Αλάσκα: λάθος εκίμηση της ταχύτητας απόψυξης του permafrost-Μεσόγειος: λάθος εκτίμηση της ταχύτητας ξηρασίας στη λεκάνη Διάβασμα σε 2,5'

Στόχοι ενάντια στη κλιματική αλλαγή, πάνω σε σαθρά θεμέλια

Αλάσκα: λάθος εκίμηση για την απόψυξη του permafrost

Μεσόγειος: λάθος εκτίμηση για της ξηρασία στη λεκάνη της Μεσογείου

Στα δάση της μαύρης ερυθρελάτης κατά μήκος του ποταμού Tanana στην κεντρική Αλάσκα, οι επιστήμονες Miriam Jones και Merritt Turetsky παρακολουθούν εδώ και χρόνια πως δέντρα αναποδογυρίζουν, σκιζόταν και θαβόταν μέσα σε ελώδη έδάφη. Με την πάροδο του χρόνου, η σκληρή γη κάτω από την επιφάνεια αποψύχθηκε και έγινε σούπα. Αυτό το σκληρό έδαφος, από παχύ πάγο, θερμάνθηκε, βυθίστηκε και γεμίζει με βροχή και χιόνι που λείωνει. Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες ότι καθώς οι ανερχόμενες θερμοκρασίες αποψύχουν τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, το αιώνιο παγωμένο έδαφος που ονομάζεται permafrost απελευθερώνει αέρια θερμοκηπίου, τα οποία και αυτά με τη σειρά τους θα επιταχύνουν την παγκόσμια αλλαγή του κλίματος.

Αλλά βασισμένοι εν μέρει σε αυτό που διέγνωσαν με τη μελέτη της Αλάσκας, η Τούρτσεκι, η Τζόουνς και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων επιβεβαίωσαν αυτή την εβδομάδα κάτι άλλο: Η θέρμανση μικρών περιοχών παγωμένου εδάφους που περιέχουν μεγάλες κύλες πάγου θα απελευθερώσει πολύ περισσότερα αέρια θερμοκηπίου απο ότι ειχαν υπολογίσει.

Αυτή η διαδικασία, που ονομάζεται "απότομη απόψυξη", πιθανώς να χτυπήσει μόλις το 5% του αρκτικού πάγου. Αλλά αυτό μάλλον, με μεγάλη πιθανότητα θα είναι αρκετό, υπολογίζοντας συντηρητικά, για να διπλασιαστεί η συνολική συμβολή του permafrost στην υπερθέρμανση του πλανήτη, κατέληξε η ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Turetsky σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Nature Geoscience.

O καταψύκτης του άνθρακα καταστρέφεται

Ενώ τα αποτελέσματα της Τουρκτσέκι καθώς και των συνεργατών της δεν είχαν δημοσιευθεί μέχρι αυτή την εβδομάδα, όλα τα χρόνια της έρευνας της αποτέλεσαν τη βάση για μια ιστορία στο περιοδικό National Geographic του Σεπτεμβρίου του 2019.

Η ιστορία έδειξε ότι οι επιστήμονες γνωρίζαν εδώ και πολύ καιρό ότι το permafrost κατέχει σχεδόν διπλάσια ποσότητα άνθρακα από ότι η ατμόσφαιρα - κυρίως από μερικώς σαπισμένα υπολλειμματα αρχέγονων φυτών και ζώων. Κανείς δεν αναμένει ότι όλα ή και τα περισσότερα από αυτά τα εδάφη θα ξεπαγώσουν ξαφνικά, όμω τα περισσότερα από αυτά που θα ξεπαγώσουν θα το κάνουν σταδιακά μέσα σε δεκαετίες, απελευθερώνοντας σιγά-σιγά κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα. Κάποια μέρη αυτού του CO2 θα απορροφηθεί ακόμη και από τα φυτά, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν αυξημένο πράσινο της βλάστησης της Αρκτικής. 

