χ και όχι στα (Μ)ΜΜ, μη δίνοντας έμφαση στο Μαζικό (Μ) αλλα στο Ιδιωτικό (Ι) δημιουργεί και κοινωνικές ανισότητες και υποβάθμιση του υπάρχοντος περιβάλλοντος και μιας περαιτέρω αξιοπρεπούς διαβίωσης από τη Γροιλανδία έως το Cape Town ή τη Γη του πυρός και από τη Ghana έως το Vanuatu.
Και η παράνοια μου συνεχίζεται. Από την μια πλευρά,
είναι θετικό να μειώνω σαν πολίτης και όχι σαν καταναλωτής την συμβολή μου στην έκλυση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα
για να καταφέρω τον περιορισμό της υπερθέρμανσης της γης στους 1,2-1,5 βαθμούς προβιομηχανικής εποχής.
Από τη άλλη όμως,
επιθυμώ μια συνεχή ανάπτυξη και μια ζωή business as usual μη τυχόν και χάσω κάτι μέχρι να πεθάνω. Γιατί μου συμβαίνει αυτό?
 |
| Το πρώτο οικολογικό αποτύπωμα το λάνσαρε η BP |
Perpetuum mobile
Ο ‘ανθρωπόκαινος’, που ο συντάξας θεωρεί ότι ανήκει στην οικογένεια του, έχει την εντύπωση, ότι το οικονομικό μοντέλο/σύστημα που έχει αναπτύξει και συντηρήσει με την βοήθεια της καταναλωτικής του συμπεριφοράς και όχι μόνο, τώρα και χρόνια και που έχει επιβεβαιωθεί θα έλεγα δε και ενίοτε επιβραβευθεί από δεκάδες κρίσεις μπορεί και προσαρμόζεται με τις παραμέτρους του, του καπιταλισμού
δηλαδή, καθιστώντας το -θεωρεί αυτός- ένα perpetuum mobile χωρίς απώλειες ενέργειας, ή αλλιώς χωρίς φθορές και καταστροφές σε άνθρωπο, κοινωνία και περιβάλλον.
«Σύμφωνα όμως με τους νόμους της φυσικής, μια μηχανή αέναης κίνησης, ενός perpetuum moble, δεν μπορεί να λειτουργήσει στη πραγματικότητα, επειδή μια μηχανή μπορεί να μετατρέψει την ενέργεια (όπως το καύσιμο) μόνο σε μια άλλη μορφή (όπως η κίνηση), αλλά ποτέ δεν παράγει η ίδια την ενέργεια.
Και μια μηχανή αέναης κίνησης είναι φυσικώς αδύνατη εφεύρεση. Με κάθε μετατροπή ενέργειας χάνεται και λίγη ενέργεια - μεταξύ άλλων και σε μορφή θερμότητας όταν τα μέρη της μηχανής τρίβονται μεταξύ τους. Ως εκ τούτου, κάποια στιγμή θα υπάρξει ξανά στασιμότητα.»
Κοιτάζοντας πίσω στα χρόνια που σπούδαζα δυο κατευθύνσεις
Γεωγραφία και Οικονομία(οικονομική γεωγραφία),
διακρίνω μια στασιμότητα σε μια επιστήμη, αυτή των οικονομικών. Δεν έχω
δει κάποια προσπάθεια για να εξελιχθεί η ιδιωτική οικονομία πλέον κοινωνικά,
οικολογικά βιώσιμα/αειφορικά, και η
οποία να ανταμειφθεί. Μόνο με βραβεία Νόμπελ για εξηγήσεις και
μοντελοποιήσεις το πως λειτουργεί το σύστημα της εργασίας της κατανάλωσης και
του επιχειρηματικού κέρδους στον
καπιταλισμό με πρωταγωνιστή το άτομο και τις δυνάμεις της αγοράς που βασίζονται
και αυτές στη συμπεριφορά του ατόμου, που το ίδιο είναι επιρρεπές στις έξυπνες
διαφημιστικές καμπάνιες της αγοράς πάλι. Εδώ ίσως πραγματικά μια perpetuum διαδικασία.
