Είμαστε στο έτος 2059. Η Greta Thunberg, ηλικίας 56 ετών, είναι ντροπιασμένη (αλλά ανακουφισμένη, ελπίζω)... Διάβασμα σε 4,5'

Η επιθετικότητα και η ντροπή βρίσκονται πολύ κοντά η μια στην άλλη.Κλιματική αλλαγή, Greta Thunberg, friday for future, μετανάστευση.

Το interview το έκανε η Elsa Koester απο

Ο κοινωνιολόγος Stephan Lessenich για το πώς η οικονομική κρίση, η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν ανασφάλειες στους ανθρώπους. Τι καταφέρνει η κλιματική αλλαγή με τη κοινωνία μας? Ο κοινωνιολόγος Stephan Lessenich το ερευνά εδώ και οχτώ χρόνια, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματά του στο συνέδριο "Great Transformation" στη Jena.

Ο Stephan Lessenich, 54 ετών, διδάσκει πολιτική κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Ludwig Maximilians στο Μόναχο. Μαζί με τους κοινωνιολόγους Klaus Dörre και Hartmut Rosa, ίδρυσε το 2011 το κολλέγιο απο-αναπτυξιακής κοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Jena. Ο Lessenich δημοσίευσε αρκετά βιβλία σχετικά με τα θέματα ανάπτυξης, κοινωνικής ανισότητας και δημοκρατίας, πρόσφατα τον Οκτώβριο του 2019 στις εκδόσεις Reclam Όρια της Δημοκρατίας. Συμμετοχή ως πρόβλημα διανομής. Είναι ο πατέρας δύο παιδιών.

Κύριε Lessenich, ολοκληρώσατε τη διάλεξή σας με ένα απόσπασμα από τον ιστορικό Niall Ferguson: "Είμαστε στο έτος 2059. Η Greta Thunberg, ηλικίας 56 ετών, είναι ντροπιασμένη (αλλά ανακουφισμένη, ελπίζω) επειδή οι μεγάλες προσδοκίες της ότι ο κόσμος θα καταρρεύσει δεν έχουν εκπληρωθεί. Ο Τραμπ δεν έκαψε το πλανήτη. Greta, θα πρέπει να επιστρέψεις στη Νέα Υόρκη για να γιορτάσουμε την επιβίωσή μας. Αλλά αυτή τη φορά πάρε το αεροπλάνο."¹

Ο Niall Ferguson το έγραψε στη Neue Züricher Zeitung. Εδώ μπορείς να διαβάσεις όλα όσα εχει διαβάσει κάποιος ως απάντηση στην κλιματική αλλαγή: επιθετική άμυνα και υποβάθμιση της κατάστασης, εξορθολογισμός του προβλήματος, αδιαφορία κλπ...

Ενα λεπτό, γιατί αδιαφορία;

Ο Niall Ferguson είναι καθηγητής του Χάρβαρντ, παίρνει σίγουρα το αεροπλάνο και δεν ενδιαφέρεται πολύ για τις συνέπειες ...

Δεν ενδιαφέρεται; Ο Ferguson όμως αντιδρά πολύ συναισθηματικά μεσα απο αυτό το κείμενο.

Σίγουρα, μπορείτε να αισθανθείτε την επιθετικότητα εναντίον της Greta Thunberg, μιας αμυντικής αντανακλαστικης συμπεριφοράς. Αλλά τον Ferguson δεν πρέπει να τον νοιάζει τι θα συμβεί τα επόμενα 50 χρόνια, ούτε για τον εαυτό του ούτε για τα παιδιά του. Θεωρεί ότι είναι σε μια θέση από την οποία μπορεί να πιστεύει ότι μπορεί να είναι αδιάφορος. Επομένως, αποφεύγει τις δραματικές τοποθεετήσεις.

Η Greta έχει συγκεντρώσει πολλές κριτικές πάνω της μετά από την οργισμένη ομιλία της στη Νέα Υόρκη ...

