Τοξικοί νάρκισσοι και νήπια παντού. Ανδρικός ναρκισσισμός, οικογένεια και κοινωνικά μέσα. (Μέρος ΙΙΙ)
Περιεχόμενα
- Ανδρικός vs. γυναικείος ναρκισσισμός
- Ο νάρκισσος στη σχέση και στην οικογένεια, μέσα και έξω
- Διάχυση των κοινών χαρακτηριστικών μας και πως αυτό στηρίζει τη δημιουργία ναρκισσιστικών χαρακτήρων
- Το να ξεχνάμε το παρελθόν μας και το κυνήγι της αυθεντικότητας μέσα από τα ΚΜ;
Ανδρικός vs. γυναικείος ναρκισσισμός
Όμως σε αυτό το σημείο θα ήταν σημαντικό, λόγω της πατριαρχίας και της ανδροκρατίας, δυο ανασταλτικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας, που περιφέρονται σε όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, να τοποθετηθούμε στο ερώτημα, αν αυτό είναι μια προϋπόθεση, για να εξελιχτεί στο ανδρικό φύλο περισσότερο ο ναρκισσισμός.
Η εξουσία σε κοινωνία οικονομία και πολιτισμό δίνει στους άνδρες να αισθανθούν πιο σίγουροι.
Η εξουσιαστικότητα, η εξουσία και το χρήμα και η υπεροψία τους,
τους καθιστούν εξ’ ορισμού αλώβητους σε σύγκριση με τις γυναίκες που έχουν περισσότερη ανασφάλεια για τον εαυτό τους τις ικανότητές τους και στην εξωτερική τους εικόνα.
Φυσικά δεν μιλάμε για τον λεγόμενο θετικό εγωϊσμό, που θα μπορούσε να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει εαυτόν με τη βοήθεια της ενσυνaαίσθησης, γιατί ο ναρκισσισμός υπερκαλύπτει τα γνωρίσματα αυτού του θετικού εγωϊσμού, ενίοτε τα καταστρέφει γιατί τα θεωρεί επικίνδυνα για τον ίδιο. Δημιουργεί δικά του κρυφά ιδιόμορφα χαρακτηριστικά, για να μη προδίδεται άμεσα προς τα έξω.
Ο νάρκισσος στη σχέση και στην οικογένεια, μέσα και έξω
Μια ναρκισσιστική αποπλάνηση ή ψυχολογική παρέμβαση στον άλλο και ειδικά απέναντι σε γυναίκες δεν είναι κάποια απλή συνήθης παρέμβαση ενός νάρκισσου.
Μια τέτοια παρέμβαση συνδυάζεται συχνά με το ρόλο του θύματος. Και αναφερόμαστε στις γυναίκες γιατί είναι αυτές τα κύρια θύματα του νάρκισσου.
Οι γυναίκες εκτιμούν την αίσθηση της ασφάλειας που τους δίνουν οι ναρκισσιστές στην αρχή μιας σχέσης. Όμως όλα είναι για τη δική τους ανωτερότητα και μόνο.
Πραγματικά όμως εδώ λειτουργεί το αντίστροφο της σχέσης δράστης-θύμα, παρά όλες τις πολιτισμικές επεξηγηματικές εκστρατείες στην κοινωνία.
Και φυσικά μιλάμε και για τη βία αλλα όχι τη σωματική βία. Αυτή έτσι και αλλιώς μπορείς να την καταγγείλεις, αν καταφέρεις να ξεπεράσεις τις κοινωνικά προσδιοριζόμενες ενοχές σου και τύψεις.
Την άλλη τη βαθιά εννοιολογική βία που ασκείται στα θύματα
καθώς
υπάρχουν άνδρες που δεν μπορούν να ασκήσουν σωματική βία, γιατί την
απεχθάνονται σαν ανασφαλή άτομα που είναι, φοβούμενα, ότι θα μείνουν εκτός
ασφάλειας σπιτιού, εάν προχωρήσει η γυναίκα σε καταγγελία ή εγκαταλείψει το
λεγόμενο κοινό βίο, αλλα χρησιμοποιούν την συναισθηματική και την ψυχολογική
και τη βία της έκφραση προπάντων προσώπου μέσα στο σπίτι, μια στο σύνολό της
χειραγωγική βία. Ας μην αναφερθούμε στα
παιδιά που μπορεί να υπάρξουν αντικείμενο εκμετάλλευσης[i] του
νάρκισσου για να πετύχει τους στόχους του.