Και εδώ θα βρούμε μάλλον το παράδοξο του perpetuum mobile και ίσως όμως έχω δίκιο σαν ανθρωπόκαινος που εκλείπει -και θα το δουν σύντομα οι επόμενες γενιές μου- ότι ίσως έχουμε να κάνουμε με ένα perpetuum mobile στη φαντασία μου, μόνο και μόνο για εξυπηρέτηση των υπερ-βολών (βολή) μου και για να μη σκεφτώ διαφορετικά, καθώς η αγορά της παραγωγής και κατανάλωσης αυτοτροφοδοτείται και με την ίδια παραγόμενη ενέργεια μου προς εξυπηρέτηση της κατανάλωσης.
Και είναι ατυχές το γεγονός, ότι μάλλον οι επιστήμονες δεν κατανοούν ή δεν ξέρουν πως να κατανοήσουν -βρίσκονται σε αδιέξοδο καθορισμού στόχων-, ή δεν τους συμφέρει να κατανοήσουν, ότι η οικονομία και όχι το άτομο, δεν είναι ένα perpetuum mobile. Κάποια στιγμή όταν η ενέργεια ή τμήματα μιας δέσμης ενέργειας των επι μέρους παραγωγικών συστημάτων απολεσθεί θα καταρρεύσει όλο το σύστημα του ανθρωπόκαινου, όχι η γη σαν πλανητικό φυσικό σύστημα, όχι μόνο το τροχός που θέτει το σύστημα σε κίνηση.
Και αυτό το γνωρίζουμε τώρα και δεκαετίες και είχαμε χρόνο, να το παρατηρήσουμε, να το συστηματοποιήσουμε και να το προβλέψουμε, την επικινδυνότητα της συγκεκριμένης ατέρμονης ανάπτυξης.
"Μετα από τόσα χρόνια ανάπτυξης μετά την παγκόσμια καταστροφή το '40-'45 δεν έχει σκεφτεί κανείς, τι γίνεται μετά από μια συνεχή ανάπτυξη"(Βέλτσερ) και μια τόσο έντονη και συνεχή αύξηση του καταναλωτισμού, προς που θα γυρίσουμε το βλέμμα μας?
"Λίγο τελικά πολύ λίγο, το τι κατάφερε η επιστήμη των οικονομικών".
Και αν θεωρήσουμε πλέον όλες τις ενέργειες μας, ότι πρέπει να είναι κλιματοκεντρικές, τότε ακόμα και το βραβείο Νόμπελ δεν πρέπει να αποδίδεται σε οικονομολόγους που δεν προσφέρουν λύσεις στο συγκεκριμένο πρόβλημα, δηλαδή της προστασίας του κλίματος alias αναδιάρθρωση προς μια κατεύθυνση κλιματοκεντρικών καταναλωτικών συμπεριφορών και παραγωγικών επενδύσεων.
What a hell !!!
Οι εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν καταρρεύσει.
Το πρώτο πραγματικό έμφραγμα, που αντιλήφθηκα ότι μου συνέβει ήταν στο Σουέζ με τη Havarie του Εver given container ship[1]. Debacle, Desaster του Logistic etc. ήταν οι χαρακτηρισμοί του συμβάντος στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά μέσα. Για δυο εβδομάδες ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας διακίνησης προϊόντων και εμπορευμάτων είχε μπλοκαριστεί και μάλιστα από την παραγωγική πλατφόρμα στην Κίνα, Ινδια και Πακιστάν, Κορέα. Υπήρχε ήδη πρόβλημα με τα container boxes καθώς ήταν υπερβολική η χρήση τους λόγω της πανδημίας, the day after, και εξ αιτίας του ηλεκτρονικού εμπορίου και φυσικά χειροτέρευσε. Η Δύση, ‘OMG’, δεν είχε εμπορεύματα να πουλήσει, ανταλλακτικά να κατασκευάσει αυτοκίνητα κλπ. Και αυτό γιατί?