Πηγή: https://www.researchgate.net/figure/A-cross-section-through-upland-and-lowland-terrains-in-interior-Alaska-A-cross-section_fig3_270588574

Αλλά ένα μικρό κλάσμα των εννέα εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων της έκτασης της Αρκτικής είναι γεμάτο με συμπαγή πάγο. Όταν το έδαφος αποψυχθεί, ο πάγος λειώνει, αλλάζοντας δραματικά το τοπίο. Το έδαφος υποχωρεί για να γεμίσει το κενό που αφήνεται πίσω από το παγωμένο νερό, δημιουργώντας εκτάσεις γης που μετατρέπονται σε λάκκους με νερό και σε λίμνες. Όλη αυτή η υγρασία επιταχύνει την απόψυξη ακόμη περισσότερο.

Το γήινο έδαφος μετα την απόψυξη του φέρνει στην επιφάνεια πλέον και τύρφη που είναι πλούσια σε άνθρακα και έχει 'κλειδωθεί' σε αυτόν τον καταψύκτη εδώ και χιλιάδες, ίσω και εκατομμύρια χρόνια. Μπορεί να προκαλέσει κατολισθήσεις και να αναδεύσει παλιά εδάφη. Το πρόβλημα ακόμα και για τους επιστήμονες είναι, ότι σε πολλά μέρη της Αρκτικής αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν ταχύτερα από ό, τι περίμενε κανείς. Σε ένα βόρειο καναδικό νησί, οι καταστροφές στο έδαφος έχουν ήδη αυξηθεί 60 φορές περισσότερο από το 1984 έως το 2013.

Γιατί όλα αυτά έχουν σημασία: μόλις ο συμπαγής πάγος αρχίσει να λειώνει δημιουργούνται πολλές αλλαγές στο τοπίο υπαίθρου μεσα σε μια νύχτα, σε λίγες ημέρες, εβδομάδες ή μήνες. Και όταν συμβαίνουν αυτές οι απότομες αλλαγές, πολύ περισσότερο από τον άνθρακα που διατηρείται σε αυτές τις παγωμένες εκτάσεις γης απελευθερώνεται το μεθάνιο, το οποίο μπορεί να είναι και 25 φορές πιο ισχυρό αέριο θερμοκηπίου από το CO2.

Κάποιες φορές οι επιστήμονες μπορούν ακόμη να παρατηρήσουν το μεθάνιο καθώς εκλύειται. Katey Walter Anthony, από το Πανεπιστήμιο της Αλάσκας, Fairbanks, πηγαίνει συχνά έξω το βράδυ του χειμώνα της Αρκτικής και κάνει τρύπες σε παγωμένες λίμνες. Με μια φλόγα που αναφλέγεται, μπορεί να τεκμηριώσει εάν το μεθάνιο διαφεύγει, δηλαδή υπογείως έχει αρχίσει η διαδικασία απόψυξης και προφανώς όταν τα βακτήρια δουλεύουν.

Κάθε άνοιξη για χρόνια, η Jones και η Turetsky, και οι δύο εμπειρογνώμονες του υγροβιότοπου της Αρκτικής, με snowmobiles, εξέταζαν στη κεντρική Αλάσκα το permafrost. Κάποτε, πριν από μερικά χρόνια, η Jones, είδε μια τρύπα στο έδαφος που είχε μόλις δημιουργήσει με κάποια όργανα που ειχε μαζι της. Κάτω από μερικά μέτρα είδε ένα φούσκωμα. Το έδαφος είχε γίνει τόσο ζεστό που τα μικρόβια τρέφονταν με την αρχαία φυτική ύλη, απελευθερώνοντας μεθάνιο μέσα από το υγρό χώμα. "Φαινόταν σαν να βράζει", λέει η Jones.

Ο permafrost αρχίζει και το μετρούν

Η μελέτη Turetsky που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα είναι η πρώτη που επιχειρεί να ποσοτικοποιήσει όλους τους τρόπους με τους οποίους αυτές οι μεταβολές του permafrost μπορούν να συμβάλουν στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου - και πόσο μεγάλη θα είναι αυτή η συμβολή.

"Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύαμε ότι θα είναι πολύ μικρότερη, λέει ο συν-συγγραφέας Lawrence. „Ήταν έκπληξη για 'μας”.

