Ο βιώσιμος αστικός και πολεοδομικός σχεδιασμός θέλει θάρρος, όραμα για ποικιλομορφία κοινωνίας και γυναίκες αρχιτεκτόνισσες .
Lennart
Laberenz
| 02/2018 1 Διάβασμα σε 4’
Τη θάλασσα μπορούσες και την έβλεπες για μερικές εβδομάδες, τώρα έχει εξαφανιστεί. Μπορείτε να ακούσετε τους γλάρους όταν δεν σφυροκοπεί, δεν πριονίζει κάποιος. Αν δεν λειτουργεί ο γερανός. Μπορείτε να σταθείτε στο μακρύ μπαλκόνι στην οδό Malaga 3, στον τέταρτο όροφο, στο παραπέτασμα του μπαλκονιού και το αεράκι της θάλασσας να σας φέρνει τον ήχο της στα αυτιά σας. Ο άνεμος είναι πάντα εκεί, είναι θαλασσινός, Jätkäsaari είναι ένα νησί, το πολύ όσο ένα κανάλι πλατύ, βρίσκεται πριν από το Ελσίνκι – και εδώ γεννιέται από γκρι πλάκες το επόμενο project κατοικείν στο Ελσίνκι.
Ένα από τα πρόωρα ολοκληρωμένα σπίτια είναι ένα είδος οίκου συνταξιούχων μουσικών. «Ξέραμε ότι ποτέ δεν κέρδιζαν πολλά χρήματα ή συχνά έπιναν», λέει ο Kaijansinkko.
Foto: Arnd Dewald
Η οδός Μάλαγα βρίσκεται σε ένα από τα μεγαλύτερα εργοτάξια στην Ευρώπη και το 20% όλων των διαμερισμάτων του Ελσίνκι χτίζονται εδώ σε μια πυκνοδομημένη περιοχή. Αργά το απόγευμα, τρεις γυναίκες περπατούν με ένα κέικ στα χέρια ανάμεσα στα τραχιά κτίρια. Ο άνεμος τις παρασέρνει, οι δρόμοι είναι ακόμα με χώμα άστρωτοι και το 3Α σφηνώνεται κάτω από τα τακούνια των γυναικών. Εκεί είμαστε και εμείς.
Στο Jätkäsaari, σύντομα περίπου 30.000 άνθρωποι αναμένεται να ζήσουν εκεί, πολλοί από τους οποίους ήδη εργάζονται εδώ, τα παιδιά πρέπει να μπορούν να πάνε στο σχολείο χωρίς να χρειάζεται να διασχίσουν μια διασταύρωση δρόμου, μόνο περπατώντας μέσα από πάρκα και πάνω από πεζογέφυρες. Σχεδόν πριν από δέκα χρόνια, το Jätkäsaari ήταν τερματικός σταθμός εμπορευματοκιβωτίων στο δυτικό λιμάνι της πόλης. Μετά τη μετακίνησή του παρέμεινε μια τσιμεντένια άδεια επιφάνεια. Το όνειρο ενός πολεοδόμου, ακόμη και λόφους και ανισόπεδα θα μπορούσαν πρώτα να τοποθετηθούν επάνω στους χάρτες και στη συνέχεια να στρώσουντο τεράστιο όγκο των αδρανων υλικών από τις εσκαφές για την επέκταση του μετρό.
Εάν θέλετε να συναντήσετε έναν ενθουσιώδη αστικό σχεδιαστή, διαλέξτε να δείτε τον Matti Kaijansinkko. Γραφείο Πολεοδομίας, έκτος όροφος. Matti Kaijansinkko είναι ο κορυφαίος διευθυντής του έργου, ένας άνδρας με ανοιχτό πουκάμισο, χαρούμενο πρόσωπο, ένα ασημένιο πλαίσιο γυαλιών, απλώνει τα χέρια του και λέει: "Παρακαλώ χρησιμοποιήστε χρώματα! Αυτή ήταν μια από τις λίγες οδηγίες προς τους αρχιτέκτονες ", λέει ο Kaijansinkko. Είχαν πάει και είχαν επισκεφτεί πολλές και νέες γειτονιές, στο Λονδίνο βρήκαν μαύρα τούβλα - κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στη Φινλανδία. Αλλά και τότε ο Kaijansinkko παρακάλεσε τους αρχιτέκτονες για περισσότερα χρώματα, διαφορετικά υλικά και σχήματα. Μια άλλη βασική ιδέα: "Θέλαμε να φανταστούμε το Jätkäsaari ως επέκταση μιας λεωφόρου."