Οι υποδομές μας δεν είναι συντονισμένες με τις απαιτήσεις μας. Ενώ οι υποδομές ήταν του 19ου αιώνα η παγκόσμια οικονομία τότε ήδη έτρεχε με ρυθμούς του 1900 και σήμερα με τις ίδιες υποδομές τρέχει με ρυθμούς ενός αιώνα μετά, 2021. Ποιος είχε σκεφτεί ότι θα περνούσαν πλοία με 20.000 Container φορτωμένα?
Συνεχίζω την απαίτηση μου για ανάπτυξη χωρίς να αναβαθμίζω ή να συντηρώ τις υποδομές μου. Αυτό δείχνει την μη αειφόρο δίψα μου!
Και ο παραλογισμός σήμερα είναι ο εξής. Από την μια θεωρώ ότι η διαβίωση του ανθρωπόκαινου απαιτεί μια συνεχή ανάπτυξη από την άλλη αναγνωρίζω ότι πρέπει να περιορίσω άρδην τις ανάγκες μου.Πως γίνεται αυτό?
Αν λάβουμε υπόψη μας τις εθνικές ετήσιες ροές ανάπτυξης στη γη (υψηλές στην Κίνα και Ινδία έως 2-3% στις δυτικές χώρες), μπορούμε να φαντασθούμε ότι μέσο όρο κάθε έτος έχουμε και μια αντίστοιχη αύξησης της κατανάλωσης προϊόντων κατά 3-4,5%. Και αυτή η κατανάλωση απαιτεί περισσότερους πόρους , εξαγωγή αυτών, περισσότερη καταστροφή άγριας φύσης για να βγάλω και να παράξω τις απαιτούμενες πρώτες ύλες τουτέστιν περισσότερη ενέργεια, περισσότερη ενέργεια για περισσότερη μεταποίηση, περισσότερη ενέργεια για μεταφορά ανά τον κόσμο περισσότερη ενέργεια για κατανάλωση περισσότερη ενέργεια για ανακύκλωση κλπ. κλπ.
Αυτό το “όλο και περισσότερο” στα πλαίσια του λεγόμενου μοντέλου επιτυχίας μου - από πλευράς οικονομικής ευρωστίας και καταναλωτισμού και μόνο σε μια μηδενική τιμή εκμετάλλευσης του περιβάλλοντος(τη ατμόσφαιρας π.χ.)- κατάφερε να μου δείξει και ποιο είναι το πεπερασμένο της ανάπτυξης, και στην χειρότερη περίπτωση η λιτότητα της διαβίωσης με σκοπό την αναστρεψιμότητα της κατάστασης, της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης ή και αντίστροφα σωστότερα.
Δεν υπάρχει συνταγματικό δικαίωμα για κανένα σε καμία χώρα στην απεριόριστη κατανάλωση χωρίς βλάβη των άλλων.
Δεν πρόκειται καθόλου να εγκαταλείψω την πολυτέλειά μου, αυτήν την κανονικότητα που θεωρώ εγω πολυτέλεια.
Αλλα θα πρέπει
να αναγνωρίσουμε την επάρκεια, τη λιτότητα της διαβίωσης μου έναντι της υπερβολής. Τουλάχιστον ένας
περιορισμός της κατανάλωσης που μπορεί να κατανοήσει ο κάθε ένας μας είναι π.χ. ο καφές,
στην αποψίλωση των τροπικών δασών: Εάν μειώσω τον καφέ από 3-4
την ημέρα σε δυο αυτό θα έχει εκπληκτική θετική επίδραση στην αποψίλωση των δασών στη
Δυτική Αφρική. Αν
κοιτάξουμε στη πόλη της Θεσσαλονίκης τα take a way που προσφέρουν και
καφε on go τότε θα καταλαβουμε το μέγεθος της υπερβολής στην οποια και
συμβάλλω.
