Ξαφνικά συνηθίζουμε μια άλλη γλώσσα.
Και τι δεν ακούσαμε, “ειμαστε σε πόλεμο” „έκτακτη ανάγκη”, “ έκτακτη κατάσταση”,” πολεμικός εξαναγκασμός”. Μήπως είναι μια προειδοποίηση?
Ο φόβος είναι ένα κακός σύμβουλος, αλλα ξεγυμνώνει και πολλά.
Με βάση τον ορισμό του θεωρητικού και φιλόσοφου πολέμου Carl von Clausewitz, τρία είναι τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν σε μια ενέργεια τον χαρακτήρα του πολέμου.
Ο COVID-19 μας φέρνει μεν ταλαιπωρία, θλίψη και θάνατο, αλλά δεν προέρχεται ούτε από κάποιο μίσος αλλά ούτε και από κάποιους πολιτικούς στόχους. Τουλάχιστον για το τελευταίο αυτό γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, οι ιστορικοί του μέλλοντος θα γράψουν γι’ αυτό, εάν υπήρξε πολιτική σκοπιμότητα.
Αρχίζουμε και συνηθίζουμε σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης - και η οποία θα συνεχιστεί? Τέτοια λεγόμενα χρηστικά εργαλεία της λογικής, όπως ¨ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”, όπως το λένε όλοι οι εκπρόσωποι κυβερνήσεων στις περισσότερες χώρες όταν τους ρωτούν για το πόσο θα διαρκέσουν τα μέτρα περιορισμού κινήσεων, είναι σε τέτοιες περιόδους ότι χειρότερο. Με ποιες συνέπειες όμως?
Για τον Ιταλό φιλόσοφο Giorgio Agamben, η πολιτική διαχείριση της επικινδυνότητάς και μετάδοσης του ιού απογυμνώνει τελείως τις βασικές αξίες της κοινωνικής συνύπαρξης.
Τι να συμβαίνει: Πόλεμος.
Είναι σημαντικό οι κρατικοί θεσμοί να τηρούν “την αρχή της αναλογικότητας και να μην ενεργούν σύμφωνα με το ουλιταριστικό ρητό 'ο σκοπός αγιάζει τα μέσα' ”. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο τα μέτρα να είναι χρονικά περιορισμένα. Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη πανδημία μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί εκ πρωίμίου να απορριφθεί ο κίνδυνος ότι τα ειδικά μέτρα που αποφασίστηκαν θα εγκαθιδρυθούν εν μέρει σαν φυσιολογικά.
Τρία παραδείγματα δείχνουν ότι αυτό είναι δυνατό.
Ο λεγόμενος "πόλεμος κατά του ιού" διεξάγεται επίσης σε κάποια κράτη με την υποστήριξη του στρατού, για παράδειγμα για τα θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης όπως στη Γαλλία, όπου ασθενείς με σοβαρή ασθένεια μεταφέρονται σε άλλα νοσοκομεία λόγω εξάντλησης των ιατρικών εργαλείων και υποδομών στο χώρο εργασίας. Η γερμανική Bundeswehr παρέχει στρατιωτικά νοσοκομεία και ιατρικό προσωπικό ή παρέχει και το απαραίτητο ιατρικό υλικό.
Αυτό σίγουρα είναι χρήσιμο σε αυτή την κρίση, αλλά δεν έχει καμία σχέση με κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή πολέμου. Απλά ειναι μια διοικητική βοήθεια. Επομένως, όλα αυτά που ρητορεύοντας θέλουν να πουν οι πολιτικοί μας με λεξιλόγια πολέμου είναι τελείως ακατάλληλα.
Η μοναδική αξία η βιολογική επιβίωση?
Ο ιός όχι μόνο έχει μολύνει άτομα, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. “Ο συνάνθρωπος έχει εξαφανιστεί σε κάποιες χώρες” -διότι δεν έχει σημασία αν δεν κηδεύονται τα πτώματα στη χώρα σου ή κάπου αλλού- και είναι περίεργο ότι ακόμα και οι εκκλησίες σιωπούν γι' αυτό.