Οι περισσότερες γυναίκες έχουν πολύ μικρή αυτοπεποίθηση για να το αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα.
Η νευρωτική επιθυμία του νάρκισσου να λάμπει πάντα νικά κάθε αίσθηση πραγματικής εγγύτητας.
Αυτό ακριβώς μπορεί να οδηγήσει σε μια συναισθηματική εξάρτηση μιας γυναίκας που έχει συναισθήματα για έναν ναρκισσιστή, επειδή ψάχνει συνεχώς κάτι σε αυτόν που δεν μπορεί να δώσει αυτός. Δεν μπορεί να καταλάβει ότι τα συναισθήματά της δεν γίνονται αποδεκτά και προσπαθεί να δώσει όλο και περισσότερο, πιστεύοντας ότι κάποια στιγμή πρέπει να πετύχει με την αγάπη της να μαλακώσει αυτήν την ψυχρή καρδιά. Δεν μαλακώνει.
Ο νάρκισσος είναι ανίκανος για πραγματική εγγύτητα.
Τα βαθιά συναισθήματα και η πραγματική οικειότητα είναι εξαιρετικά ενοχλητικά γι' αυτόν και ως εκ τούτου πρέπει να αποφεύγονται. Τον φοβίζουν όλα αυτά. Ολόκληρη η εσωτερική του ύπαρξη καθορίζεται από τον πρωταρχικό φόβο του να μην υποτιμηθεί ξανά, αν είναι δυνατόν, όπως το βίωσε ως παιδί (βλέπε Μέρος ΙΙ Kohunt και Verhaeghe).
Δεν είναι μοναδικό ανδρικό χαρακτηριστικό αν το δούμε βαθύτερα.
Τα συναισθήματα τον κάνουν ανασφαλή, γιατί ασυνείδητα φοβάται ότι η επίπονα χτισμένη ψευδής και πολύ εύθραυστη αυτοεκτίμησή του θα μπορούσε να ραγίσει. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να τον κάνει ευάλωτο και του δώσει πάλι την αίσθηση της μειωμένης αυτοεκτίμησης και μικρότητας, την οποία πρέπει να αποφύγει απολύτως επειδή είναι αφόρητη γι' αυτόν.
Με άλλα λόγια, εάν ο ναρκισσιστής έχει ένα συναίσθημα για κάποιον άλλο εκτός από τον εαυτό του, αυτό το συναίσθημα τον απομακρύνει από το νευρωτικά κατασκευασμένο Εγω-κέντρο του. Γι’ αυτό ψυχικά ταλαντεύεται και είναι βαθιά ανασφαλής. Αυτή η αβεβαιότητα πρέπει να εξαλειφθεί αμέσως, δηλαδή ο φόβος να μπορέσει κάποιος να αναγνωρίσει τα κενά του, τα ελλείμματά του, δεν επιτρέπει συναισθήματα.
Κάποιες γυναίκες ίσως σκεφτούν. Όλα αυτά με εξαντλούν ψυχικά και πνευματικά. Ισως βλέπουν τον παππού, τον πατέρα, τον σύζυγό τους, με τον οποίο ζουν ακόμα μαζί ή έχουν χωρίσει, και αρχίζουν να αναγνωρίζουν τον ρόλο τους.
"Πώς μπορεί κάποιος να πρέπει να υπομείνει αυτή την απόλυτη αρνητική άποψη και αυτό να με έχει κρατήσει στη ζωή για σχεδόν ... χρόνια;"
Αυτό! Το να συνειδητοποιήσουν, ότι επειδή δεν αντέδρασαν, δεν μπόρεσαν, δεν κατάλαβαν, δεν έμαθαν από οποιονδήποτε, από ποιον να μάθουν άλλωστε ... γιατί έπαιξαν το ρόλο τους τόσο τέλεια όλα αυτά τα χρόνια.