Ergo δεν γίνεται για κάποιους λόγους να συνεχίζουμε αυτήν την κατανάλωση επ' αόριστο.
Δεν μπόρεσα να συνεχίσω έτσι, στένεψαν οι αρτηρίες μου, έρχεται το έμφραγμα?
Μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον ατμοσφαιρικό φυσικό Lijing Cheng [Improved estimates of ocean heat content from 1960 to 2015] μου έδειξε πόσο δραματικά θερμαίνω το θαλάσσιο περιβάλλον: σύμφωνα με αυτό, οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει μέχρι στιγμής το 93 τοις εκατό της θερμικής ενέργειας που έχει παραμείνει στη γη ως αποτέλεσμα του φαινόμενου του θερμοκηπίου που προέρχεται από τις ενέργειες μου - την ασύλληπτη ποσότητα των 228 zettajoules. Για να απεικονίσουν αυτό το ποσό ενέργειας, οι ερευνητές το μετέτρεψαν σε ενέργεια βόμβας της Χιροσίμα: «Τα τελευταία 25 χρόνια τροφοδοτήσαμε τους ωκεανούς με τη θερμότητα 3,6 δισεκατομμυρίων ατομικών βομβών της Χιροσίμα», λέει ο Lijing Cheng. Αυτό είναι περίπου τέσσερις βόμβες της Χιροσίμα ανά δευτερόλεπτο. [3]
Στη Σκωτία[4] στη συνάντηση COP26 το Νοέμβριο του 2021, ανακοινώθηκε η νέα τιμή για τα αέρια του θερμοκηπίου που θα είναι 413,2 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο).Αυτό αντιστοιχεί στο 149 τοις εκατό του προβιομηχανικού επιπέδου. Το προηγούμενο έτος ήταν 410,7 ppm. Ο WMO προσάρμοσε αυτήν την τιμή μετά από νέες αναλύσεις από τις αρχικές 410,5 ppm. Ο WMO χρονολογεί την έναρξη της εκβιομηχάνισης για αυτούς τους υπολογισμούς στο 1750.
Κάθε χρόνο και χειρότερα όσον αφορά την έκλυση αερίων θερμοκηπίου. Η πανδημία μείωσε την έκλυση αερίων περιοδικά κατά μόνο 5-6%. Και τώρα? «Καλή συνέχεια»προς την εξαφάνιση του sapiens ανθρώπου.
Η ιδεοληψία μου
Ψηφιοποίηση και καινοτομία είναι καθημερινά στα χείλη μου, στα χείλη των επιστημονικών και πολιτικών ρητόρων και χτυπιέται στο πληκτρολόγιο των notebook των ερευνητών και των σχεδιαστών βιομηχανικών προϊόντων.
Ιδιαίτερα η καινοτομία είναι η απαίτηση μου, αλλά όχι σε όλους τους τομείς, μόνο σε αυτούς που ο ανθρωπάκος δεν μπορεί να συλλάβει, για να απαιτήσει να κατέχει και αυτός για να μπορεί να θεωρηθεί καινοτομία. Στην καθημερινή οικονομική δυστοπία του καθενός, που βρίσκεται η καινοτομία του συστήματος για το πως μπορούμε να διαφοροποιήσουμε βιώσιμα τον τρόπο εκμετάλλευσης της εργασίας, του περιβάλλοντος και του συστήματος υγείας για να μπορούμε να διαβιώσουμε και όχι να επιβιώσουμε π.χ?