Αυτός θα είναι ο στόχος και σκοπός της ζωής μας, τουλάχιστον – ας γίνω προφητικός- το 85% του πληθυσμού του πλανήτη? Η ίδια βιολογική επιβίωση?
Ο Giorgio Agamben συνεχίζει με φόβο στη Neue Zürcher Zeitung, ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στην οποία οι κρατικές αρχές μας έχουν καθίσει για κάποιο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να γίνει το κανονικό κράτος στο μέλλον.
“Οι άνθρωποι συνηθίζουν να ζουν σε συνθήκες συνεχούς κρίσης και έκτακτης ανάγκης. Δεν φαίνεται να παρατηρούν ότι η ζωή τους έχει μειωθεί σε καθαρά βιολογική λειτουργία και έχουν χάσει όχι μόνο κάθε κοινωνική ή πολιτική διάσταση αλλά και ανθρώπινες ή συναισθηματικές διαστάσεις και προπάντων την (απαιτούμενη ενσυναίσθηση).”
Πραγματικά, ζούμε σε μια κοινωνία που μπορεί να φτάσει στο σημείο να θυσιάσει την όποια υπαρκτή ελευθερία υπέρ των λεγόμενων λόγων ασφαλείας και να καταδικαστεί να ζήσει σε μια συνεχή ίσως και σταθερή κατάσταση φόβου και ανασφάλειας.
Στην Ουγγαρία, την Πολωνία και το Ισραήλ, οι κυβερνήσεις προσπαθούν ήδη να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να ενισχύσουν τις εξουσίες τους. Μα ακόμα και στην χώρα μας θα βγει ο τεχνοκράτης κερδισμένος χωρίς να έχει κάνει κάτι ουσιαστικό, μόνο με απαγορεύσεις ανυψώνει το λεγόμενο πολιτικό του ανάστημα. Μήπως όμως ο Έλλην μόνο αυτό απαιτεί για να αισθάνεται ότι κυβερνάται?
Ο κόσμος θα είναι διαφορετικός για εμάς του πολίτες με την ένταξη μας σε μια δημόσια σφαίρα, μετά το COVID-19 από ότι πριν.
Από αυτή την άποψη, δύο καθήκοντα είναι σημαντικά:
Α)Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το κράτος παραμένει ικανό να ενεργεί χωρίς να περιορίζει αδικαιολόγητα την ελευθερία μας στο όνομα της ασφάλειας. Η κρίση Corona αποκαλύπτει πόσο στα όρια είναι φτιαγμένο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης μας, το οποίο είναι προσανατολισμένο στο κέρδος για τη μέγιστη απόδοση (Άκου ανθρωπάκο. Το σύστημα υγείας σου άρρωστο)
Β)Πρέπει επειγόντως να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αλλάξουμε αυτό για να εξασφαλίσουμε μια παγκόσμια κοινωνία βασισμένη στην αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη.
Και τι δεν ακούσαμε, “ειμαστε σε πόλεμο” „έκτακτη ανάγκη”, “ έκτακτη κατάσταση”,” πολεμικός εξαναγκασμός”. Μήπως είναι μια προειδοποίηση?
Με βάση τον ορισμό του θεωρητικού και φιλόσοφου πολέμου Carl von Clausewitz, τρία είναι τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν σε μια ενέργεια τον χαρακτήρα του πολέμου.
- "Από τη μία πλευρά, το μίσος και η εχθρότητα, "που μπορεί να θεωρηθεί ως τυφλή φυσική ορμή",
- δεύτερον, η χρήση μαζικής στρατιωτικής δύναμης,
- τρίτον, ο πολιτικός σκοπός που είναι εγγενής σε κάθε πόλεμο.
