Πώς η ΕΕ αναιρεί τις λεγόμενες αξίες της για περιβάλλον και ανθρώπινα δικαιώματα. Η μεγαλύτερη διεθνής εμπορική συμφωνία από ποτέ-Mercosur1.Η ΕΕ θα μπορούσε σύντομα να ολοκληρώσει μία από τις μεγαλύτερες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου στην ιστορία της. Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο σύμφωνο με την οικονομική ζώνη της Mercosur, δηλαδή τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη. Υποτίθεται ότι θα τονώσει την οικονομία - αλλά οι επικριτές προειδοποιούν για ολέθριες συνέπειες προπάντων για το περιβάλλον, το κλίμα και την ευρωπαϊκή γεωργία. Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου είναι το βόειο κρέας.
Η συμφωνία θα ήταν ένα τεράστιο deal. Με πληθυσμό άνω των 260 εκατομμυρίων ανθρώπων και ακαθάριστο εγχώριο προϊόν πρόσφατα περίπου 2,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ, η Mercosur είναι μία από τις σημαντικότερες οικονομικές ζώνες. Και οι δύο πλευρές πρέπει να επωφεληθούν από τη μείωση των δασμών και των εμπορικών φραγμών - τα κράτη της Νότιας Αμερικής, κυρίως με την εξαγωγή τροφίμων και πρώτων υλών, η ΕΕ με τα αυτοκίνητα και τα βιομηχανικά προϊόντα. Οι γεωργικές και αυτοκινητοβιομηχανίες είναι οι δύο ιδιαίτερα ευαίσθητοι τομείς της συμφωνίας, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια έχουν επανειλημμένα παρεμποδίσει τις διαπραγματεύσεις.
Κρέας, σόγια και τροπικό δάσος
Ο γεωργικός κλάδος αποτελεί κεντρικό πυλώνα της οικονομίας της Νότιας Αμερικής, για παράδειγμα, ο μεγαλύτερος παραγωγός κρέατος στον κόσμο JBS είναι μια εταιρεία από τη Βραζιλία. Η Mercosur είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς βοείου κρέατος και σόγιας, οι οποίοι ήδη έχουν το μερίδιο του λεόντος των εξαγωγών προς την ΕΕ. Η σόγια αποτελεί σημαντική πηγή τροφής στη κτηνοτροφία της ΕΕ. Ταυτόχρονα, και οι δύο περιοχές αποτελούν πηγές μεγάλων κλιματολογικών καταστροφών, οι οποίες προέρχονται κυρίως από τις μονοκαλλιέργειες και εντατικά εκβιομηχανοποιημένη φυτική καλλιέργεια. Τις τελευταίες δεκαετίες, τεράστιες περιοχές τροπικού δάσους έχουν αποψιλωθεί στο βωμό της συμβατικής και ΓΤ γεωργίας.
Όμως θα πρέπει να πούμε ότι δεν είναι το πρόβλημα μόνο της σόγιας και του βόειου κρέατος . Το μεγάλο μέρος είναι επίσης τα πουλερικά, η ζάχαρη, το χοιρινό κρέας και η βιοαιθανόλη από ζαχαροκάλαμο. Εκτός αυτού, η συμφωνία εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις στον αυτόχθονα πληθυσμό. Ο δεξιός λαϊκιστής πρόεδρος της Βραζιλίας Jair Bolsonaro ανακοίνωσε μετά την εκλογή του πολλές περικοπές σχετικά με την προστασία του τροπικού δάσους και των ιθαγενών. Το κοινοβούλιο της ΕΕ προειδοποίησε επίσης για τις «σημαντικές συνέπειες» για το περιβάλλον.
Τέσσερις πρωθυπουργοί της ΕΕ προειδοποιούν για την πίεση προς τα κάτω στις τιμές της Ευρώπης
Μεγάλα τμήματα της ευρωπαϊκής γεωργίας ανησυχούν ήδη από τον δυνητικό ανταγωνισμό. Υπάρχει φόβος, ότι το κρέας από τη Νότια Αμερική θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές στην ΕΕ. Για το λόγο αυτό, οι αρχηγοί κρατών της Γαλλίας, της Ιρλανδίας, της Πολωνίας και του Βελγίου προειδοποίησαν σε κοινή επιστολή τους προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα αρνητικά αποτελέσματα μιας τέτοιας συμφωνίας. Μια φημολογούμενη, χωρίς δασμούς ποσόστωση εισαγωγής 99.000 τόνων για το βόειο κρέας θα μπορούσε να απειλήσει τον «ευαίσθητο τομέα στις χώρες μας», προειδοποιούν οι πρωθυπουργοί.