Ποια είναι η καινοτομία σήμερα για τον μέσο πολίτη π.χ. της Δύσης, για ένα εργαζόμενο στους παραγωγικούς τομείς μιας οικονομίας που αποβλέπει στην καινοτομία που παρήγαγε? Μπορεί να απολαύσει ο εργαζόμενος τις καινοτομίες ή απευθύνονται οι λεγόμενες καινοτομίες μόνο στο 20% του ανθρώπινου πληθυσμού παγκοσμίως, ergo δεν είναι κανοτομίες.
Η καινοτομία, ψηφιοποίηση και η ΤΝ(τεχνητή νοημόσύνη) περιορίζεται σε παραγωγή gadgets, ψηφιοποιητικά εργαλεία και συστήματα ελέγχου του ατόμου στη κοινωνική του ζωή, και π.χ αυτοκινήτων 500 κυβικών και 2,5 τόνους βάρος , των λεγόμενων SUV(sport utility vehicle) για να κυκλοφορώ στην πόλη μέσα μόνος μου μέσα. Εγω θα μπορούσα να ήμουν αυτός αν είχα αυτοκίνητο ακόμα: «θέλω να αγοράσω ένα SUV για να βάζω όλα τα παρελκόμενα της κατασκήνωσης μου μέσα και τον σκύλο και να πηγαίνω διακοπές». Τα βλέπω στο δρόμο και αναστενάζω... "πότε θα έχω και εγω ένα τέτοιο". Αλλα με αυτό θα πηγαίνω και εγω στην εργασία μου καθημερινά μετά, όταν γυρίσω από τις διακοπές μου με ότι αυτό συνεπάγεται για το δημόσιο χώρο, την ρύπανση την επικινδυνότητα σαν όχημα για παιδιά κλπ. Και εδώ αλαζονική και άπληστη υπερ-πληθωρική προσωπικότητα σε όλα.
Έχω αναλογιστεί τι απαιτήσεις σε ενέργεια χρειάζεται αν εξηλεκτριστούν όχι όλοι αλλα μερικοί τομείς της οικονομίας? Δηλαδή θέλω να γεμίσω το τοπίο ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά για να μπορούν να κυκλοφορούν αυτοκίνητα των 2-3 τόνων (SUV) στους δρόμους των πόλεων μας με ότι αυτό συνεπάγεται μετα και για τη σχέση ανθρώπου πόλης? Φανταστείτε πως θα ειναι το φυσικό τοπίο άν όλα εξηλεκτριστούν και βλέπω μόνο ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά γύρω μου. Και αυτό δεν είναι μακρυά.
Η κανονικότητα είναι στο σωστό δρόμο. Φοβάμαι όταν φαντάζομαι μια οικονομία που δεν αναπτύσσεται και με πιάνει πανικός.
Γιατί λοιπόν επικεντρώνομαι στη μέγα ερώτηση τρομοκρατημένος αν θα υποβαθμίσω το βιοτικό μου επίπεδο μειώνοντας τον καταναλωτισμό μου, της μορφής που σήμερα γνωρίζω. Σήμερα αγοράζω και έχω και αύριο τα πετάω επειδή απλά δεν τα χρειάζομαι πλέον? Γιατί δεν μπορώ κάτω από το πρίσμα μιας άλλης οικονομίας – non excessive- να κρατήσω ένα επίπεδο, ας πούμε και μιας άλλης μορφής όχι ιδεοληπτικού καταναλωτισμού που να είναι εφικτή χωρίς την συνεχή αυξητική τάση των μακροοικονομικών μεγεθών ολόκληρης της οικονομίας?
Μήπως είναι απλά το αρτηριοσκληρωμένο πιστεύω μου αυτό πλέον, ότι όλα αυτά που έχω σήμερα ή που μπορώ να έχω μπορεί να υλοποιηθούν μόνο κάτω από το πρίσμα μια συνεχούς και ίδιας σε μεγαλύτερο μέγεθος ίσως ανάπτυξης και ιδίων προϋποθέσεων, δηλαδή μια ιδεοληψία ?
