Συνθήκη Χάρτης Ενέργειας: Τρεις δικηγόροι διεθνούς εμπορικού δικαίου καθορίζουν την παγκόσμια πολιτική για το κλίμα
Μόλις τέθηκε σε ισχύ η απαγόρευση του fracking που ψηφίστηκε από το Σλοβενικό Κοινοβούλιο στις αρχές Μαΐου 2022, έφτασε στην κυβέρνηση της Λιουμπλιάνας επιστολή από δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου. Στην επιστολή αναφερόταν, ότι αν η απαγόρευση παραμείνει, η χώρα θα πρέπει σύντομα να δώσει εξηγήσεις ενώπιον διεθνούς διαιτητικού δικαστηρίου και να αναμένει υψηλές απαιτήσεις σε αποζημιώσεις.
Η επιστολή εστάλη στο όνομα της βρετανικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου Ascent Resources, η οποία κατέχει παραχωρήσεις για ένα κοίτασμα φυσικού αερίου στη Σλοβενία. Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες της Ascent να κερδίσει την υπόθεση δεν είναι κακές. Διότι δεν λαμβάνει χώρα ενώπιον τακτικού δικαστηρίου, αλλά ενώπιον μυστικού διαιτητικού δικαστηρίου. Βλέπε TTIP, CETA και TiSA συμφωνίες.
Στη Σλοβενία, οι ξένοι επενδυτές (και μόνο αυτοί) μπορούν να διεκδικήσουν μεγάλες αποζημιώσεις, αν πιστεύουν ότι ένα κράτος τους έχει μεταχειριστεί άδικα. Οι πληρωμές δεν έχουν ανώτατο όριο και συχνά περιλαμβάνουν υποθετικά μελλοντικά κέρδη. Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου δυνατότητες έφεσης και οι αποφάσεις είναι εκτελεστές παγκοσμίως. Οι διαδικασίες διεξάγονται και αποφασίζονται από τρεις διορισμένους, συχνά ιδιώτες εμπορικούς δικηγόρους.
Η αγωγή της Ascent κατά της Σλοβενίας βασίζεται στη Συνθήκη του Χάρτη Ενέργειας (ECT), μια εμπορική και επενδυτική συμφωνία της δεκαετίας του 1990, στην οποία συμμετέχουν περισσότερες από 50 χώρες από την Ευρώπη και την Ασία, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. [i]
Αντιδημοκρατικά δικαστήρια διαιτησίας
Η κοινωνία των πολιτών έχει επικρίνει αυτές τις αξιώσεις διαιτησίας εδώ και πολλά χρόνια, επειδή παρακάμπτουν τις αποφάσεις των δημοκρατικά εκλεγμένων κοινοβουλίων και δυσχεραίνουν τη δράση των κρατών προς το δημόσιο συμφέρον. Τώρα απειλούν να εμποδίσουν αποφασιστικά την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης. Επειδή με τις αγωγές (ή απλώς με την απειλή τους), οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων μπορούν να πλουτίζουν εις βάρος του κοινού ή να καθυστερούν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων[ii].
Ενώ πολλές συνθήκες προστασίας των επενδύσεων επιτρέπουν αγωγές εταιρειών κατά κρατών, η ECT ξεχωρίζει στο γεγονός ότι μέχρι στιγμής έχει προκαλέσει σημαντικά περισσότερες αγωγές και "προστατεύει" πολύ περισσότερα αποθέματα ορυκτών καυσίμων και υποδομές από οποιαδήποτε άλλη συνθήκη. Μόνο στην Ευρώπη, η συνθήκη καλύπτει ορυκτά περιουσιακά στοιχεία αξίας σχεδόν 350 δισεκατομμυρίων ευρώ! Έτσι, η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή προειδοποίησε επίσης για τον αντίκτυπο της ECT στην πολιτική για το κλίμα. Περισσότεροι από 300 ευρωβουλευτές από όλη την Ευρώπη ζητούν την απόσυρση με ανοιχτή επιστολή.
Τον Ιούνιο θα πραγματοποιηθεί διάσκεψη των κρατών μελών της ECT για να ψηφίσουν τα αποτελέσματα ενός σχεδίου μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δύο χρόνια. Η γερμανική κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχαν θέσει απαιτήσεις: Η συνθήκη έπρεπε να καταστεί συμβατή με την ισοτιμία και τα αντιδημοκρατικά διαιτητικά δικαστήρια έπρεπε να αντικατασταθούν. Αυτό δεν έχει επιτευχθεί: Είναι ήδη προβλέψιμο ότι τα ορυκτά καύσιμα θα παραμείνουν προστατευμένα για πολλά χρόνια. Τρεις ιδιώτες δικηγόροι επιχειρήσεων θα συνεχίσουν να αποφασίζουν για τις αποζημιώσεις των επενδυτών στο μέλλον.
Έτσι, η ΕΕ έχει μόνο μία επιλογή, αν πάρουν στα σοβαρά τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: άμεση σταδιακή κατάργηση του ορυκτού δεινόσαυρου ECT! Διαφορετικά, οι θερμοκρασίες κινδυνεύουν να ανέλθουν σε προϊστορικά επίπεδα.
Author Fabian Flues
[i]Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει ήδη μηνυθεί τέσσερις φορές στο πλαίσιο της συνθήκης, δύο φορές από την ενεργειακή εταιρεία Vattenfall: πρώτα λόγω περιβαλλοντικών κανονισμών για τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στο Αμβούργο-Μούρμπουργκ και λίγο αργότερα λόγω της επιταχυνόμενης σταδιακής παύσης της πυρηνικής ενέργειας μετά τη Φουκουσίμα. Και τις δύο φορές διακυβεύτηκαν δισεκατομμύρια και τις δύο φορές η Vattenfall και η γερμανική κυβέρνηση διαπραγματεύτηκαν έναν διακανονισμό στον οποίο έγιναν παραχωρήσεις προς τον σουηδικό ενεργειακό κολοσσό.
[ii] Για παράδειγμα, οι ενεργειακές εταιρείες RWE και Uniper μηνύουν τις Κάτω Χώρες βάσει της ECT για αποζημίωση δισεκατομμυρίων για τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα έως το 2030. Μετά από ερωτήσεις του Τύπου, η γερμανική κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι η ασυνήθιστα υψηλή αποζημίωση για τις γερμανικές λιγνιτικές εταιρείες (4,35 δισεκατομμύρια ευρώ!) σχετίζεται επίσης με τη δυνατότητά τους να μηνύουν βάσει της ECT.