... και μίσος. Αλλά ειναι αλήθεια ότι η Greta το παρατράβηξε; Δεδομένων των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να πει κπαποιος ότι αντέδρασε κατάλληλα. Αλλά ακόμη και μερικοί από τους συναδέλφους μου λένε ότι ο προτεσταντικός αυστηρός χαρακτήρας της Γκρέτα τους σπάει τα νεύρα.

Γιατί νομίζετε ότι σε αυτές τις μεμονωμένες αντιδράσεις για την ομιλία της Greta κρύβεται κάτι που μπορεί να δηλώνει κάτι για την κοινωνική ανάπτυξη μας στο σύνολό της;

Νομίζω ότι υπάρχει μια μετεξέλιξη στην υποκειμενικοποίηση που την βιώνουμε τελικά συλλογικά. Η υποκειμενικοποίηση σημαίνει ότι κάποιος τοποθετεί τον εαυτό μου εξατομικευμένα-ομαδικά σε ορισμένες κοινωνικές συνθήκες και πλαίσια στα οποία κάποιος πρέπει να δράσει καθημερινά. Όποια καθημερινότητα λοιπόν: στο σχολείο, στην εργασία, στην πολιτικη. Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τις θεσμικές απαιτήσεις, δεν μπορεί να είναι έξω από την κοινωνία.

Δηλαδή θεωρείτε ή πιστεύετε ότι ένας ομοσπονδιακός συνταγματικός δικαστής στην Καρλσρούη και ένας υπεύθυνος φυλακών στο Γόρλιτζ ότι είναι μπροστά σε κοινες κοινωνικές συνθήκες και κοινά πλαίσια που πρέπει να αντιμετωπίσουν;

Φυσικά υπάρχουν διαφορετικές θέσεις σε μια κοινωνία, με διαφορετικούς πόρους και επιλογές δραστηριοποίησης. Αλλά και ο φύλακας της φυλακής και ο δικαστής μοιράζονται ορισμένες απαντήσεις στις ερωτήσεις: από πού προέρχομαστε, πού θέλουμε να πάμε; Έχουν μεγαλώσει σε μια ευνομούμενη κοινωνία και μοιράζονται ιδέες όπως αυτή: εάν θέλετε να πάρετε μια σύνταξη, πρέπει να έχετε εργαστεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Εάν έχετε εργαστεί πολύ, έχετε πολλή σύνταξη. Αυτές είναι απλές κοινές κοινωνικές αντιλήψεις.Κάτι σαν αυτονόητο.

Και αυτό το αυτονόητο μεταλάσσεται αυτή τη στιγμή;

Γι 'αυτό πρέπει να πάμε λίγω πίσω στο χρόνο. Στη μεταπολεμική περίοδο, η εικόνα του αυτονόητου ηταν πολύ έντονα χαρακτηρισμένη από την υλική ανάπτυξη, ξαφνικά μπορούμε να πάμε διακοπές με το σκαραβαίο στην Ιταλία στη Ριβιέρα. τότε κάποιοι μπορούσαν να πετάξουν με αεροπλάνο. Μετά από όλα αυτα μπορούμε τώρα όλοι να πετάξουμε. Ταυτόχρονα εχουμε και τη γνώση πώς οι παππούδες και οι γιαγιάδες ζούσαν τότε: ότι η γιαγιά που ζούσε ακόμα σε περιορισμένες συνθήκες έπρεπε να περπατήσει αν ήθελε να πάει στο άλλο άκρο της πόλης.

Η κοινωνία δέχτηκε και μοιράστηκε την εμπειρία της ανάπτυξης.

Το οικονομικό θαύμα δεν έγινε κάπου έξω, εκεί, αφηρημένα, αλλά εισήλθε στην κοινωνικά διαμορφωμένη εικόνα του αυτονόητου του ατόμου.

Η υποκειμενικοποίηση και η ελεύθερη αγορά.