"Είναι όλο και λιγότεροι οι ακόρεστες ανάγκες που οδηγούν την ανάπτυξη στις αναπτυγμένες οικονομίες, αλλά και οι προσπάθειες των επιχειρηματιών να δημιουργούν πάντα νέα δυναμικά ανάπτυξης. Από τεχνολογική άποψη αυτό δεν είναι πρόβλημα. Το μπλοκάρισμα βρίσκεται στους στους ίδους τους καταναλωτές που έχουν γίνει από κινήτήρια δύναμη για την ανάπτυξη κυνηγημένοι πλέον από την ίδια την ανάπτυξη (τον καταναλωτισμό alias κεφάλαιο), προσπαθώντας συνεχώς να τους ενθαρρύνουν να συνεχίσουν να καταναλώνουν".[Ματθαίος Μπινσβανγκερ]
Μήπως είναι το σύνδρομο της ιατρικής επίσκεψης μου, που όταν είναι όλα καλά μου λέει μετα την εξέταση, οκ θα τα ξαναπούμε σε ένα χρόνο ή σε δυο χρόνια, εννοώντας ότι συνεχίστε να ζείτε όπως ζείτε μέχρι σήμερα? Όταν όμως ξαφνικά, εκεί που θεωρώ εγω ότι μπορώ να σηκωθώ να φύγω μου λέει, «καθίστε γιατί έχουμε να πούμε κάποια πραγματάκια ακόμα», εκεί προβληματίζομαι φυσικά και εκεί διαφαίνεται ότι υπάρχει κατ’ αρχήν πρόβλημα να φύγω και να ζω όπως προηγουμένως.
Επίλογος
Έρχομαι στο σημείο να πιστέψω ότι τελικά είναι ένα απλό θέμα με το οποίο μας μεγαλώνουν – σύμφωνα με το καπιταλιστικό, νεοφιλελεύθερο, μετανεωτερικό ας το πει όπως θέλει ο κάθε ένας- οικονομικό μας μοντέλο και πρότυπο, και τελικά αποθηκεύεται μέσα μας σαν ένα „framing effect“[5] (πλαίσιο) στο οποίο θα πρέπει να δράσουμε προς όφελος μας μόνο εάν υπάρχει θετική συνεκδοχή η ενέργεια μας στην
· καριέρα μας,
· στις επιδόσεις μας alias ανταγωνισμός και
· στην απόκτηση χρημάτων.
Ένα από τα τρία και τα δυο ή και τα τρία από
κοινού. Κάθε ένα μόνο του έχει άλλο βαθμό βαρύτητας στις επιπτώσεις του
περιβάλλοντος και του κλίματος. Την κοινωνική διάσταση δυστυχώς την έχουμε
βάλει στην άκρη. Και μάλιστα σαν τρίο είναι τέλειο προσαρμοστικό εργαλείο σε
όλες τις κοινωνικές βαθμίδες και τάξεις. Δεν έχει σημασία το ύψος και η ένταση
με τα οποία θα επιτευχθούν τα τρία. Όχι! Σε όλες δρα και επιδρά.
Ότι αυτό το τρίο υπάρχει σαν πλαίσιο σε όλες τις καθημερινές ενέργειές μου και άλλων ατόμων σε διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο είναι αυτό που μας ωθεί στη ατέρμονη ανάπτυξη ανεξαρτήτως κοινωνικών-οικονομικών βαθμίδων, χωρίς να ανακαλύπτω σαν πολίτης τις αλληλοεπιδράσεις και αλληλοσυνδέσεις και την τελική δράση σε κλίμα και περιβάλλον.
Το άλλο τρίο περιμένει στην αντίπερα όχθη.
