Επαναδημοσίευση στις 07.12.2021
Επανδημοσίευση 5.7.2023
THS02122017
Ξεκινώ αναφερόμενος παραδειγματικά σε Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης (27.11.2017) : Δημοτικός Σύμβουλος αντιπολίτευσης προς Αντιδήμαρχο έργων: «Μα πότε τελικά θα αντικατασταθούν τα δένδρα στην οδό … εκεί κοντά ... , δυο χρόνια τα βλέπω καθημερινά τα κομμένα δένδρα?» Αντιδήμαρχος έργων προς Δημοτικό Σύμβουλο αντιπολίτευσης: το γνωρίζουμε και το έχουμε στο πρόγραμμα να βάλουμε υψηλής ποιότητας δένδρα , «το γνωρίζουμε το θέμα και έχουμε δώσει προτεραιότητα στην οδό …», χαμογελώντας ειρωνικά.
Αρχηγός της μείζονος αντιπολίτευσης προς Δήμαρχο: «Το λιγότερο που έχετε να κάνετε είναι να πείτε συγγνώμη στους Θεσσαλονικείς». Το είπε τουλάχιστον 4 φορές στον ίδιο το λόγο του, σχετικά με το γειτνιάζον κράτος των Σκοπίων και το όνομα Μακεδονία στο οποίο αναφέρθηκε ο Δήμαρχος κατά την επίσκεψή του εκεί περασμένη εβδομάδα. Δήμαρχος προς αρχηγό της μείζονος αντιπολίτευσης: «Είσαι παντελώς ανόητος.»
Στο βάθος του ήχου της χάβρας της αγοράς κάποια αλαλάζουσα να εκφέρεται κατά των «πραξικοπηματιών» που αποχωρούσαν από την αίθουσα .
Αυτή είναι η δομή του λόγου των “συ(ν)-γκοινωνούντων δοχείων” μέσα στην αίθουσα του κτιρίου στη - promenade bord de l’ eau- Θεσσαλονίκης.
Αντιδήμαρχος (γένους θυλυκού) … μπαίνει μέσα στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου εν ώρα συνεδριάσεως: Στο ένα χέρι την κούπα του καφέ μιλώντας με κάποια κυρία καθήμενη στα πίσω καθίσματα της αίθουσας στο διάδρομο και στο στόμα ένα σβηστό στριφτό τσιγάρο.
Αυτή είναι – θα μπορούσε να ήταν και ένας νέος χαρακτηρισμός στο φιλοσοφικό diskurs - η χωρική αναξιοπρέπεια του αξιώματος της Αντιδημαρχίας από την ίδια την Αντιδήμαρχο ή απλά “scape demontage”.
Σημεία καιρών μαζικής κατανάλωσης μιας δημοκρατίας όπως αυτή η μαζική κατανάλωση του Νες καφέ φραπέ. Μας σερβίρουν επικοινωνιακές αντιπαραθέσεις του παραπάνω αναφερόμενου ύφους σαν διαβούλευση σε τοπικό επίπεδο, με καλαμάκι και μέσα στην αίθουσα αλλά και στο σπίτι μας. Μόνο που δεν ακούς τα ρουφήγματα. Είναι το «tittytainment» σε πολιτικό επίπεδο. Από όλα πρέπει να έχει το θέαμα!
Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από “nausées EGO”
Ας ξεκινήσουμε από ένα παιδικό ή αλλιώς πλέον αγαθό και απλό ορισμό της προέλευσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. “Όλη η αξιοπρέπεια των ανθρώπων πηγάζει από την αξιοπρέπεια (και σεβασμό) που δείχνουν απέναντι στη φύση (και στο κλιμα). [3]
Μπορεί κάποιος από αυτούς που εμπλέκονται στην “αγορά” να απαιτήσει την αξιοπρέπεια απέναντι στο θεσμό « Δημοτικό Συμβούλιο» από τον πολίτη ή να απαιτήσει, ο πολίτης να σκεφτεί πολιτικά και όχι α-πολίτικα? Όχι, την αξιοπρέπεια δεν την ζητάς, την κερδίζεις, η πολιτική συνδέει επικοινωνιακά εξουσία και πολίτη. Δεν έχεις να δώσεις πολιτική αγωγή στο «ποίμνιό σου» σου κάνοντας πολιτική, δεν έχεις να κερδίσεις αξιοπρέπεια ! Την αξιοπρέπεια δεν την παίρνεις αιτώντας την από κάπου από ένα φορέα ή θεσμό αλλά μόνο μέσω της πολιτικής αγωγής που πραγματώνεσαι απέναντι στον πολίτη.
Η αξιοπρέπεια όμως βγάζει στην επιφάνεια και ελλείψεις: Νοιώθουμε ότι κάτι λείπει.