Ο COVID-19 μας φέρνει μεν ταλαιπωρία, θλίψη και θάνατο, αλλά δεν προέρχεται ούτε από κάποιο μίσος αλλά ούτε και από κάποιους πολιτικούς στόχους. Τουλάχιστον για το τελευταίο αυτό γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, οι ιστορικοί του μέλλοντος θα γράψουν γι’ αυτό, εάν υπήρξε πολιτική σκοπιμότητα.
Αρχίζουμε και συνηθίζουμε σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης - και η οποία θα συνεχιστεί? Τέτοια λεγόμενα χρηστικά εργαλεία της λογικής, όπως ¨ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”, όπως το λένε όλοι οι εκπρόσωποι κυβερνήσεων στις περισσότερες χώρες όταν τους ρωτούν για το πόσο θα διαρκέσουν τα μέτρα περιορισμού κινήσεων, είναι σε τέτοιες περιόδους ότι χειρότερο. Με ποιες συνέπειες όμως?
Για τον Ιταλό φιλόσοφο Giorgio Agamben, η πολιτική διαχείριση της επικινδυνότητάς και μετάδοσης του ιού απογυμνώνει τελείως τις βασικές αξίες της κοινωνικής συνύπαρξης.
Τι να συμβαίνει: Πόλεμος.
Είναι σημαντικό οι κρατικοί θεσμοί να τηρούν “την αρχή της αναλογικότητας και να μην ενεργούν σύμφωνα με το ουλιταριστικό ρητό 'ο σκοπός αγιάζει τα μέσα' ”. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο τα μέτρα να είναι χρονικά περιορισμένα. Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη πανδημία μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί εκ πρωίμίου να απορριφθεί ο κίνδυνος ότι τα ειδικά μέτρα που αποφασίστηκαν θα εγκαθιδρυθούν εν μέρει σαν φυσιολογικά.
Τρία παραδείγματα δείχνουν ότι αυτό είναι δυνατό.
Α)
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που διακηρύχθηκε για τις Ηνωμένες Πολιτείες του προέδρου Τζωρτζ Μπους μετά τις επιθέσεις στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα. Επέτεινε κάθε χρόνο κατά ένα έτος με την αιτιολογία ότι η απειλή συνεχίζεται και ότι τα μέτρα που ελήφθησαν ήταν απαραίτητα.
Β)
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2001, το Συμβούλιο του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η επίθεση της Αλ Γκάιντα στις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρήθηκε επίθεση εναντίον όλων των μελών της Συμμαχίας και για πρώτη φορά στην ιστορία του ΝΑΤΟ ενεργοποίησε το καθήκον βοήθειας του άρθρου 5. Η ενεργοποίηση αυτή εξακολουθεί να ισχύει σήμερα στις ΗΠΑ αν και πρόκειται να αποσυρθούν σήμερα από το Αφγανιστάν.
Γ)
Τέλος, τον Νοέμβριο του 2015, μετά τη νύχτα της τρομοκρατίας στο Παρίσι, η γαλλική κυβέρνηση επέβαλε αρχικά κατάσταση έκτακτης ανάγκης για δώδεκα ημέρες, η οποία στη συνέχεια συνεχίστηκε μέχρι τα τέλη του 2017. Στη συνέχεια, ο νόμος πέρασε σημαντικά στοιχεία του, συμπεριλαμβανομένων εκτεταμένων μέτρων επιτήρησης, στο εθνικό δίκαιο.Όλα αυτά τα έκτακτα μέτρα δικαιολογήθηκαν από την τρομοκρατική απειλή. Ο λεγόμενος "πόλεμος κατά του ιού" διεξάγεται επίσης σε κάποια κράτη με την υποστήριξη του στρατού, για παράδειγμα για τα θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης όπως στη Γαλλία, όπου ασθενείς με σοβαρή ασθένεια μεταφέρονται σε άλλα νοσοκομεία λόγω εξάντλησης των ιατρικών εργαλείων και υποδομών στο χώρο εργασίας. Η γερμανική Bundeswehr παρέχει στρατιωτικά νοσοκομεία και ιατρικό προσωπικό ή παρέχει και το απαραίτητο ιατρικό υλικό.