- Κοινωνική ισότητα και ηθική
- Κοινωνική δικαιοσύνη
- Βιοποικιλότητα και κλίμα
[1] Κάποια στιγμή στο μέλλον εάν υπάρξει ιστορική τεκμηρίωση ευθυνών για μερική ή σχεδόν ολική υποβάθμιση και απαξίωση του ανθρώπινου πολιτισμού από ιστορικούς και αρχαιολόγους, ένα σενάριο θα μπορέσει να αναφέρεται στο ότι ο ανθρωπόκαινος δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί αρκετά γρήγορα στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, που ο ίδιος επέφερε σχεδόν σε χρόνο d.t σε σχέση με το χρόνο ύπαρξης του γαλαξία μας, όχι του σύμπαντος. Ο Ανθρωπόκαινος άντεξε μόνο 10 γενιές ανθρώπων θα αναφέρεται «εις τας γραφάς». Ακριβώς αυτό συνέβει και με τον Homo Erectus, που κάποιοι ερευνητές υποπτεύονται ότι «δεν είχε προσπαθήσει ιδιαίτερα ‘για να προσαρμόσει τη ζωή του στις μεταβαλλόμενες συνθήκες’ ", όπως ισχυρίζεται ο Ceri Shipton από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (ANU). Ο Homo Erectus είχε μια "στρατηγική ελάχιστης προσπάθειας"η οποία συμπληρωνόταν από μια συντηρητική κοινωνικοποίηση. Κάτι συγγενές βιώνομε σήμερα τώρα και 25 χρόνια πλέον με τον νεοφιλελευθερισμό.
[2]Ο αποκλεισμός του καναλιού του Σουέζ από ένα δεξαμενόπλοιο έδειξε την ευπάθεια αυτού του παγκόσμιου συστήματος μεταφοράς και παράδοσης με υπέροχο τρόπο: Εάν υπάρξει ένα σημαντικό εμπόδιο στην εφοδιαστική αλυσίδα, στο τέλος δεν θα υπάρχουν πλέον προϊόντα στο διπλανό σούπερ μάρκετ. Για τη δική τους δυνατότητα επιβίωσης, οι εταιρείες χρειάζονται επομένως περιφερειακές ή βιώσιμες έννοιες που υπερβαίνουν την παγκόσμια δικτυωμένη παραγωγή just-in-time.
Ωστόσο, ούτε οι μεμονωμένες εταιρείες ούτε οι μεμονωμένοι καταναλωτές έχουν την ευκαιρία να αλλάξουν οτιδήποτε σε αυτό το σύστημα μόνο μέσω των δικών τους αποφάσεων. Εφόσον συνεχίζουν και υπάρχουν αγοραστές αργού πετρελαίου ή χοιρινού σνίτσελ, θα υπάρχει μια αγορά που να καλύπτει αυτές τις ανάγκες. Μόνο εάν ληφθεί συλλογική απόφαση να παραιτηθούμε σε μεγάλο βαθμό από υπερβολικές επιθυμίες, το πετρέλαιο να παραμείνει στο έδαφος ή η βιομηχανική γεωργία να καταργηθεί. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό σε έναν κόσμο που δεν βασίζεται σε συλλογικές και ορθολογικές αποφάσεις, αλλά στα συμφέροντα μερικών.
[3] Μια άλλη αναλογία για να δούμε το μέγεθος τη ενέργειας που εναποθέτουμε στους ωκεανούς υπό μορφή θερμικής ενέργειας είναι ότι 10,7 zettajoules ενέργεια εκπέμπεται από τον ήλιο στην επιφάνεια της γης ανά ημέρα (ηλιακή ενέργεια)
[4] This year will be the 26th annual summit – giving it the name COP26. With the UK as President, COP26 takes place in Glasgow.
[5] The framing φαινόμενο είναι μια γνωστική προκατάληψη όπου οι άνθρωποι αποφασίζουν για επιλογές με βάση το εάν οι επιλογές παρουσιάζονται με θετικές ή αρνητικές συνεκδοχές. π.χ. ως απώλεια ή ως κέρδος [ Plous, Scott (1993). The psychology of judgment and decision making. McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-050477-6.]