Η κεντρική σημασία της αξιοπρέπειας έχει ένα και μοναδικό χαρακτήρα, την ηθική, όπως είπε ο Rousseau: Νομίζουν ότι « είναι γεννημένοι ελεύθεροι αλλά [παντού] είναι δεμένοι με αλυσίδες» μέχρι να έρθει η ώρα τους και τότε σκέφτονται πρώτη φορά την αξιοπρέπεια. Μόνο κοντά, πριν έρθει ο θάνατος τότε θα αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε τι είναι αξιοπρέπεια.
Η αξιοπρέπεια σε πραγματικό χρόνο απέναντι σε αυτόν που πιστεύει, ότι μπορεί να αλλάξει την καθημερινότητά του, ο υγιής αστικό-πολιτικός λόγος και η ηθική είναι η τριάδα του δικαίου του Αειφόρου Δημόσιου «ΚΑΤΙ» που μας οδηγεί στην τελική σύνεση. Ένα από αυτά να βιαστεί, παραδίδεται το «ΚΑΤΙ» στην δυσμένεια της πολιτικής άνοιας.
Ο Καντ στιγμάτισε τον ορισμό της αξιοπρέπειας: «Στο βασίλειο της σκοπιμότητας όλα έχουν ή μια τιμή ή μια αξιοπρέπεια. «Ότι έχει μια τιμή, στη θέση του μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο ισοδύναμο. Ότι όμως υπάρχει πέρα από κάθε μορφή τιμής, για το οποίο δεν αναγνωρίζεται κάποιο ισοδύναμο αυτό έχει μια αξιοπρέπεια.» [Μεταφυσική των ηθών. Γερμ.: Immanuel, Kant., Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, Stuttgart 2008, p. 72 ]. Και η τιμή και η σύγκριση εδώ αναφέρεται σε αξίες όχι οπωσδήποτε σε καθαρό χρήμα. Η αξιοπρέπεια απαλλάσσεται από μόνη της από την ίδια λέξη ρίζας την «αξία» [Τι είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια . Γερμν.: P, Tiedeman., Was ist Menschenwürde, Darmsatdt 2006, p. 83].
Θα ερχόντουσαν οι σημερινοί πολιτικοί στην εύνοια της Αρχαίας Ελληνικής «ατέλειας» ? Θα μου πείτε μόνοι τους τα διεκπεραιώνουν πλέον δεν χρειάζονται την άδεια ή κάποιο θεσμικό πλαίσιο. Οι άνθρωποι στην Αρχαία Ελλάδα δεν γνώριζαν τη λέξη αξιοπρέπεια αλλά το μέγεθος και την απόλυτη αξία του δημόσιου «ΚΑΤΙ» και παράλληλα διερευνούσαν την ύπαρξη του ανθρώπου. Ο Πλάτων πρέσβευε, ότι ο άνθρωπος θα έπρεπε να μοιάσει στο Θεό και με αυτό τον τρόπο να εξυψωθεί πάνω από τα ζώα.
Ο Ernst Bloch στοχευμένα είπε για την αξιοπρέπεια: «Συμμετοχή στην παγκόσμια σύνεση την ενότητα του ανθρώπινου είδους, το φυσιολογικό δικαίωμα για ειρήνη, τη γνήσια δημοκρατία και την αμοιβαία στήριξη» [Δίκαιο για τη φύση και ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Γερμ.: Ernst, Bloch., Naturrecht und menschliche Würde, Frankfurt/Main, 1972, pp. 27, δευτ. πηγή].
Ποιος έχει τελικά αξιοπρέπεια? Όλοι οι άνθρωποι?, Όλα τα όντα? Γιατί? Γιατί έχουν την ικανότητα της λογικής σκέψης? Τι θα γίνει όμως με αυτούς που δεν είναι άτομα πλέον με αυτή τη λογική, γιατί έχασαν την διάνοιά τους και την μνήμη τους?
Σύμφωνα με τον Tiedemann δεν τους ανήκει καμία αξιοπρέπεια, αλλά επειδή υπάρχει μια σειρά ηθικών βασικών εννοιών, μας οδηγούν αυτές στο να τους συμπεριφερθούμε αξιοπρεπώς, όπως σε όλα τα όντα. Ακόμα και με το ηθικό τους κακούργημα απέναντι στη πολική υπόσταση της κοινωνίας?
Πολιτικά, αναρωτιόμαστε λοιπόν πως εμφανίζεται τελικά η πολιτική αξιοπρέπεια σε ένα άνθρωπο. Η πολιτική αξιοπρέπεια σαν ορισμός στοχεύει σε ένα quasi πολιτικό ελάχιστο μέγεθος- όπως το εννοεί ο Πλάτων- στο οποίο
ένας πολιτικός πρέπει να μπορεί να συμμετέχει από κοινού με τους άλλους πολιτικούς της «ΑΓΟΡΑΣ» και πολίτες, εάν θέλει να ζει σύμφωνα με ένα αληθινό και ηθικό βίο στη βάση μιας πολιτικής αγωγής.