Αυτοκίνητα ? Όχι βέβαια. Στο περιθώριο
Στην αρχιτεκτονική ιστορία του Ελσίνκι μπορεί να κατανοήσει κανείς ιστορικές εξελίξεις στις συνοικίες: Ξύλο έδωσε τη θέση του στη πέτρα, το στυλ του 19ου αιώνα και το Φινλανδικό Art Nouveau στύλ αναπτύχτηκε στις καλύτερες γειτονιές. Τα φηδωλά κατασκευαστικά σχέδια του μοντερνισμού κυριάρχησαν στις εργατικές γειτονιές όπως αυτή στο Kallio για να καλύψουν την ανάγκη ζωτικού χώρου πίσω από νηφάλιες προσόψεις, στις γειτονιές της μεσαίας τάξης, όπως στο Töölö διακοσμούσαν τις εξωτερικές προσόψεις καμιά φορά μινιμαλιστικά μέχρι την άκρη των στρογγυλεμένων μπαλκονιών. Πάνω απ 'όλα κυριαρχούν οι αποχρώσεις του γκρι. Μετά τον πόλεμο, οι αστοί Φιλανδοί έστρεψαν την πλάτη τους προς τη πόλη, και εδώ το αυτοκίνητο τους συνέδεε με το σπιτάκι τους στην εξοχή. Στην πόλη παρέμεινε η αυτοσυγκράτηση και η ψηλή μαρκίζα της στέγης. Όλα αυτά στο Jätkäsaari τα αφήνουν στην άκρη.
Υπάρχουν πράγματι μαύροι τοίχοι, γκρίζοι τοίχοι από τούβλα, ανοιχτοί καφέ και λευκοί τοίχοι από τούβλα. Υπάρχει εμφανές μπετόν και κυματοειδείς λαμαρίνες. Στο σημείο που βρίσκεται πιο μακριά από το υγρό αεράκι της θάλασσας, δημιουργείται ένα μπλοκ από ξύλο. Στέγες κλείνουν απαλά προς το έδαφος, υπάρχουν φεγγίτες στέγης, γκαλερί, ταράτσες και δώματα με εξώστες στέγης. Η κρεμαστή πρόσοψη από τούβλο είναι πραγματικά η όλη διακόσμηση, σπάνια υπέρθυρα (πρέκια), χωρίς ιδιαίτερη λεπτή διακόσμηση , αντ΄ αυτού γυάλινες τοξοειδείς κατασκευές για να κατευθύνουν περισσότερο φως στο εσωτερικό. Πρέπει να συνηθίσει κάποιος σε κάποια χρώματα και σηκώνει τις ωμοπλάτες τους ο Kaijansinkko. Πριν από λίγες εβδομάδες κρεμάστηκαν κάποιες γέφυρες, που θα χρησιμοποιούνται μόνο από ποδήλατα και πεζούς, ογκώδη σιδερένια κατασκευή τονίζει τη στατικής τους. Οι γέφυρες είναι ζωγραφισμένες με έντονο πορτοκαλί χρώμα. Matti Kaijansinkko κάνει ένα μορφασμό: «Έπρεπε να ανοιχτούμε. Θέλαμε να δοκιμάσουμε πράγματα. Αλλά οι ιδέες των κατασκευών είναι στενά συνδεδεμένες με τη φινλανδική παράδοση .» Εννοεί το πρακτικό εσωτερικό, το λειτουργικό διαμέρισμα, οι κοινόχρηστοι χώροι εντός του διαμερίσματος κλπ. Τα σπίτια έχουν κάτω από τη στέγη σάουνες, υπάρχουν στα υπόγεια χώρος για πλυντήρια ρούχων, και πολιτιστικοί ή χώροι διασκέδασης.