Είναι σαφές ότι ο κάθε ένας πρέπει να δουλέψει για να ζήσει. Το αυτονόητο της ανάπτυξης, επίσης και σαν μια προβολή στο μέλλον: τα παιδιά μου δεν θα είναι χειρότερα από μένα, αλλά φυσικά καλύτερα! Η μεταπολεμική υποκειμενικότητα ήταν μια αναπτυσόμενη υποκειμενικότητα.

Πότε άρχισε να βρίσκεται σε περιδίνηση ;

Στις αρχές της δεκαετίας του '70, η παγκόσμια οικονομική τάξη άλλαξε, το πρώτο σοκ η τιμή πετρελαίου, η ανεργία, The Club of Rome, καθορίζουν τα όρια της ανάπτυξης. Πρακτικά ταυτόχρονα εμφανίζονται τα νέα κοινωνικά κινήματα, ως κινήματα ενάντια στην υπερβολική βιομηχανοποίηση, εναντίον στις στενές γραφειοκρατικές μορφές διαβίωσης.

...και τα οποία ανταλλάχθηκαν με τον ατομικισμό;

Στην αρχή υπήρξε μια αίσθηση του συλλογικού αποτελέσματος, του ανελκυστήρα, όπως το ονόμασε ο Ulrich Beck: η κοινωνία βελτιώνεται συνεχώς και συνολικά. Κάποια στιγμή ο ανελκυστήρας σταμάτησε και οι πόρτες άνοιξαν. Θα μπορούσε να συνεχίσει να πηγαίνει προς τα πάνω, αλλά μεμονωμένα, και αυτό όμως δεν ήταν βέβαιο ότι θα λειτουργούσε.

Γίνε ο δικός σου επιχειρηματίας.

Το διακύβευμα είναι ένα: Εάν επενδύσετε στην εκπαίδευσή σας, προσανατολίστε τον εαυτό σας με λογικό τρόπο, τότε μπορείτε να συνεχίσετε να βρίσκεστε σε μια πορεία ανάπτυξης Και νομίζω ότι τώρα βιώνουμε το επόμενο, τη ΡΗΞΗ.

Πότε ξεκίνησε αυτή η ρήξη;

Τα γεγονότα που οδήγησαν στην αποτυχία είναι εκείνα της κρίσης της χρηματοπιστωτικής αγοράς - δεν ήταν σαφές για σύντομο χρονικό διάστημα αν θα μπορούσατε ακόμα να βγάζατε χρήματα αν πηγαίνατε στο ΑΤΜ.

Ο Frank Schirrmacher ...

...ακριβώς, ξαφνικά αναρωτήθηκε αν η αριστερά είχε δίκιο όλο αυτό το καιρό. Βαθιά αβεβαιότητα, επίσης στη Frankfurter Allgemeine Zeitung! Αλλά πολύ σημαντικότερα για τις υποκειμενικές ρήξεις είναι τα καθημερινά βιώματα. Τι θα συμβεί αν δεν έχω μετρητά; Εάν όλα αυτά καταρρεύσουν; Υπήρχε μια παρόμοια εμπειρία στα πρατήρια βενζίνης στη δεκαετία του '70: δεν υπήρξε πλέον βενζίνη! Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα. Και η κρίση της χρηματοπιστωτικής αγοράς έθεσε το ζήτημα πιο έντονα: Μπορούμε πραγματικά να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε όλο και πιο ψηλα αυτή τη μορφή επιχείρησης που εχουμε ξεκινήσει ή εχει και ένα όριο αυτή η πορεία;

Και το 2015;

Τότε έγινε σαφές: όλη την ώρα θεωρούσαμε ότι ειμαστε ένα νησί της ευτυχίας, αλλά δεν είμαστε ένα νησί καθόλου! Μπορούσε κάποιος να επικοινωνήσει μαζί μας, ακόμη και δια της στεριάς. Μια εμπειρία που πηγαίνει πολύ βαθιά.