Διάχυση των κοινών χαρακτηριστικών μας και πως αυτό στηρίζει τη δημιουργία ναρκισσιστικών χαρακτήρων
Οι άνθρωποι μπορούν ελεύθερα να επιλέξουν τον χώρο διαμονής τους, μπορούν να ταξιδέψουν παντού, μπορούν να εξελιχθούν πολύ πιο ανεξάρτητα από την χωροθέτηση τους. Έτσι φαίνεται να είναι, και έτσι προωθείται συνήθως κοινωνικά. Δεν είναι όμως πιο πιθανό να σπάσει η γυάλινη αυτή οροφή παρά να θεωρείται μόνο διαπερατή;
Ο ναρκισσισμός έχει επιλέξει να τα συνδυάζει όλα για να ανυψώνει τη ταυτότητα του όπου και να βρίσκεται.
Επειδή δηλαδή νοιώθουμε κάτι σαν θετικό και το επισημαίνουμε κιόλας σε εμάς και προς τα έξω δεν σημαίνει ότι είναι και η αλήθεια. Άνθρωποι που είναι ιδιαίτερα επιτυχημένοι, είναι προσαρμοσμένοι, πιστοποιούνται ως ιδιαίτερα αξιόπιστοι. Αλλά όταν τα πράγματα γίνονται σοβαρά, παρουσιάζονται ως παραδείγματα της ανθρώπινης εξατομίκευσης. Απομακρύνονται από τον καθένα και κανείς δεν ενοχλείται γιατί κανείς δεν τους γνωρίζει.
Η γνωριμία και η απομάκρυνση
Όσο λιγότερο γνωρίζει ο ένας τον άλλο, τόσο πιο εύκολα είναι όλα. Ενεργούμε σαν ένα ανθρώπινο τεφλόν. Προσπαθούμε να αποφύγουμε τους τραυματισμούς ‘μας’, να μη μπερδευτούμε πουθενά επικοινωνιακά, βλέπε [ο τραυματισμός είναι το μόνο αληθινό και φοβόμαστε.]
Και το παράδοξο είναι, ότι σε όλη αυτή την προσπάθεια που κάνουμε για να είμαστε ανεξάρτητοι και αυθεντικοί,
γινόμαστε μάστιγα της εξάρτησης μας από ιδανικά και ταυτότητες που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε a priori.
Σήμερα, ο νεοφιλελευθερισμός πρεσβεύει στη καθημερινότητα μας, ότι αυτός που νοιώθει τραυματισμένος έχει το δίκιο με το μέρος του. Και ο νάρκισσος αυτή την ευκαιρία περιμένει, για να οχυρωθεί και να υποστηρίξει όχι αναίμακτα το Εγω του απέναντι στον άλλο, το σύντροφό του π.χ.
Το να ξεχνάμε το παρελθόν μας και το κυνήγι της αυθεντικότητας μέσα από τα ΚΜ;
Αμφισβητούμε το παρελθόν μας, αμφισβητούμε την δεδομένη κοινωνική μας ταυτότητα, αμφισβητούμε διάφορα που θεωρούμε ότι μας εμποδίζουν σε ένα αχαλίνωτο ταξείδι αυθεντικότητας του ατόμου μας.
Το κυνήγι της αυθεντικότητας μας τοποθετεί σε όλο και ποιο στενό μονοπάτι ναρκισσισμού.
Τρομάζει κάποιος σκεπτόμενος τις επιδράσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων μας, μόλις και εάν λήξει με όποιο τρόπο η επιβράδυνση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής και ο εγκλεισμός μας.
Και αυτό που ζούμε σήμερα, αύριο θα είναι παρελθόν και το θέλουμε να είναι παρελθόν.
Το παρελθόν μας όμως το θεωρούμε σαν κάτι άχρηστο για την εξέλιξή μας. Η κυριολεκτική δραπέτευση από το παρελθόν μας είναι ο δείκτης της ψυχικής ευημερίας για μας. Έτσι το θέλουμε. Ergo μένουμε μακρυά από το παρελθόν μας. Και βλέπε, ξαφνικά για πολλούς είμαστε εμείς οι άλλοι ένα παρελθόν.
Το παρελθόν θεωρείται ξεχασμένο. Όχι το παρελθόν των 20, 20 ή 30 ή 40 ετών για όσους είναι τόση ηλικιωμένοι . Αλλα και αυτό των τελευταίων 10 μηνών.
