Μέρος Ι. Οι «τεράστιες παράπλευρες απώλειες» (βλάβες)- όπως τις ονομάζουμε - του πολέμου του πολιτισμού μας ενάντια σε κάτι που το βλέπεις μόνο σε μικροσκόπιο
Ο διάλογος στη δημόσια σφαίρα έχει δηλητηριαστεί. Όπου και αν κοιτάξεις και διαβάσεις θα δεις αυστηρά ή/και ειρωνικά σχόλια η ακόμα και τρολαρίσματα αναφορικά με τις κινήσεις της εγχώριας κυβέρνησης αλλά και άλλων Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων όσον αφορά την αντιμετώπιση της λεγόμενης πανδημίας. Οι μεν ομιλούν, γράφοντας κιόλας άναρχα σε δημόσιες επιφάνειες περί δικτατορίας οι άλλοι για κομμουνισμό. Ότι έχουν άχτι εκείνη τη στιγμή για να μη θιχτεί το ατομικό τους συμφέρον και μόνο.
Ένας εκφοβιστικός ηθικισμός, μια ηθικολογία, κυριαρχεί στη συζήτηση. Αυτό που τελικά καταστρέφει κάθε είδους εν δυνάμει ίσως απαιτούμενη ηθική για μια βιώσιμη αντιμετώπιση του φαινομένου εντός των τελευταίων 100 ετών.
Επειδή ο συντάξας πιστεύει ότι δεν πρέπει να χάνουμε το δάσος βλέποντας το δένδρο και εκτιμώντας τα επιστημονικά συμπεράσματα περί αλληλοεπίδρασης καταστροφής του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα της άγριας φύσης alias οικολογίας και της γένεσης των ανθρωποζωονόσων, αναφέρεται πριν εισέλθει στο δια ταύτα - απλά για να το έχουμε στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μας- σε μια πρόσφατη εκτίμηση της αποψίλωσης των δασών. Και επειδή δεν αναφέρεται η χώρα μας στις παραπάνω λέξεις δεν πάει να πει ότι είμαστε ανεύθυνοι για την κατάσταση του περιβάλλοντος.
Έχουμε μετα από ένα έτος «παιχνιδιάρικων» εγκλεισμών ή των εγκλεισμών των κομμωτηρίων και των νυχάδικων («οι γυναίκες κυβερνούν το κόσμο τελικά») – μια έτσι μια αλλιώς - μία αποστροφή ακόμα και δικών τους «πολιτικών φιλάθλων» στο θέμα της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζουν οι κμυβερνήσεις το θέμα.
Το κλείσιμο των αθλητικών εγκαταστάσεων, της δικαιοσύνης, των σχολείων, των χώρων συνάθροισης γενικώτερα συνέβαλαν μαζικά στην απώλεια εμπιστοσύνης στην επικρατούσα πολιτική. Τι έχει συμβεί όμως με την κοινωνική κατάσταση του λαού. Γιατί αγνοείται σκοπίμως η ανασφάλεια γενικώτερα έως και η πτώχευση του ατόμου. Το πρώτο ερώτημα λοιπόν.
Το χειρότερο και επικινδυνότερο όλων ήταν όμως το πόσο σαφές έγινε ότι
οι αδυναμίες του νεοφιλελευθερισμού – που αποκρύπτονται από όλους ακόμα και σήμερα με εμφανή σημάδια δημιουργίας υποδεέστερου έως και της κατάλυσης του κοινωνικού ιστού - έχουν υποβαθμίσει τον τομέα της υγείας
και που προωθείται και οφθαλμοφανώς, ότι οφείλει να αποκατασταθεί ή να περισωθεί μέσω της «ατομικής ευθύνης» του πολίτη.
Και το βάρος φυσικά της «συλλογικής ανευθυνότητας» της διάλυσης του κράτους πρόνοιας -όποιων ψηγμάτων υπάρχουν ακόμα-, συμπεριλαμβανομένου προφανώς και του ηθικολογικού δράματος homeschoolling, που θα το ονόμαζα teleschooling ξεκάθαρα συνδυασμένο με παρκάρισμα παιδιών απο τους γονείς, βαρύνει το άτομο και κατ’ επέκταση τις οικογένειες.