Υπάρχει εκεί έξω κάτι που δεν είναι εκεί έξω. Αυτό μπορεί να έρθει οποιαδήποτε στιγμή μέσα. Λίγο τρομακτική σκέψη!

Ο θεωρητικός πολιτισμικής εξέλιξης Klaus Theweleit λέει ότι τα εθνικά σύνορα συχνά εξομοιώνονται με τα σωματικά σύνορα. Oι πρόσφυγες λοιπόν μπορούν να έρθουν!

Ξεκάθαρα ακόμα και φυσιολογικά! Δεν χτυπούν μόνο την πόρτα! Αλλά μπάινουν και μέσα πλέον!

Αλλά τι, τι χτυπά εκεί, τι ειναι αυτό που θέλει να μπεί μέσα?

Το Ξένο και το Αλλο. Στην πραγματικότητα, αυτό που μεταφέρει ο κάθε ένας μεσα μας στον εαυτό μας, αλλά δεν θέλαμε να το παραδεχτούμε. Εξωτερίκευση του κόστους για την ανάπτυξη μας. Αυτοί οι μετανάστες σημαίνουν περισσότερη ελαστικότητα/ευελιξία σε μια αυθεντική-καθαρή κουλτουρα, τη δική μας!

... και ρέουν.

Και μετα έρχεται η αποτροπή: αλλα δεν έρχονται οι φτωχότεροι!

Και τώρα εδω έρχεται η απώλεια ελέγχου.

Ναι, αφήνουν τα πάντα πίσω τους και έρχονται εδω! Αυτή η ευελιξία ενοχλεί τους ανθρώπους τους εκνευρίζει. Τους εκνευρίζει όμως και η ίδια τους η ανασφάλεια, που εχουν μέσα τους, και που προσπαθούν να την καλύψουν, να τη κρύψουν.

Η υποκειμενικότητα χαρακτηρίζεται σήμερα από αβεβαιότητα: οικονομική κρίση, μετανάστευση, κλιματική αλλαγή.

Δεν υπάρχει πλεόν συνεχής αύξηση προς τα πάνω. Υπάρχει καταφανής εξαφάνιση των αξιών, δεν υπάρχει πλέον ασφαλή φούσκα ευημερίας και: η κλιματική αλλαγή, αργή, τεράστια πλέον και δεν υπάρχει κάτι που μπορουμε να κάνουμε ενάντια σε αυτό πλέον. Σχεδόν τίποτα.

Μήπως ξεχάσαμε και οι δυο μια κρίση; Και οι δύο είπαμε: Φυσικά, η πρώτη ρήξη ήρθε το 2007 με τη χρηματοπιστωτική κρίση ... Η έννοια της συνεχιζόμενης υποκειμενικότητας από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα μήπως είναι ένα δυτικογερμαννικό παραμύθι;

Νομίζω ότι υπήρξε επίσης μεγάλη επιθυμία στη Λαικής Δημοκρατίας της Γερμανίας να υποστηριχθεί από ένα κίνημα ανάπτυξης. Με ότι αυτό συνεπάγεται - την επιθυμία π.χ. για κατανάλωση. Αγόρασε ότι θέλεις για τον εαυτό σου! Ολα μπορείς να τα αγοράσεις.

Οι διαδηλωτές πριν την συνέννωση των δύο κρατών το 1989 είχαν διαφορετικές θέσεις και ιδέες ...

Εντάξει, εκτός από ένα μικρό, διαφωνούν περιβάλλον, ίσως. Αυτή η επιθυμία διαλύεται έπειτα από μια τρελή εμπειρία βιογραφικής απώλειας. Ετσι η εστίαση στην ανάπτυξη του υποκειμένουν ήταν ακόμη μεγαλύτερη μετά από αυτή τη ρήξη.

Και τώρα επικρίνεται και πάλι η υποκειμενικότητα, οι Fridays for future λένε: σταματήστε να καταναλώνετε!

Αυτό μπορεί επίσης να εξηγήσει κάποιους πιο ριζοσπαστικούς αμυντικούς μηχανισμούς στην πρώην ανατολική Γερμανία.