Το διαταύτα, λέει o Laurence, είναι ότι το permafrost θα καταστήσει ακόμα πιο δύσκολη την επίτευξη των στόχων μας για τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.

Τα μοντέλα υπολογιστών που προβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο οι εκπομπές επηρεάζουν τις μεταβολές της θερμοκρασίας παγκοσμίως, μόλις σήμερα αρχίζουν και συμπεριλαμβάνουν και τη προσομοίωση της απόψυξης του permafrost. Το 2018, η ειδική έκθεση της IPCC (διακυβερνητικό πάνελ για την αλλαγή του κλίματος) σχετικά με τον τρόπο αποφυγής της αύξησης της θερμοκρασίας σε 2,7 βαθμούς F, δήλωσε ότι οι παγκόσμιες εκπομπές ορυκτών καυσίμων πρέπει να μειωθούν κατά 45 τοις εκατό έως το 2030 και εντελώς μέχρι το 2050. Η έκθεση αυτή χρησιμοποίησε ένα απλοποιημένο μοντέλο για να εκτιμήσει τη σταδιακή απόψυξη - και δεν ενσωμάτωσε την απότομη απόψυξη καθόλου!!!

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι πρέπει να αλλάξει κάτι. "Πρέπει να καθορίσουμε τους στόχους πολιτικής μας τώρα" για να αρχίσουμε να επιταχύνουμε τη μετάβαση στην καθαρότερη ενέργεια, λέει η Turetsky. Εάν οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν υπόψη τις ανατροφοδοτήσεις για την υπερπληθωρία, «πόσο ρεαλιστικές είναι οι προβλέψεις μας;»

Δεν είναι επίσης απολύτως σαφές ότι θα λύσουν οι ερευνητές αυτό το πρόβλημα καθώς τα τοπία της Αρκτικής είναι τεράστιες εκτάσεις, παρακολουθούνται ελάχιστα επιστημονικά και υπάρχουν άλλοι παράγοντες, όπως οι αυξήσεις των πυρκαγιώντης Αρκτικής, που μπορούν να προκαλέσουν ακόμη πιο γρήγορη απόψυξη.

Ο Charles Koven, επιστήμονας του προσωπικού με το Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Berkeley, είναι συγγραφέας στην επόμενη αξιολόγηση της IPCC, εξετάζοντας ένα κεφάλαιο σχετικά με τον κύκλο του άνθρακα. Έτσι είναι και ένας συν-συγγραφέας στο χαρτί του Turetsky.

«Γνωρίζουμε και θα λάβουμε υπόψη αυτά τα αποτελέσματα», λέει ο Koven.

Κατά έναν περίεργο τρόπο, υποστηρίζει ο Turetsky, οι για αυτόν παράξενοι ερευνητές της συμπεριφοράς στο τοπίο, θεωρούν ότι θα πρέπeι να δουμε σαν δώρο το ότι αποψύχεται μεγάλος μέρος του permafrost.

"Αλλαγές στην αρκτική ακούγονται πολύ τρομακτικά," λέει. Αλλά "η Αρκτική αποκαλύπτει τα μαθήματά της, ενώ εξακολουθούμε να έχουμε τον έλεγχο του μέλλοντός μας στα χέρια μας . Η Αρκτική μας λέει τι θα συμβεί σε όλο τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες. "

Απλά πρέπει να ακούσουμε - και να εντατικοποιήσουμε τις αντιδράσεις μας ανάλογα.

Η Μεσόγειος αποξηραίνεται ταχύτερα από ό,τι υπολόγισαν οι επιστήμονες.

Οι μεσογειακές βροχοπτώσεις δεν αντιδρούν γραμμικά στις κλιματικές αλλαγές.

 

Ταχεία καθολική ξηρασία: η περιοχή της Μεσογείου αντιμετωπίζει τις αρνητικές επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής ταχύτερα από ότι αναμενόμενο, γιατί η ξηρασία δεν αυξάνεται γραμμικά με την αύξηση των παγκόσμιων μέσων θερμοκρασιών, αλλά πολύ ταχύτερα, όπως αποκαλύπτει μια μελέτη. (συνέχεια στο blog).