Και όμως το Jätkäsaari (video) είναι ένα πρότυπο ενάντια σε μια αρχή της φινλανδικής Αρχιτεκτονικής: «Οι ηλικιωμένοι αρχιτέκτονες συνήθως άνδρες, δεν μπορούν να κατανοήσουν το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, το νησί. Η σχέση τους με την αστική αρχιτεκτονική, δηλαδή το γεγονός ότι οι άνθρωποι θέλουν να ζουν στα κέντρα των πόλεων πλέον, είναι πολύ πρόσφατη. Έτσι λοιπόν για να κατασκευάσεις μια τέτοια πυκνοκατοικημένη συνοικία, στις οποίες ωθείται το αυτοκίνητο στο περιθώριο είναι ακόμα ποιο καινοτόμο . «Μπορεί να φανταστεί κάποιος από την ήδη πρόχειρα, κατασκευασμένη άσφαλτο, ότι οι κυκλοφοριακοί άξονες είναι στενοί, οι ράγες για τρεις γραμμές τραμ καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο από ότι οι οδικοί άξονες. Ο χώρος για κατοικείν και ο αστικός σχεδιασμός φροντίζουν, και προσπαθεί να μετρήσει φωναχτά ο Kaijansinkko, ότι περίπου 2.500.000 χιλιόμετρα αυτοκινητοκίνησης θα εξοικονομούνται ετησίως, γιατί τώρα ήρθαν οι οικογένειες από τα εξωτερικά προάστια στο Jätkäsaari επειδή είναι γρηγορότερα να πας στην πόλη με το ποδήλατο. Κάτι ανάλογο είχε προτείνει συνεργάτης μας το Δεκέμβριο του 2012 με γραπτή πρόταση προς το Δήμο Θεσσαλονίκης για παραχώρηση μέρος του λιμανιού Θεσσαλονίκης για επέκταση της πόλης πάνω σε αρχές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Και η κοινότητα σκέφτεται πιο μακρυά από ότι μόνο ότι έχει σχέση με πολιτιστικά δρώμενα και κατασκευές: Εβδομήντα ένα τοις εκατό από τα διαμερίσματα ανήκουν στην πόλη του Ελσίνκι, το ύψος των ενοικίων αναφέρεται κυρίως στα μεσαία εισοδήματα, αλλά ακόμη και για τους χαμηλόμισθους και τους αποδέκτες κοινωνικής πρόνοιας, υπάρχει ένα σπίτι. Υπάρχουν δημόσιοι ξενώνες για τους φοιτητές που χτίστηκαν σχεδιασμένοι πέραν του στυλ μια μικρής μονοκατοικίας, κοινότητες για ηλικιωμένους, διαμερίσματα με ένταξη διαφόρων γενεών, εναλλακτικές λύσεις απέναντι στην αρχή των «κουτιών κατοικιών». "Νομίζω ότι έκανε τεράστια διαφορά ότι εδώ εργάστηκαν πολύ περισσότερες αρχιτεκτόνισσες Έχουν εισαγάγει μια πολύ ευρύτερη έννοια της πρακτικότητας », λέει ο Kaijansinkko. " Ακούουν με τελείως διαφορετικό τρόπο."
Η παράλληλη ύπαρξη των κοινωνικών ενοικίων και εκείνων που βασίζονται στην ιδιωτική αγορά κατοικιών στο Ελσίνκι λειτουργεί - γιατί η πόλη αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος τόσο του σχεδιασμού αλλά και των επενδύσεων. Από το 71 τοις εκατό της πόλης του Ελσίνκι, μόνο το 40 τοις εκατό του συνόλου των κατοικιών διατίθενται στην ιδιωτική αγορά, το 60 τοις εκατό διατίθεται και μισθώνεται από την πόλη. Το ένα τέταρτο όλων των διαμερισμάτων επιδοτείται. Οι μαθητές, οι αποδέκτες κοινωνικής πρόνοιας, οι βιοτέχνες και οι οικογένειες ζουν δίπλα-δίπλα, πολλοί από τους οποίους είναι ήδη εκεί.