Έτσι, το προσβλητικό συναίσθημα για τους ανθρώπους είναι ότι η μετασσοσιαλιστική προσφορά για αναγνώριση - δηλαδή μέσω της ανάπτυξης και της απόδοσης – ξαφνικά καταρρέει;

Κάναμε πολλές συνεντεύξεις εδώ στη Jena με τους ηλικιωμένους που προχώρησαν σε πρώωρη σύνταξη νωρίς, και μόνο ένας είπε: είμαι τεμπέλης. Είμαι αντιπαραγωγικός. Και αυτό είναι καλό, αισθάνομαι άνετα με αυτό. Αυτός ήταν ο τρόπος του να επεξεργαστεί το βίωμα που είχε να τον πετάξουν έξω από την εργασία στα 45 του: αυτοεκτίμηση του δεν κάνω απολύτως τίποτα. Τουλάχιστον ετσι φαινόταν προς τα έξω . Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία είχε ακραία βιώματα: υποβιβασμός, να είσαι αχρείαστος πλέον στη κοινωνία- ή ότι έκανε τα πάντα λάθος, στηρίζοντας κάποιο που ειναι και λάθος.

Τα κατορθώματα της γενιάς των γονέων δεν αναγνωρίζονται και είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους ανατολικογερμανούς;

Δεν πρόκειται μόνο για θέμα αποδοτικόηττας σε μια κοινωνία στην ανατολική Γερμανία αλλα πρόκειται για την αναγνώριση της λειτουργίας τoυ ατόμου σαν τέτοιο: το ερώτημα είναι εάν αυτό που κάνει κάποιος είναι σημαντικό για την κοινωνία ή δεν εχει νόημα. Ή ακόμα μπορεί να είναι και επιβλαβές.

Η ντροπή και η επιθετικότητα είναι η μια δίπλα στην άλλη, δεν ειναι μακρυά.

Αν αντιμετωπιστεί ενας ανθρωκωρύχος ή ένας οδηγός SUV από τους Gretas τους κόσμου, η αντίδραση μπορεί να μετατραπεί από μια συγκεκριμένη μορφή υπερηφάνειας σε άμυνα. Και μετα ποιός μας πιάνει.

Όταν όμως ένας Markus Söder (υπουργός συγοινωνιών και μεταφορών του Χριστιανοσοσιαλιστικού Κόμματος της Βαυαρίας) κατηγορεί τους πράσινους ότι είναι το πιο βρώμικο περιβάλλον όσον αφορά το CO2, τότε δεν προκαλεί καμία ντροπή. Μήπως η ντροπή πρέπει να έρχεται από πάνω για να επιδράσει;

Αυτό δεν αφορά τους πάνω ή τους κάτω. Αν θέλετε να ντροπιάσετε κάποιον, πρέπει να έχετε καθαρό πρώτα τον εαυτό σας (και αυτός δεν το έχει).

Ως εκ τούτου, γι αυτό και ο σχολαστικός σχολιασμός και υπολογισμός των εκπομπών CO2 από το ταξίδι της Greta στη Νέα Υόρκη και πίσω στη Μαδρίτη.

Και γι 'αυτό οι Friday for future δουλεύουν τόσο καλά: είναι τόσο νέοι που δεν μπορούν να εχουν ενοχικά συναισθήματα. Μερικοί από αυτούς είναι ηλικίας δέκα ή έντεκα ετών. Όταν μου λένε: Καταστρέφετε το μέλλον μου! Αυτό είναι πραγματικά μια αλήθεια.

Αλλά για τους ανθρακωρύχους στο Lausitz, αυτά δεν είναι αθώα παιδιά, αλλά τα Δυτικά Kiddies με ακαδημαϊκό υπόβαθρο γονέων που θέλουν αφ υψηλού να ντροπιάσουον άλλους για τον τρόπο ζωής τους.

