Το πρόβλημα είναι αυτό, εκεί μπροστά στη τάξη:αδιάφοροι ή αυταρχικοί, στη χειρότερη περίπτωση και τα δύο

"Το πρόβλημα είναι αυτό, εκεί μπροστά στην τάξη"

Αδιάφοροι ή αυταρχικοί, στη χειρότερη περίπτωση και τα δύο: Έτσι η καθηγήτρια Sigrid Wagner βίωσε τους συναδέλφους της και έγραψε ένα βιβλίο γι' αυτό. Λέει ποιος δεν πρέπει να κάνει αυτή τη δουλειά.

Interview του Armin Himmelrath στο Spiegel Online

 

Μερικές φορές, λέει η Sigrid Wagner έκλαιγε ενώ έγραφε το βιβλίο. Επειδή ήταν τόσο  βαθιά και έντονα μέσα της όλα αυτά και που τα θυμάται, τις πολλές άσχημες στιγμές και καταστάσεις που γνώρισε ως καθηγήτρια  και ως  μητέρα. 

Τα παιχνίδια εξουσίας στην αίθουσα των καθηγητών ήταν μέρος αυτού, αυθαιρεσίες απέναντι σε μαθητές, ένα κλίμα φόβου και ταπείνωσης στα σχολεία.

"Στα δωμάτια των δασκάλων της Γερμανίας υπάρχουν ανικανότητες και αδεξιότητες, φθόνος και κατάχρηση εξουσίας", λέει η Sigrid Wagner. Ήδη το 2016 είχε εκφράσει το παράπονό της στο SPIEGEL για τη μεγάλη απογοήτευση της στα σχολεία. Η 63χρονη, η οποία έχει η  ίδια πέντε παιδιά, δημοσίευσε την κριτική της μετά την συνταξιοδότησή της ως βιβλίο.

Η Sigrid Wagner, γεννημένη το 1956, διδάσκει σαν καθηγήτρια τώρα και  για 22 χρόνια. Έχει εργαστεί σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Αμβούργο, Ρηνανία-Παλατινάτο και Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.  Αρχικά εκπαιδευτικός για τα μαθήματα Αγγλικά και Εργασία/Τεχνολογία, υπήρξε επίσης καθηγητής σε άλλα δέκα μαθήματα.

Κα. Wagner, το βιβλίο σας έχει έναν εντυπωσιακό τίτλο: "Το πρόβλημα είναι οι δάσκαλοι". Γιατί υποβαθμίζετε τόσο πολύ τους πρώην συναδέλφους σας;

Sigrid Wagner: Οι δάσκαλοι ήταν πάντα ένα πρόβλημα στα σχολεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι που σκέφτονται το σχολείο θυμούνται την ιεραρχία, τη εξουσία και τη βία. Σήμερα, είναι κυρίως ψυχολογική, αλλά δυστυχώς υπάρχει ακόμα η φυσική της πλευρά. Τα παιδιά συχνά τα μειώνουν τα ταπεινώνουν στο σχολείο και οι δάσκαλοι-καθηγητές  αφήνουν την αγανάκτησή τους πάνω τσε αυατά.  Ως εκ τούτου η θέση μου είναι σίγουρα αυτή η συγκεκριμένη: Το πρόβλημα βρίσκεται εκεί σε αυτόν/αυτή/αυτό που στέκεται μπροστά στη  τάξη.

S-ONLINE: Ακούγεται σαν να είναι ένα πρόβλημα επιλογής προσωπικού.

Wagner: Μα αυτό είναι. Μέχρι σήμερα, πολλοί καθηγητές δυσκολεύονται να συνεργαστούν με τα παιδιά, επειδή θα πρέπει να δεχτούν ότι μπορεί να υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες οι μαθητές μερικές φορές γνωρίζουν περισσότερα από τους δασκάλους-καθηγητές. Εκτός αυτού, ως δάσκαλος και ως μητέρα, έχω ζήσει επανειλημμένα κατάχρηση εξουσίας και όλα αυτα τα  λεγόμενα παιγνίδια με τους βαθμούς.

S-ONLINE: Τι ακριβώς εννοείτε;

Wagner: Εκπαιδευτιοί που δεν έχουν κύρος και επομένως χρησιμοποιούν την ιεραρχική εξουσία τους για να ταπεινώνουν τα παιδιά. Και επίσης την ίδια  στιγμή αντιμετωπίζουν τους γονείς των μαθητών, όπως τα παιδιά ή τιμωρούν τους μαθητές επειδή υπάρχει σύγκρουση μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών. Υπάρχουν όλες οι πιθανές παραλλαγές.

SPIEGEL ONLINE: Πώς εξηγείτε μια τέτοια συμπεριφορά;

Wagner: Νομίζω ότι οι περισσότεροι δάσκαλοι δρουν από αδυναμία, ανασφάλεια και αγανάκτηση. Αλλά ούτε καν το συνειδητοποιούν, πολύ περισσότερο μάλλον παίρνουν το ρόλο θύματος, αυτοθυματοποιούνται, (ενα χαρακτηριστικό του νάρκισσου). Και στη συνέχεια διαμαρτύρονται: "Έχουμε μόνο παιδιά με περιθωριακή συμπεριφορά." 
Θεέ μου, τι περιμένεις; Η κοινωνία έχει αλλάξει – οπότε και οι σχολικές δομές και τα μαθήματα πρέπει να αλλάξουν! Έχω την εντύπωση ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών δεν έχει καταλάβει ακόμα πού πηγαίνει καθημερινά και γιατί κάνει μάθημα. Πηγαίνουν στο σχολείο κάθε μέρα, επειδή κάποιος πρέπει να πάει εκεί - και όχι γιατί θέλουν να διδάξουν και θέλουν να μάθουν και οι ίδιοι.