Η ηθική αξιολόγηση του προσαρμοσμένου ατόμου μπορεί πλέον να εκτιμηθεί ανάλογα με πόσες κοινωνικές επαφές έχει, αν οι μάσκες φοριούνται επίσης έξω ενώ περπατούν ή όχι - ανεξάρτητα από την ιατρική τους σημασία τους ή την ανοησία.
Το στοίχημα αυτού του αυταρχικού κράτους απέναντι στον εαυτό του και όχι απέναντι στην κοινωνία? Ποιος θα καταφέρει να μένει μόνος του για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Και εδώ μπαίνουν στο παιγνίδι οι εμπειρογνώμονες φυσικά επιλεγμένοι επιστήμονες αλλα και ακάματοι γενικώτερα ανάμεσα τους(μαζί με το βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα) , και οι οποίοι μας θυμίζουν και υπενθυμίζουν καθημερινά τα «αριθμητικά περιστατικά» τους.
Όμως το μέσο που λέγεται χρήμα καλύπτει όλα τα άλλα. Μερικά τάλαρα στους άνεργους, στο πρεκαριάτο αλλα και στους γίγαντες οικονομικούς ομίλους - και εδώ φαίνεται πως δημιουργείται το δικαίωμα του απλού έως και του θιγμένου από την ανεργία και φτώχεια πολίτη να ασκεί βία και να προπηλακίζει πολιτικούς- και ησυχάσαμε. Σχεδόν κανείς δεν μιλά για τα ενδιαφέροντα των εκλογέων, των πραγματικών ανθρώπων. Είσαι μεταξύ 60 και 64 ή 65 και 70 ετών(σαν ο μικροσκοπικός ιός κάνει διαφορά στον 64-ρη και 66-ρη άνθρωπο). Αριθμοί, αριθμοί, μόνο αριθμοί.
Μας έγινε συνήθεια καθημερινή, η αριθμητική του θανάτου. Σχεδόν κανείς δεν ενδιαφέρεται πλέον για τα δεινά, τους άρρωστους , την ανεργία, τις ψυχολογικές ανωμαλίες που εμφανίζονται ή ακόμα και την πείνα.
Μόνο ένας ή πολλοί μαθηματικοί αλγόριθμοι καθορίζουν τι μπορούμε ακόμα να κάνουμε σήμερα ή να αισθανθούμε αύριο.
Ο άνθρωπος: μια δευτερεύουσα μια παράπλευρη νότα, ένας αβέβαιος παράγοντας, ένα πάρα φύσιν στοιχείο σε τελική ανάλυση.
Ποιος χρειάζεται ακόμα την ανθρώπινη υπόσταση; Ας εμπιστευτούμε το μέλλον μας σε μαθηματικούς τύπους, και ψηφιακές διαδικασίες! Γιατί? Γιατί θεωρούμε ότι είναι όντως πολύ πιο ορθολογικά, πολύ πιο βιώσιμα, πολύ πιο έξυπνα από αυτό το «σύνολο οργανικής ύλης» που ονομάζονται άνθρωποι. Δηλαδή αναφερόμαστε σε διαδικασίες μόνο που τρέχουν με ταχύτητα μόνο, πραγματικές και Kybernetik . Ποιες δραστηριότητες υπηρεσιών είναι αυτές που ανθίζουν σήμερα? Το e-Shopping και οι ταχυμεταφορές που σχετίζονται άμεσα το ένα με το άλλο. Αυτές οι δραστηριότητες καθορίζουν πλέον στους περισσότερους τη διάθεση στη καθημερινότητά τους. Φανταστείτε να έλειπαν και αυτές οι υπηρεσίες για μόνο δύο εβδομάδες όχι παραπάνω!
Τελικά ποια ήταν η αιτία της ελαχιστοποίησης της ανθρώπινης υπόστασης σε ΚΑΤΙ, στην ύλη ? Μια κλασική μεταμοντέρνα αναβίωση μας βρήκε εντελώς απροετοίμαστους, παρ' όλο που η επιστημονική κοινότητα προειδοποιούσε για την σύνθεση του προβλήματος τώρα και δεκαετίες: η κλιμάκωση των πρώτων σύγχρονων αιτιών πανδημικών ασθενειών.
Η ανθρωπιά -όπως την εννοούμε μέχρι σήμερα- και η εγγύτητα έγιναν οι κωδικοποιήσεις για ασθένεια και βρωμιά στους χρόνους της πανδημίας.