Και κρύβει μια αλήθεια αυτό! Τα καλοφροντισμένα kiddies, που ένα ολόκληρο καλοκαίρι αναγκάζουν τους γονείς τους να μην πάνε διακοπές με αεροπλάνο, αλλά "μόνο" με αυτοκίνητο να πάνε στη θάλασσα ... αυτό είναι εκνευριστικό, ειδικά για έναν ανθρακωρύχο με τη δουλεια και τη ζωή που εχει.

Το μετεξελισσόμενο υποκείμενο αισθάνεται πάνω απ' όλα: ανασφαλές και προσβεβλημένο.

Και μάλιστα θεμελιωδώς. Οχι μόνο γι' αυτούς που βιώνουν τη κατάρρευση, τον οικονομικό υποβιβασμό. Η πιο σημαντική εμπειρία υποβιβασμού της κοινωνίας έγκειται στην προβολή του μέλλοντος: από δω και στο εξής, πάμε προς τα κάτω βυθιζόμαστε.

Την ονομάζετε "προ-τραυματική υποκειμενικότητα". Μπορείτε να προβλέψετε ένα τραύμα;

Πρόκειται για τον φόβο του επικείμενου τραυματισμού, τον οποίο έχει ήδη βιώσει με έναν παρόμοιο τρόπο: είτε στον εαυτό του είτε στον μετα-σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, ή μέσω των εμπειριών πολέμου και φτώχειας των προηγούμενων γενεών, είναι ο φόβος ότι αυτές οι συνθήκες θα επιστρέψουν. Ειναι αυτό που θα σε ρίξει προς τα πίσω! Το καλύτερο είναι πίσω μας. Κάθε χρόνο και χειρότερα όπως λέμε εδω στη χώρα μας τώρα και χρόνια.

Είναι πραγματικά όλα αυτα κάτι κανούργιο? Μήπως ξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε τη καθημερινότητα μας με την ίδια ναρκισσιστική συναισθηματική προσβολή που ελοχεύει στη Γερμανία από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά; η απώλεια της αρχηγείας, της πρωτιάς;

Το οικονομικό θαύμα, οι Trümmerfrauen(γυναίκες που σε Αυστρία και Γερμανία μετα το πόλεμο βοηθούσαν στην απλευθέρωση των χαλασμάτων στις πόλεις), η νοοτροπία της συνεχής προόδου, όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά στη Γερμανία χωρίς το μεταπολεμικό τραύμα: να υποβιβαστείς απο έναν υπεροπτικό θρόνο της παγκόσμιας κυριαρχίας σε ένα άθλιο, μίζερο, μικρό ρόλο θιασώτη.

Σε αυτό το προσβλητικό συναίσθημα υπήρξε μια συλλογική προσέγγιση: εγινε ταμπού. Λετε να ξαναδημιουργήσει πρόβλημα ?

Ναι.

Τι άλλο θα έπρεπε να κάνει κανείς;

Δεν υπήρχε εναλλακτική λύση στο ταμπού. Στη συνέχεια ήρθαν οι αντίστοιχοι αγώνες της επόμενης γενιάς ενάντια σε αυτή τη σιωπή και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, ακόμα και σήμερα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αρνείται να αναγνωρίσει τη γενοκτονία του Herero. Το καπάκι τοποθετήθηκε απλά και σε αυτό επάνω. Τώρα σκάει το καπάκι. Και αυτό που συμβαίνει είναι τραυματισμός, μη επεξεργασμένη εμπειρία ενοχών.

Βοηθάει αν μιλήσει κανείς γι 'αυτό;
Ναι.

Πολλά ρατσιστικά λέγονται στους διάλογους μεταξύ των πολιτών της ανατολικής Γερμανίας. Δεν υπάρχει επομένως περιθώριο για πρόσφυγες, για PoC(people of color), γενικά κανένας δημοκρατικός χώρος ...
Αλλά δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ίσως να μπορεί να δουλευτεί το πλαίσιο στο οποίο να γίνει ο διάλογος, δηλαδή να πάρουμε ψυχοθεραπευτές σε αυτό το σημείο...