Ένα πάρκο διαπερνά ανάμεσα σε μη ομοιόμορφα μπλοκ όλον τον οικισμό-νησί – οι εσωτερικές αυλές και το πάρκο συνθέτουν μαζί με το φως του ήλιου ένα παιχνιδιάρικο στοιχείο στο χώρο, το πάρκο καταλαμβάνει ισα -ισα 88 μέτρα πλάτος , τόσο όσο της λεωφόρου Bulevardi. Μπορεί κάποιος να το δει σε αυτή την απόσταση και από τις δύο πλευρές. Στις αρκετά πλατιές και βαθιές αυλές, υπάρχουν παιδικές κατασκευές για παιγνίδια και γύρω από τις αυλές υπάρχουν τα σπίτια με έξι ή και περισσότερους ορόφους: Ήδη το επόμενο καλοκαίρι οι γονείς θα φωνάζουν από το μπαλκόνι τα παιδιά τους να ανέβουν για φαγητό στο σπίτι. Όλες οι αποστάσεις και οι διαστάσεις έχουν τέτοια μεγέθη και κλίμακες για να είναι δυνατόν να ελεγχθούν από το κοινωνικό σύνολο. Η καθημερινή ζωή είναι ορατή, αλλά χωρίς την αίσθηση της παρακολούθησης: Δεν πρέπει να υπάρχει αβεβαιότητα και φόβος, ακόμα και οι σκοτεινές γωνίες και τα τυφλά σημεία έχουν αποφευχθεί στο σχεδιασμό. Εκτός από τις χωρικές έννοιες, υπάρχει πολλή τεχνολογία: Ο οικισμός θα μειώσει την κυκλοφορία των υπηρεσιών(service) κατά 92 τοις εκατό, για παράδειγμα, με ένα νέο σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων: Σε κεντρική υπόγεια εγκατάσταση εισάγεται ένα σύστημα σωλήνων, και κάθε όροφος χρησιμοποιεί αυτούς του σωλήνες. Ήδη εδώ γίνεται διαλογή σε bio, πλαστικά και χαρτί. «Τα χαρτόνια της πίτσας δυσκολεύουν τους σχεδιαστές, μέχρι που τους ήρθε η ιδέα ότι θα πρέπει να τα κόβουν» γέλασε ο Kaijansinkko. Η θυρίδα έχει σκόπιμα σχεδιαστεί με μικρή διάμετρο
Το ενοίκιο έχει οροφή
Στο μπαλκόνι έχει ησυχία τώρα, το εργοτάξιο τελειώνει τις εργασίες αργά το απόγευμα. Καθώς ο ήλιος πέφτει, οι ακτίνες φτάνουν μέσα στο εργοτάξιο , χρωματίζουν κόκκινες σκιές στο μπαλκόνι, που μοιάζουν με μια πόρτα πίσω από την κυματοειδή σιδερένια πρόσοψη στην αυλή. Υπάρχουν κάποιες γοητευτικές ιδέες στο μπλοκ: Ένα από τα πρώιμα ολοκληρωμένα σπίτια είναι ένα είδος σπιτιού ηλικιωμένων συνταξιούχων μουσικών. «Ξέραμε ότι ποτέ δεν κέρδιζαν πολλά χρήματα ή συχνά έπιναν», λέει ο Kaijansinkko, γελώντας ξανά. Οι κάτοικοι θα υποβάλουν αίτηση με βιογραφικό σημείωμα, αν γίνει δεκτό, θα πληρώσουν ένα ανώτατο όριο ενοικίου - σε διαμερίσματα του Ελσίνκι με περίπου 60 τετραγωνικά μέτρα και μπαλκόνια, περίπου 1.200 ευρώ στο κέντρο. Αυτό θα είναι μια συμφωνία. Η πόλη δεν απαιτεί καμία εγγύηση. Οι σχεδιαστές υποθέτουν ότι πολλοί δεν θα είναι σε θέση να την πληρώσουν ούτως ή άλλως.
Εν πάση περιπτώσει, το πιο ελκυστικό και προσοδοφόρο εστιατόριο στην περιοχή βρίσκεται στο ισόγειο του οίκου ευγηρίας. Ήρθε η ώρα να κατεβούμε. Όπως και στα περισσότερα βράδια, υπάρχει μια συναυλία στο μπαρ της οδού Μάλαγα. Πολλοί κάτοικοι από το σπίτι είναι ήδη εκεί. Και οι τρεις κυρίες με το κέικ μόλις έφτασαν.