S-ONLINE: Μήπως κρίνετε λίγο γενικά;

Wagner: Ρωτήστε κάποιον: Πόσους καλούς δάσκαλους-καθηγητές είχε στο σχολείο του. Θα μάθετε ότι δεν υπάρχουν πάνω από 2-3 από αυτούς/αυτές κατά την διάρκεια  ολόκληρης της σχολικής περιόδου. Αυτό είναι ένα επαίσχυντο χαμηλό ποσοστό! Φυσικά, υπάρχουν πραγματικά σπουδαίοι και αφοσιωμένοι συνάδελφοι, ακόμα και ολόκληρα σχολεία όπου συγκεντρώνουν τα καλά παιδιά. Δυστυχώς όμως αυτή είναι η εξαίρεση. Το σύστημα προσελκύει τους λανθασμένους ανθρώπους: νέους ανασφαλείς ανθρώπους που μετά από την δική τους σχολική περίοδο, δηλαδή μετά που θα τελειώσουν το σχολείο,  θέλουν να μείνουν εκεί που είναι και μετά το σχολείο, γιατί το γνωρίζουν καλά- στο σχολείο. Και στη συνέχεια αποφασίζουν να  σπουδάσουν παιδαγωγικά για δημοτικό ή γυμνάσιο και λύκειο.

S-ONLINE: Δεν μιλάτε σοβαρά φαντάζομαι.

Wagner: Ω Ναι σοβαρότατα μιλάω! Η έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων ποτέ δεν εμπόδισε κανέναν να γίνει δάσκαλος. Τα παιδιά μου το είπαν κάποτε με τον χειρότερο τρόπο: η αίθουσα των καθηγητών είναι μια δεξαμενή για θύματα. Έτσι, δηλαδή για όσους ήταν οι παλαιότερα στο σχολείο λουζερ(looser). Θα γίνουν δάσκαλοι - και αυτό είναι δυστυχώς η συνήθης  αλήθεια.

S-ONLINE: Τι θα βοηθούσε τα σχολεία, αλλά κυρίως τους μαθητές;

Wagner: Η ελπίδα μου έγκειται στους παράπλευρους συμμετέχοντες, οι οποίοι έρχονται όλο και περισσότερο στα σχολεία και από την ελεύθερη αγορά λόγω της έλλειψης καθηγητών. Βασίζομαι στην κοινή λογική τους - ότι το βλέπουν και λένε: Τι συμβαίνει εδώ; Και στη συνέχεια θα θελήσουν ίσως να  αναποδογυρίσουν ολόκληρο το σύστημα. Αλλά μέχρι τώρα η εκτίμηση για αυτούς τους συναδέλφους με άλλες επαγγελματικές εμπειρίες εξακολουθεί να απουσιάζει και (να το διαχειρίζεται το καταστημένο ρατσιστικά). Συχνά τοποθετούνται στο δωμάτιο του προσωπικού στο τραπέζι των «άθλιων» των περιφερειακών, κάπου δίπλα στο πέρασμα για τη κουζίνα του καφέ ή την τουαλέτα. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Απλά σίγουρα θα πρέπει να υπάρξουν  και άλλοι άνθρωποι  με άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά στο σχολικό σύστημα.

S-ONLINE: Ποιον συμβουλεύετε να πάει στο σχολείο;

Wagner: Το δημόσιο δεν πρέπει να είναι το κίνητρο. Ο δάσκαλος είναι για μένα μια από τις σκληρότερες θέσεις εργασίας στον κόσμο. Αν δεν είμαι εκεί ανά πάσα στιγμή, τότε θα καταρρεύσω και θα υποβαθμιστώ, θα βυθιστώ, θα εξαφανιστώ. Όποιος θέλει να κάνει αυτό το επάγγελμα,  χρειάζεται συνεχή παρουσία και ανθεκτικότητα, χιούμορ και επιθυμία να θέλει να διαμορφώνει. Και τη θέληση να συνεργαστεί με άλλους καλούς δασκάλους. Θα πρέπει επίσης να έχει μια ιδέα για άλλα, ευρύτερα θέματα, όπως η υγεία και τα εγκεφαλικά-νοητικά θέματα.

S-ONLINE: Και τι πρέπει να συμβεί με τους άλλους; Με αυτούς που εκπαιδεύτηκαν σύμφωνα με τα παλαιά πρότυπα και που - σύμφωνα με εσάς - είναι το κύριο πρόβλημα των σχολείων;

Wagner: Φυσικά, θα ήταν επιθυμητό να τους πάρουν μαζί μέσα από μια νέα σχολική κουλτούρα και μια περαιτέρω κατάρτιση. Δεν θα αρνηθώ σε κανέναν apriori ότι δεν μπορεί να αλλάξει και να βελτιώσει το έργο του ως καθηγητή-δάσκαλου. Αλλά είναι επίσης σαφές: όπως πριν τα πράγματα δεν μπορούν να συνεχιστούν. Πρέπει να υπάρξει τεράστια μεταστροφή στις αίθουσες  των δασκάλων/καθηγητών - σε εθνικό επίπεδο.