... που στη συνέχεια να γίνει αντιληπτό ως αναμορφωτικό μέτρο!
Είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε σε αυτό ακριβώς το θέμα, για να ακούσουμε ποιό είναι το συγκεκριμένο ζητούμενο. Και κάποια μέρα θα έρθει και η επόμενη γενιά.

Μηπως θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι να φύγουν (αυτοί οι ακροδεξιοί);
Πολλά από αυτά περνούν μέσα από τον Εθνοσοσιαλισμό συμπεριλαμβανομένου του σταλινισμού, μέχρι σήμερα. Το AfD(γερμανικό ακροδεξιό κόμμα της Ομοσπονδιακής Βουλής) έχει τα κάστρα του όπου οι Ναζί ήταν ισχυροί. Δεν εξαφανίζεται σε δύο ή τρεις γενιές, είναι βαθιά ριζωμένος στις κοινωνικο-χωρικές νοοτροπίες και επανέρχεται όταν οι καιροί γίνονται ασταθείς. Και αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο, τότε οι άνθρωποι θα πρέπει να παραδεχτουν κάποια πράγματα. Στη συνέχεια, το πεδίο πρέπει να διαφοροποιηθεί πολιτικά.

Αρα λοιπόν δε στενποχωριέστε για τους αριστερούς ψηφοφόρους, οι οποίοι έχουν μετακινηθεί τώρα προς το κόμμα AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία).

Όχι καθόλου. Εάν είχατε προσπαθήσει να τους κρατήσετε αυτούς τους ψηφοφόρους, το θέμα θα είχε απλά εκραγεί αργότερα.

Για λίγο χρονικό διάστημα, η αριστερά συνένωσε δύο χώρους: το αριστερό κομμάτι τou Greta milieu, κοσμοπολίτικο, ακαδημαϊκό-επισφαλή, και τον παραδοσιακό συνδικαλιστικό αριστερό εξειδικευμένο εργασιακό χώρο, ειδικά στα ανατολικά. Γιατί δεν λειτουργεί πλέον;

Ο ένας χώρος είναι άνθρωποι που είναι οι κλασικά κοινωνικά ενταγμένοι σε μια λεγόμενη αναπτυξιακή πορεία, φοβούνται για τη δουλειά τους, αλλά ταυτόχρονα υπερασπίζονται ορισμένα πρότυπα κατανάλωσης. Και το άλλο είναι τα ευέλικτα αλλά επισφαλή υποκείμενα: εξατομικευμένη ανάπτυξη. Και οι δύο έχουν ένα κοινό: ο τρόπος ζωής τους βασίζεται στην εξωτερικευση του. Μεταφέρουν δηλαδή τη κατανάλωση οποιοδήποτε πόρων για επίτευξη του βιοτικού επείπέδου στις κακουχίες άλλων χωρών.

Για τον μικρό, ασφαλή και ιδανικό δικό τους κόσμο, τα πράγματα σε άλλα μέρη του κόσμου μπορουν να πάρουν τη κάτω βόλτα, δεν τους ενδιαφέρει. Εαν συνειδητοποίησουμε το συγκεκριμένο θέμα, θα μπορούσε να ανοίξει ίσως μια πόρτα ...

Δεν βλέπω πώς η αριστερά θα μπορούσε ή όφειλε να ενώσει σε ενα εκλογικό σώμα, έναν ψηφοφόρο εργαζόμενο σε ανθακωρυχεία που ψhφίζει AfD ή έναν δικαστικό επιμελητή με το κίνημα friday fοr future.

Κανένα από τα κόμματα δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτή την πράξη του πολιτικού σπαγγάτου.

Ούτε και θα μπορέσει κάποιο κόμμα να το κάνει αυτό.

Ακριβώς. Δεν υπάρχουν προοδευτικές πλειοψηφίες αυτή τη στιγμή.

