Μια αυτάρεσκη αδιαφορία
Με επίσημη άδεια από το μέσο ενημέρωσης για τη μετάφραση
Dr. rer. pol. Nicolas Theodosakis
Ισπανία Η κρίση στην Καταλονία επηρεάζει μια ενωμένη Ευρώπη περισσότερο από ότι το κέντρο της ΕΕ θα ήθελε. Οι Βρυξέλλες θα πρέπει να αντιδρούν αντί να αρνούνται.
Η Μαδρίτη πυροδότησε το επόμενο στάδιο κλιμάκωσης και θέλει να τιμωρήσει το Καταλανικό πολιτικό στέλεχος της περιφερειακής κυβέρνησης. Οποιαδήποτε προσδοκία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέμβει με μετριοπαθή και μεσολαβητικό τρόπο αποδείχθηκε τελικά μια πλάνη.
Είναι ένα σημάδι της αδυναμίας της εξωτερικής πολιτικής της Ευρώπης, όταν η διαμεσολάβηση δεν απουσιάζει μόνο, αλλά αποφεύγεται και επιδεικτικά. Μήπως πρέπει να το δει κανείς υπό το πρίσμα μιας μορφής οπορτουνισμού? Μάλλον, με την λογική συνέπεια της φύσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι πρώτα και κύρια μια ένωση κρατών και κυβερνήσεων - όχι εθνών και περιφερειών με τους πολίτες. Δηλαδή, η επιθυμία για αυτοδιάθεση - είτε με Καταλανούς, Σκωτσέζους, οι Φλαμανδούς, Λομβαρδούς ή Κορσικανούς θέτει υπό αμφισβήτηση αναγκαστικά την ισορροπία δυνάμεων στην ΕΕ, ιδιαίτερα την άκαμπτη αρχιτεκτονική εξουσίας που διακατέχει την ΕΕ. Επομένως, δεν αντιδρά, αλλά απλά αρνείται.
Μέτρο όλων των πραγμάτων
Η ΕΕ, όπως υπάρχει σήμερα, μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν διοικήσεις όπως αυτή της συντηρητικής Ισπανίας με πρωθυπουργό τον Rajoy γίνουν μέτρο σύγκρισης όλων των πραγμάτων. Στη Μαδρίτη και στις Βρυξέλλες. Η πολιτική οικονομία του ευρώ, τα μέτρα λιτότητας και το καθεστώς χρέους μπορούν να διατηρηθούν μόνο με εταίρους όπως τον Rajoy. Εξαιτίας αυτού, έχει υποστεί η νομιμότητα που ενσαρκώνεται από τον πολιτική του τάξη τραύματα όπως και η εμπιστοσύνη στα ίδιο το κράτος.
Αυτό μπορεί να φανεί αν μη τι άλλο από το γεγονός ότι εξελέγη ο Rajoy δύο φορές στην Ισπανία το 2016, με το Λαϊκό Κόμμα (PP) χωρίς να κέρδισε μια σαφή εντολή να συνεχίσει να κυβερνά με την συνεργασία των ευρώ διαχειριστών της κρίσης όπως μετά το ξέσπασμα της στην Ισπανία εξαιρετικά επώδυνης οικονομικής κρίσης το 2008. Από την άποψη αυτή η επιθυμία για ανεξαρτησία της Καταλονίας είναι επίσης ένας δείκτης της αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων στο πολιτικό κατεστημένο (status quo), του οποίου η ύπαρξη τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ίσως αυτό είναι ακόμα η καθοριστική αιτία για την μεροληψία με την οποία οι φορείς στις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή , βρίσκονται ανεπιφύλακτα πίσω από τη Μαδρίτη και τα καταναγκαστικά δρακόντεια πειθαρχικά μέτρα απέναντι της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας.
Αυτοδιάθεση ενάντια την εξάρτηση
Με άλλα λόγια, πολίτες στην Ευρώπη, οι οποίοι θέλουν να ισχύσουν τα περιφερειακά συμφέροντά τους και απαιτούν περισσότερη αυτοκυριαρχία δεν ελέγχονται καταπιεστικά μόνο από το Ισπανικό κράτος. Το ίδιο βιώνουν και από το κέντρο της ΕΕ που τους στιγματίζει σαν παράνομους (κάτι που συχνά θεωρείται ομοίως από την πλειοψηφία των γερμανικών ΜΜΕ), επειδή βάζουν σε πρώτη θέση την αυτοδιάθεση παρά την εξάρτηση. Και αυτό, αν και οι αποσχιστές Καταλανοί με κανέναν τρόπο δεν συμπεριφέρονται ως αντιευρωπαίοι ή ακόμα και ως ΕΕ-περιφρονητές. Σε αντίθεση με πολλούς του κυβερνώντος βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, με τους οποίους διαπραγματεύεται επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντατικά και παρόλο των αντίθετων θέσεων δεν αρνήθηκαν τον αλληλοσεβασμό.