Αλλά μήπως είναι αυτό μια λανθασμένη συμπεριφορά, ίσως μια λανθασμένη θέση; Δεν είμαστε πάντα αποτέλεσμα του παρελθόντος μας, από το οποίο δεν μπορούμε και δεν επιτρέπεται να ξεφύγουμε;
Γιατί θέλουμε πάντα να ξεκόψουμε τα πάντα και στη συνέχεια να ‘βελτιώσουμε’ τον εαυτό μας για να τον δημιουργήσουμε ξανά τελείως προσαρμοσμένο σε κάποια εξαμβλωματικά πρότυπα;
Απομακρυνόμαστε από δεσμούς που θα μπορούσαν ή θεωρούμε ότι είναι επικίνδυνοι για εμάς, ή γιατί δεν υπηρετεί αυτός ο δεσμός τον ναρκισσισμό μας με κάποιο τρόπο, και γιατί θέλουμε να έχουμε το πάνω χέρι, να κατευθύνουμε αν όχι τους άλλους, εμας του ίδιους μέσω των άλλων. Όποτε τελικά τυγχάνουν να γίνουν μια πραγματικότητα οι άλλοι, οι δεσμοί, οι επικοινωνικές σχέσεις, τα διακόπτουμε, τα ακυρώνουμε.
Αφήνουμε τις επικοινωνίες μας μέσω Chat να σβήνουν σιγά σιγά (για να μην αναφέρουμε και τις πραγματικές επαφές μας) ή τις μπλοκάρουμε.
Αφήνουμε χρόνο να απαντήσουμε για να μη νομίζουν οι άλλοι ότι έχουμε απέραντο χρόνο στη διάθεσή μας, για να κάνουμε τους εαυτούς μας πιο ελκυστικούς.
Χρησιμοποιούμε την εικόνα Whatsapp, Viber etc. και όλες τις συναφείς εικόνες ως την τελευταία μας ματιά στον άλλο, αφιερώνουμε χρόνο ελέγχοντας την κατάσταση του στο διαδίκτυο. Δεν είμαστε μόνοι με αυτό. Οι άνθρωποι σπάνια μας αποκαλύπτουν το «πάθος» τους γενικώτερα, φοβούνται ακόμα κα με μια σοβαρή εικόνα που θα αναρτήσουν μην εκτεθούν.
"- Μα δεν αντιδράς, δεν παίρνεις θέση σε όλα αυτά που γράφονται?"
"- Μη νομίζεις τα διαβάζω και προσπαθώ να βγάλω άκρη να ξεκαθαρίσω τι συμβαίνει γύρω μου?"
Φαντάζομαι λοιπόν ότι οι άνθρωποι κάθονται μόνοι τους στο
smartphone και μετρούν τα λεπτά που μια απάντηση δεν θα ήταν επιζήμια για τη
θέση τους. Ένας παράξενος κόσμος, που τον οικοιοποιούμστε -προφανως- σαν ένα δευτερο "ιδιω-δημόσιο" χώρο αλλα δεν δεν θέλουμε να αφήσουμε τον εαυτό μας να έρθει σε συνειδησιακή ή ηθική σύγκρουση μαζι του.
Καμία φορά σκέφτομαι. Που είναι όλοι αυτοί του παρελθόντος μου, του παρελθόντος μας, που
για μένα έχει μείνει ίσως μία θ ύ μ η σ η- κάτι που αρχίζω και αμφισβητώ και για μένα ακόμα, καθώς ξεβάφει με το χρόνο- για κάποιους άλλους έχει γίνει τώρα και πολύ καιρό ένα ε ν θ ύ μ ι ο.
Μια επίπλαστη αστική επικοινωνία είναι αυτό που μας κυριαρχεί και μας παροτρύνει να απορρίψουμε ή να ενσωματώσουμε σε εμάς το παρελθόν μας, επιλέγοντας ένα ταξείδι στο βαγόνι της αυταρέσκειας.
[i] «Υπάρχουν παιδιά που ταυτίζονται με έναν διεστραμμένο ναρκισσιστικό πατέρα, αλλά και παιδιά που γίνονται θύματα. Στο διαζύγιο, τα παιδιά συχνά οργανώνονται από διεστραμμένους ναρκισσιστές, καθώς θεωρούνται επίσης ως επέκταση του εαυτού τους και ως φορέας της καταστροφικής τους δύναμης. Ο διεστραμμένος ναρκισσιστής αισθάνεται σαν νικητής όταν καταφέρνει να χειραγωγήσει τα παιδιά και να τα στρέψει εναντίον του άλλου γονέα.»