Όμως σήμερα βλέπουμε μια πολιτική να αναδύει από την πρόσφατη ιστορία αυτού του έθνους αλλά και παγκοσμίως, του πλανήτη, η οποία στοχεύει μόνο στην πολιτική εκγύμναση των μαζών, για να κατευναστεί ας πούμε το 80% του πληθυσμού και να μη εξεγερθεί. Η ζωτικότητα του κοινωνικού διαλόγου έχει τραβήξει το πιο κοντό σπίρτο από όλες τις συγκρίσιμες αξίες.
Τέλος για να φτάσουμε και στο νόημα του τίτλου. Ο Tiedeman αναφέρεται στην διαφορά της απόλυτης αξίας και της ηθικής αξίας. Ορίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως την "απόλυτη αξία που έχει ένα άτομο, υπό την έννοια, ότι το ίδιο έχει τη θεμελιώδη ικανότητα να αποφασίζει με τη θέλησή του βάσει των δικών του εκτιμήσεων και έτσι να ταυτίζεται με τον δημιουργό της θέλησής του"[4]. Και ο Seneca προς αυτή την κατευθυνση συλογίζεται οταν μιλάει για την ελευθερία του ατόμου. Φαίνεται πιο σημαντικό όμως πώς συμπληρωματικά καθορίζει την απόλυτη αξία ως εξής ο Tiedeman: "Η απόλυτη αξία του βασίζεται επίσης στο γεγονός ότι η συνείδηση της δικής του αξιοπρέπειας προκύπτει από μια επικοινωνιακή διαδικασία από την οποία προκύπτει ταυτόχρονα και η συνείδηση για την αξιοπρέπεια του άλλου."[5]
Αυτό είναι υλοποιήσιμο σαν ιδεατή «αξιοπρέπεια» μόνο όταν ο πολιτικός υποταχθεί στην πολιτική αγωγή που του επιβάλει η κοινωνία και ο πολίτης στην πολιτική αγωγή που του επιβάλει ο απέναντί του.
Τέλος, «Πολική» είναι μια άλλη λέξη για την δημόσια πολιτισμένη αντιπαράθεση. Δημόσιοι αυτοεξευτελισμοί, ναι ακόμα και αυτοαπαξιώσεις (όπως παραπάνω) δείχνουν μόνο προς μια κατεύθυνση: βεβιασμένη αποσυναρμολόγηση της πολιτικής πειθούς και αξιοπρέπειας ή διαφορετικά, πολιτική άνοια.
«Τι θα πίστευε ένας επισκέπτης ζωολογικού κήπου εάν θα έβλεπε ένα πίθηκο μέσα από το κλουβί του να πετάει τα φιστίκια έξω από το κλουβί».
Και είναι αυτός … ο πολιτικός ζωολογικός μας κήπος...
Θα πρότεινα δε, με δημόσιο κάλεσμα και για τους Δημότες να καλέσουν μια φορά την “αγορά τους” με μοναδική ημερήσια διάταξη ‘Αφήγηση του ποιήματος “Οκτανα” του Ανδρ. Εμπειρίκου’. Αλλιώς εάν τους είναι υπερβολικό τότε την “Άνοιξη” του Κ. Καρυωτάκη.
[1] Η άνοια (dementia) δεν είναι μια μεμονωμένη πάθηση, αλλά ένα σύνολο από συμπτώματα, κυρίως … ασθενείς που έχουν σχέση με τις γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου (μνήμη, προσανατολισμός, συγκέντρωση, αντίληψη, λόγος, επίλυση προβλημάτων κ.ο.κ.) και επηρεάζουν την καθημερινότητα. Ο ασθενής με άνοια, δεν γνωρίζει που βρίσκεται, ποια είναι τα πρόσωπα γύρω του, ξεχνάει να ντυθεί ή να φάει, είναι ανήσυχος, φωνάζει κ.ο.κ.
[2] ‘Αγορά’, ‘Δημοτικό Συμβούλιο’, ‘Εκτελεστική Τοπική Αυτοδιοίκηση’, χρησιμοποιούνται με το ίδιο νόημα αλλά όχι σύμφωνα με τη ιστορική τους προέλευση.
[3]Αξιοπρέπεια του Πλάσματος. Θεμελίωση, Σημασία και Καθήκον μιας νέας Συνταγματικής Αρχής. Γερμ. :Würde der Kreatur, Grundlegung, Bedeutung und Funktion eines neuen Verfassungsprinzips, in: Nida-Rümelin/D. Von den Prfordten (Hg), Ökologosdche Ethik und Rechtstheorie, Studien zur Rechtsphilosophie und Rechtstheorie, 10), Baden-Baden 1995, 355-364, εδω 360. δευτ. πηγή]
[4] Τι είναι ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Γερμ.: P. Tiedemann., Was ist Menschenwürde, Darmstadt 2006, p. 283
[5] Τι είναι ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Γερμ.:P. Tiedemann., Was ist Menschenwürde, Darmstadt 2006, p. 283