Επειδή οι υποκειμενικότητες μετεξελίσσονται; Επειδή διασκορπίζονται;

Επειδή οι αμυντικοί μηχανισμοί τους εναντίον των αλλαγών λόγω της αβεβαιότητας είναι πολύ ισχυροί. Οι πλειοψηφίες για μια προοπτική ενός ριζικά διαφορετικού τρόπου κοινωνικοποίησης - όπως η από-ανάπτυξη - δεν είναι επί του παρόντος διαθέσιμες. Το ερώτημα τώρα είναι περισσότερο: ποιος θα μπορούσε να κινητοποιηθεί σαν μειωνοτικό κίνημα τελικά για να υποστηρίξει από κοινού κάτι που το θεωρεί συγχρόνως σαν το κοινωνικό και οικολογικό ζήτημα της κοινωνίας μας;

Τι γίνεται αν κυριαρχείσει ένα κίνημα της απο-ανάπτυξης; Θα γίνουμε όλοι Προτεστάντες το 2059 που θα εχουν τις επιθυμίες τους υπό έλεγχο και θα παραιτούνται της μέσης μέχρι και υπερβολικής κατανάλωσης;

Αυτή η απέχθεια απέναντι στη παραίτηση και στην απαγόρευση είναι μέρος της αναπτυξιακής μας υποκειμενικότητας.

Χρειάζεται τελικά να παραιτηθείς της κατανάλωσης; Η επιθυμία μπορεί να κατευθυνθεί περισσότερο προς τα εμπρός και προς τα πάνω: η πρόοδος, δεν πρέπει απαραίτητα να συμβαδίζει με "περισσότερη" ανάπτυξη.

Πιστεύω ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ "εμπρός" και "περισσότερο", της προόδου και της ανάπτυξης. Δυστυχώς ονομάζουμε την προσωπική μας πρόοδο "ανάπτυξη"! "Αναπτυσσόμεθα" με τις προκλήσεις μας. Είναι βαθιά μέσα μας, σχεδόν από τη νηπιακή ηλικία. Αλλά πρέπει να αλλάξουμε το πρωτόκολλο. Πρέπει να υπάρξει μια ριζική αλλαγή στον κόσμο των ιδεών μας, ώστε να μπορούμε να φαντασθούμε μια πρόοδο χωρίς ανάπτυξη.

Ίσως, αλλά εγω δεν θέλω να παραιτηθώ απο τη ανάπτυξη

Ούτε και εγω μπορώ να απελευθερωθώ. Δεν θέλω να εγκαταλείψω το παιγνίδι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι είμαστε έτοιμοι να πούμε: Αχ, δεν είναι θέμα παραίτησης υπέρ μιας απο-ανάπτυξης, αλλά μόνο μια επανεξέταση μιας διαφορετικής εικόνας της λεγόμενης καλής ζωής. Λοιπόν, ναι. Εκ των υστέρων, μπορούμε να το δούμε με αυτόν τον τρόπο. Αλλά τώρα, σήμερα, είναι ακριβώς αυτό: παραίτηση! Δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε άδικά. Αυτό ειναι το ζητούμενο σήμερα .

Η κόρη σας, ίσως πει αργότερα, ότι λόγω της δικής μας αλλαγής πλεύσης και της επαναξέτασης των πραγμάτων κέρδισε και δεν έχασε η κοινωνία στην οποιια θα ζήσει.

...ελπίζω σε αυτό το σημείο να μας ακούει προσεκτικά ....

και voilà: ετσι καθοδηγούμε και εκπαιδεύουμε τον επόμενο άνθρωπο ήδη στην υποκειμενικότητα της ανάπτυξης.

1It is 2059. To the embarrassment (but, I hope, relief) of Greta Thunberg, now 56, her great expectations of the end of the world have not been fulfilled. Jair Bolsonaro didn’t torch the Amazon. Trump didn’t incinerate the planet. You should come back to New York to celebrate our survival, Greta. But, this time, fly.