Και αυτό γιατί δεν μπορεί και ο πολίτης να ελέγξει την συμπεριφορά του από την κεντημένη δυτικοπαγκοσμοιοποιημένη ταχύτητα του living in excess!
Μέχρι στιγμής, αντιμετωπίζαμε τον όρο «παράπλευρη απώλεια» κυρίως σε σχέση με επιθέσεις των drone στο Αφγανιστάν στο ΙΡΑΚ και στη Συρία. Τώρα όμως, στη γλώσσα του «εγκλεισμού του περιορισμού», αγγλοσαξονικά του Lockdown, εντάσσεται στη ρητορική και για έναν Γάλλο πρόεδρο. Νομίζω ότι πρώτος αυτός ανέφερε τη λέξη αυτή σε σχέση με τον κορωναϊό.
Εδώ στη «χώρα μια των νεοαριστερών και μια των Χρυσοχοίδηδων και της αστυνομοκρατίας» ομιλούν πρόσφατα τα επίσημα στόματα για 20% παράπλευρες απώλειες. Αυτή η συζήτηση για τις «αναπόφευκτες παρενέργειες ή δευτερεύουσες επιδράσεις» συμβαδίζει με την αιτιολόγηση των ανθρώπινων απωλειών και των τραυματιών σε πολεμικές επιχειρήσεις και μόνο.
Και εδώ έρχεται αυτή η συζήτηση να συναντήσει κάτι ανύπαρκτο σαν έννοια που είναι η έννοια της υγείας – που εάν το συναντήσουμε μόνο σε χειρουργεία- και που μας παρουσιάζεται σαν αίτιο των ενεργειών παντού.
Εάν επιλέξουμε μόνο (με βάση τη μόλυνση) θετική/αρνητική δηλαδή ιολογικά, αγνοούμε εντελώς την επίδραση στη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία. Αυτό δείχνει ότι είναι ήδη εξαιρετικά προβληματικό και περιορίζει την έννοια του ανθρώπου στην έννοια του "Homo Hygienicus"[i] .
Ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον αναιρείται ή τουλάχιστον υποτιμάται κατά κάποιο τρόπο μέσα στην πανδημία. Η ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, που συνίσταται και από την πολιτισμική και κοινωνική συμμετοχή στη δημόσια σφαίρα καθώς και τα βασικά δικαιώματα στη στέγαση, την εκπαίδευση και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια τίθενται υπό αμφισβήτηση και σε μια ανισορροπία. Είναι η εννοιολογική ουσία κάθε συντάγματος ότι αυτά τα βασικά δικαιώματα ισχύουν και για μια περίοδο πανδημίας, για όλους τους πολίτες αλλά για όλους, αλλιώς θα αναφερόταν το σύνταγμα όσον αν αφορά τους περιορισμούς εξειδικευμένα σε κάποιες φυσικές ή κοινωνικοποικονομικές καταστροφές. Αυτά ή ειδικά για τους μειονεκτούντες, δεν πρέπει να περιορίζονται ως προς το χρόνο, την τοποθεσία ή το περιεχόμενο.
Διαφαίνεται ένα αυταρχικό συνταγματικό κράτος, στο οποίο ζούμε τώρα και ένα χρόνο λόγω του COVID-19, και έχει να κάνει λιγότερο με ένα αστικό συνταγματικό κράτος .
Με αυτό, ωστόσο, οι ταξικοί αγώνες που είχαν θεμελιωθεί στον Σύνταγμα έχουν χάσει την ουσία τους και σχεδόν όλα τα δικαιώματα που επιτέυχθηκαν από την εργατική τάξη τα τελευταία 80 χρόνια είναι πάλι πρός επίτευξη, καθώς καθαιρέθησαν .
Ωστόσο, η αριστερά δεν φαίνεται ούτε είναι ικανή αλλα ούτε και έτοιμη φυσικά να υπερασπιστεί αυτά τα δικαιώματα. Και ήταν πραγματικά οι αγώνες του εργατικού κινήματος για την υγεία με την μορφή της ιατρικής ασφάλισης της υγιεινής διαβίωσης, των καλύτερων και υγιέστερων συνθήκες εργασίας και πολλά άλλα.
[i] Για τον όρο βλέπε, A. Labisch., Homo hygienicus: soziale Konstruktion von Gesundheit, in: ÖZS (1985), Heft 3/4.