Αυτό σίγουρα είναι χρήσιμο σε αυτή την κρίση, αλλά δεν έχει καμία σχέση με κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή πολέμου. Απλά ειναι μια διοικητική βοήθεια. Επομένως, όλα αυτά που ρητορεύοντας θέλουν να πουν οι πολιτικοί μας με λεξιλόγια πολέμου είναι τελείως ακατάλληλα.
Η μοναδική αξία η βιολογική επιβίωση?
Ο ιός όχι μόνο έχει μολύνει άτομα, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. “Ο συνάνθρωπος έχει εξαφανιστεί σε κάποιες χώρες” -διότι δεν έχει σημασία αν δεν κηδεύονται τα πτώματα στη χώρα σου ή κάπου αλλού- και είναι περίεργο ότι ακόμα και οι εκκλησίες σιωπούν γι' αυτό.
Αυτός θα είναι ο στόχος και σκοπός της ζωής μας, τουλάχιστον – ας γίνω προφητικός- το 85% του πληθυσμού του πλανήτη? Η ίδια βιολογική επιβίωση?
Ο Giorgio Agamben συνεχίζει με φόβο στη Neue Zürcher Zeitung, ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στην οποία οι κρατικές αρχές μας έχουν καθίσει για κάποιο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να γίνει το κανονικό κράτος στο μέλλον.
“Οι άνθρωποι συνηθίζουν να ζουν σε συνθήκες συνεχούς κρίσης και έκτακτης ανάγκης. Δεν φαίνεται να παρατηρούν ότι η ζωή τους έχει μειωθεί σε καθαρά βιολογική λειτουργία και έχουν χάσει όχι μόνο κάθε κοινωνική ή πολιτική διάσταση αλλά και ανθρώπινες ή συναισθηματικές διαστάσεις και προπάντων την (απαιτούμενη ενσυναίσθηση).”
Πραγματικά, ζούμε σε μια κοινωνία που μπορεί να φτάσει στο σημείο να θυσιάσει την όποια υπαρκτή ελευθερία υπέρ των λεγόμενων λόγων ασφαλείας και να καταδικαστεί να ζήσει σε μια συνεχή ίσως και σταθερή κατάσταση φόβου και ανασφάλειας.
“Μια κοινωνία που ζει σε μια σταθερή κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν μπορεί να είναι μια ελεύθερη κοινωνία.”
Στην Ουγγαρία, την Πολωνία και το Ισραήλ, οι κυβερνήσεις προσπαθούν ήδη να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να ενισχύσουν τις εξουσίες τους. Μα ακόμα και στην χώρα μας θα βγει ο τεχνοκράτης κερδισμένος χωρίς να έχει κάνει κάτι ουσιαστικό, μόνο με απαγορεύσεις ανυψώνει το λεγόμενο πολιτικό του ανάστημα. Μήπως όμως ο Έλλην μόνο αυτό απαιτεί για να αισθάνεται ότι κυβερνάται?
Ο κόσμος θα είναι διαφορετικός για εμάς του πολίτες με την ένταξη μας σε μια δημόσια σφαίρα, μετά το COVID-19 από ότι πριν.
Από αυτή την άποψη, δύο καθήκοντα είναι σημαντικά:
Α)Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το κράτος παραμένει ικανό να ενεργεί χωρίς να περιορίζει αδικαιολόγητα την ελευθερία μας στο όνομα της ασφάλειας. Η κρίση Corona αποκαλύπτει πόσο στα όρια είναι φτιαγμένο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης μας, το οποίο είναι προσανατολισμένο στο κέρδος για τη μέγιστη απόδοση (Άκου ανθρωπάκο. Το σύστημα υγείας σου άρρωστο)
Β)Πρέπει επειγόντως να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αλλάξουμε αυτό για να εξασφαλίσουμε μια παγκόσμια κοινωνία βασισμένη στην αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη.