Οι Βρυξέλλες υποχώρησανι στην επίσημη τυπική θέση, ότι κρίση στη Καταλονία είναι μια εσωτερική σύγκρουση, έτσι ώστε να μην αρμόζει να παρέμβει η ΕΕ. Φυσικά, και θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλά κανάλια επικοινωνίας - εσωτερικά και επίσημα – για να δουλέψει κάποιος προς την κατεύθυνση ενός συμβιβασμού έτσι ώστε ούτε να ταπεινωθούν ούτε να τιμωρηθούν οι αρχές της Καταλονίας. Αντ’ αυτού εγκρίνει η έδρα των Βρυξελλών τους χειρισμούς του Mariano Rajoy σχετικά την σύγκρουση της ισπανικής κοινωνίας, που σημαίνει κυρίως ένα πράγμα: μια συμφωνία είναι ανεπιθύμητη. Εάν η ΕΕ αποδεχθεί αυτό έτσι απλά, θα είναι ολέθριο αν όχι και αυτοκαταστροφικό για την Ευρώπη,.
Θα πρέπει να τεθεί το ερώτημα στη συνέχεια: Ποια είναι η αξία μιας συνεχούς επικαλούμενης επιθυμίας για τον εκδημοκρατισμό αν αυτό περιλαμβάνει και την αποδοχή μιας αυταρχικής διακυβέρνησης από τη Μαδρίτη? Πώς θα έπρεπε να αποκατασταθεί η νομιμότητα υπό αυτές τις συνθήκες? Και με ποιο δικαίωμα οι κυβερνήσεις της ΕΕ επιπλήττουν την Ανατολική Ευρώπη, ενώ άλλοι επιτρέπεται να κάνουν ότι θέλουν
Όπως γνωρίζουμε, η ΕΕ έχει κάνει αρκετά καλά. Διατηρεί μια ενιαία αγορά και μια τελωνειακή ένωση, έχει καταργήσει τα εσωτερικά σύνορα σε μεγάλο βαθμό, έχει 19 κράτη-μέλη με κοινό νόμισμα και μια κεντρική τράπεζα, που ονειρεύτηκε τον εαυτό της με το αποτυχημένο το 2005 Σύνταγμα της ΕΕ να βρίσκεται στο κατώφλι των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. προσπαθώντας με διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας για μια κοινή εξωτερική πολιτική, για να μη λείπει και μια παγκόσμια αύρα από τον χαρακτήρα της. Πρώην-αποικιακές δυνάμεις όπως η Γαλλία, η Ισπανία και - ακόμη περισσότερο - το Ηνωμένο Βασίλειο τα βγάζουν πέρα τόσο λίγο με το αποικιακή τους σκέψη όσο και η Γερμανία, χωρίς την απόδειξη μιας παγκόσμιας πολιτικής εξουσίας.
Και τότε αυτή η τερατώδης Ευρωπαϊκή υπερδομή, αποδεικνύεται ανίκανη και απρόθυμη, τουλάχιστον να δικαιώσει την επιθυμία για αυτοδιάθεση των Καταλανών τουλάχιστον να αισθάνονται οι ίδιοι υπεύθυνοι; Γιατί να είναι τόσο δύσκολο όταν οι παράγοντες στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη - Rajoy και Puigdemont - ισχυρίζονται ότι είναι πεπεισμένοι Ευρωπαίοι?
Απειλείται από την κατάρρευση
Και δεν είναι ένα μόνο ένα Ευρωπαϊκό ζήτημα, εάν ένα μοντέλο εθνικού κράτους που εμφανίστηκε τον 17ο αιώνα αποδεικνύεται πλέον ξεπερασμένο και απορρίπτεται από πολλούς πολίτες στην εν λόγω ήπειρο; Η ΕΕ δεν οφείλει μόνο, αλλά πρέπει να αναζητήσει λύσεις και δεν μπορεί να το αφήσει αυτό στους σκληροπυρηνικούς στη Μαδρίτη. Εξάλλου, πρόκειται για μια υπαρξιακή πρόκληση. Η ΕΕ των 27 μπορεί να είναι μια συνομοσπονδία μόνο επειδή βασίζεται σε έθνη-κράτη. Εάν λείψει αυτό το θεμέλιο, ολόκληρο το Ευρωπαϊκό σπίτι απειλείται με κατάρρευση - ή πρέπει αλλιώς πρέπει να βρει μια νέα, γερή στατική.
Αν αυτό αγνοηθεί, ολόκληρο το υπάρχον καθεστώς θα κλονιστεί. Ποιος πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνο γι’ αυτό, αν όχι τα κράτη μέλη? Ωστόσο, η κρίση του ευρώ επιβάρυνε την ικανότητά τους να ενεργούν με τέτοιο τρόπο, που έχουν απολέσει σημαντικά μέρη του κύρους της εξουσίας τους αλλά και της εμπιστοσύνης τους. Η αυτοδιάθεση έπρεπε να επωφεληθεί από αυτό, είτε το ήθελε είτε όχι. Και αυτός ο πολιτικός φυσικός νόμος δεν μπορεί να εξουδετερωθεί από μια καταστολή, από πειθαρχικά μέτρα ή από την αδιαφορία. Εάν η ΕΕ δεν τo αντιμετωπίσει αυτό δεν θα αναγκάσουν μόνο τους Καταλανούς να το πράξουν.