Απαιτούν ότι οι ποσοστώσεις για το βόειο κρέας, τα πουλερικά, το χοιρινό κρέας, ζάχαρη και αιθανόλη να μην αυξηθούν - αλλά αυτό είναι μάλλον απίθανο. Εν πολλοίς, η ΕΕ έχει ως στόχο την καλύτερη πρόσβαση στην αγορά για πολλές βιομηχανίες της. Σύμφωνα με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ (CDU) αναφερόνται στους «στρατηγικούς τομείς» - όπως τα αυτοκίνητα, ανταλλακτικά, μηχανήματα, χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα. Απαίτησε δε την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
«Πηγαίνει ενάντια στις αρχές της η ΕΕ»
Ωστόσο μη κυβερνητικές οργανώσεις και πρωτοβουλίες πολιτών επικρίνουν τη συμφωνία. Τελευταία έκκληση της συμμαχίας των 340 ΜΚΟ έχει τεθεί στο αρχείο. Ένα ιδιαίτερο πρόβλημα που βλέπουν είναι η εμπλοκή του Bolsonaro. «Μια εμπορική συμφωνία με τη σημερινή κυβέρνηση της Βραζιλίας είναι ενάντια σε όλες τις ευρωπαϊκές αρχές για την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ανέφερε σε επιστολή τους προς τους ηγέτες της ΕΕ.
Η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει την οικονομική της ισχύ ως μοχλό για μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. «Θα επιδεινωθούν τα υφιστάμενα προβλήματα μαζικά» από τη συμφωνία, επέκρινε ο οργανισμός αντι-παγκοσμιοποίησης ATTAC. Προειδοποίησαν επίσης ότι η συμφωνία χωρίς τη συγκατάθεση των εθνικών κοινοβουλίων θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ, καθώς δεν αναφέρεται σε ειδικά δικαιώματα προσφυγής που προορίζονται για τις επιχειρήσεις.
Έρευνα: το τροπικό δάσος είναι ζωτικής σημασίας για το κλίμα
Τον Απρίλιο, περισσότερες από 600 ερευνητές έχουν επίσης προειδοποιήσει ότι η εμπορική συμφωνία αποτελεί σημαντική απειλή για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. «Δάση, υγρότοποι και σαβάνες της Βραζιλίας είναι ζωτικής σημασίας για τη μεγάλη ποικιλία των αυτόχθονων πληθυσμών, τη σταθερότητα του παγκόσμιου κλίματος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας», λέει μια έκθεση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science».
Με την εισαγωγή γεωργικών προϊόντων, η ΕΕ είναι συνυπεύθυνη για την εκτεταμένη αποψίλωση του τροπικού δάσους, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Μόλις πέρυσι, τα τροπικά δάση μεγέθους της Μεγάλης Βρετανίας καταστράφηκαν σε όλο τον κόσμο - το μεγαλύτερο μέρος της στη Βραζιλία. Οι συγγραφείς τόνισαν ότι το τροπικό δάσος είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια κλιματική σταθερότητα.
Συμφωνία ακόμα και αυτή την εβδομάδα;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ανακοινώσει ότι θα ολοκληρώσει τις συνομιλίες έως το 2019. Η Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, κ. Cecilia Malmström, δήλωσε ότι επιθυμεί μια συμφωνία "αλλά όχι με κάθε τιμή". Σύμφωνα με τον Malmström, το τελευταίο πράγμα ήταν η γεωργία σε ένα λεπτό σημείο. Η πιο δύσκολη διαπραγματευτική στιγμή θα διατηρηθεί μέχρι το τέλος. Ενόψει των επικρίσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, ο Malmström είχε τονίσει ότι θα συμπεριληφθεί στη συμφωνία ένα «φιλόδοξο» κεφάλαιο. Επιπλέον, θέλουν να ενισχύσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, να διασφαλίσουν τα πρότυπα τροφίμων και να επιβάλουν αυστηρούς κανόνες σχετικά με την ονομασία προέλευσης. Πιθανώς λόγω της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, η ΕΕ θέλει να στείλει ένα «ισχυρό μήνυμα» με το κλείσιομο της συμφωνίας
Ωστόσο, σύμφωνα με τους αξιωματούχους, η ΕΕ είναι όλο και περισσότερο αναγκασμένη να δράσει προς μια άλλη κατεύθυνση, γιατί: η ‘κρατικοκαπιταλιστική, ολιγαρχιική’(σημείωση του αρθρογράφου) Κίνα έχει ήδη βάλει πόδι στη Βραζιλία. Η ΕΕ πρέπει να ενεργήσει πριν το Πεκίνο θέσει τους κανόνες και καθορίσει τα πρότυπα. Οι διαπραγματευτικές ομάδες και από τις δύο πλευρές βρίσκονται στις Βρυξέλλες από την Παρασκευή και εργάζονται σε τεχνικές λεπτομέρειες. Την Τετάρτη (26.6.2019), οι Επίτροποι της ΕΕ που είναι αρμόδιοι για τη δράση και οι υπουργοί της Mercosur θα συναντηθούν για ένα γεύμα εργασίας. Η συμφωνία θα μπορούσε να ανακοινωθεί στη σύνοδο κορυφής της G20 στην Ιαπωνία.
1) Mercosur (Spanish), or Mercosul (in Portuguese), officially Southern Common Market is a South American trade bloc established by the Treaty of Asunción in 1991 and Protocol of Ouro Preto in 1994. Its full members are Argentina, Brazil, Paraguay and Uruguay. Venezuela is a full member but has been suspended since December 1, 2016. Associate countries are Bolivia, Chile, Colombia, Ecuador, Guyana, Peru and Suriname. Observer countries are New Zealand and Mexico.
sase, ORF.at, Brüssel/Agenturen
