Νοιώθουμε μοναξιά?
Zaungastnic THS 03042018 Διάβασμα σε 3,5 ‘
Θέλω να προλάβω κάποιους αναγνώστες. Δεν είμαι ένας ρομαντικός του “Offline”.
Πως θα “έσπαγε”/θα συμπληρωνόταν αυτή τη περίοδο η μοναξιά από παρουσίες ανθρώπινες, γέλια, συζητήσεις και τραγούδια χορό αλλά και η μονοτονία μας, αν δεν υπήρχε ο εορτασμός του Πάσχα?
Είναι άδικο μετά από τόσα χρόνια έντασης και κοινωνικής δέσμευσης να σηκώνεσαι το πρωί και να αναρωτιέσαι τι να κάνεις για να γεμίσεις τη μέρα σου, ή τι θα κάνεις μετά τη δουλειά σου στο σπίτι σου/διαμέρισμά σου – εάν έχεις, και δεν μένεις με γονείς και άλλες δυο γενιές μαζί πλέον. Οι μεν είναι αυτοί. Οι άλλοι δε είναι το άλλο τρίτο του πληθυσμού σχεδόν, το οποίο παταγωδώς έχει αποτύχει στη συνδιαβούλευση με τον εαυτό του για το πως θέλει να διαμορφώσει και να σχεδιάσει μια βιώσιμη αλλά και βιωματική ζωή του, ακόμα και στην εποχή της ψηφιοποίησης. Θα ταρακουνήσει κανένα μας το “μικρό” και “ήρεμο” σκάνδαλο με την υφαρπαγή προσωπικών δεδομένων στο FB? “Ααα, δεν με αγγίζει αυτό δεν έχω δεδομένα να μου πάρουν.” Είναι μια πρόκληση και μια δια βίου εργασία για τις επόμενες γενιές. Και εν πάση περιπτώσει, τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση μια εξόδου δηλαδή εγκατάλειψης τέτοιων κοινωνικών μέσων? Γιατί σίγουρα άνευ δεν νοείται πλέον ο κόσμος.
Προφανώς εδώ δεν είναι υπεύθυνος μόνο ο κοινωνικός κύκλος και η κοινωνία των πολιτών. Όμως είδαμε και τη γενιά που διάβασε Σεφέρη , Παλαμά και Καζαντζάκη πως και τι κατάφερε στο σύνολό της, global δηλαδή. Είναι απορίας άξιο πώς ακόμα και σε χώρες των κινημάτων όπως Γερμανία Αυστρία, Γαλλία, οι άνθρωποι στις γνωστές "διαδηλώσεις ειρήνης του Πάσχα" τώρα πλέον μένουν στα σπίτια τους, … μόνοι τους.
Κοιτάζοντας λίγο ψηλότερα από το έδαφος – όταν περπατάμε- που συνήθως είναι προσανατολισμένο το βλέμμα μας με το κεφάλι μαζί -που αν μη τι άλλο μας το έδωσαν για να σκεφτόμαστε και να παρατηρούμε και να εκλαμβάνουμε και πραγματικές εικόνες του περιβάλλοντος και όχι της οθόνης- σαν αναπόσπαστό μας επι μέρους στοιχείο του οργανισμού μας, να βλέπουμε γύρω μας τις αντιφάσεις σαν πεταλουδίτσες να πετάνε.
Σίγουρα στο σχολείο τουλάχιστον μάθαμε -εγκυκλοπαιδικά- ότι οι πεταλουδίτσες αυτές θα γεννήσουν κάμπιες που θα πάνε και θα φάνε το φύλλο του φυτού για να τραφούν και θα μεγαλώσουν. Το σημαντικότερο όργανο του οργανισμού του φυτού για να κρατηθεί εν ζωή ακυρώνεται σε λίγο καιρό. Πάντα παραδείγματα του φυτικού βασιλείου είναι πρόσκαιρα, γιατί είμαστε από το ίδιο ενεργειακό κόσμο με τον ίδιο στόχο, της υπαρξιακής παραμονής και της βιολογικής αναπαραγωγής μας. Εξ άλλου και «ο μικρός πρίγκηψ» την ίδια ανησυχία είχε: Τα βάου-βάου νωρίς ξεριζώνονται αλλιώς...
Το χειρότερο όμως και συγχρόνως απλούστερο σε όλο αυτό είναι ότι έχουμε ξεχάσει να μιλάμε μεταξύ μας, να γράφουμε και να εκφραζόμαστε. Αυτός ο αόρατος Μυστικισμός της ανθρώπινης ομιλίας έχεις εξαφανιστεί. Έχουμε ξεχάσει τις στιγμές των «ονομάτων», «λέξεων, «Δεκτικότητας και Αυθορμητισμού».
Μόνο «στιλ» συναντάς και διαφορετικούς «τόνους» φωνών στο δρόμο. Το στιλ είναι αυτή η «εσωτερική ανεκρίζωτη υπογραφή μια συγκεκριμένης κοσμοθεωρίας»[1]. Ο «τόνος» δε, η προσπάθεια τη διαφορά μεταξύ του «λεκτικού περιεχόμενου» και της «πνευματικής υπόστασης», «του εννοούντος» και της «μορφής προσέγγισης» να εκφράσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να διακρίνεται μέσα από αυτό ένας τόνος συναισθημάτων. Γιατί αλλιώς δεν γνωρίζουμε πως να τα εκφράσουμε. Δεν νομίζω να το αμφισβητεί κανείς αυτό: Πως λοιπόν είναι δυνατόν να έχουμε στο νου μας την χρησιμοποίηση της «κοινής λογικής» και της «αποκάλυψης» στη καθημερινότητα μας που μας κρατά όρθιους και όχι στα τέσσερα όπως πριν μερικές χιλιάδες χρόνια, εάν έχουμε αποβάλει για πάντα τη μητέρα όλων αυτών, που είναι η γλώσσα μας, το Α και το Ω? Και δεν αφορά μόνο τους νέους αυτό ακόμα και εμάς τους ενήλικες στιγματίζει αυτή η πολιτισμικά γλωσσική νοσηρότητα. Επιπλέον σε πολλούς ενήλικες, το γλωσσικό τους καθήκον έχει περιοριστεί σε πολλές δικαιολογημένες κοινωνικές δεσμεύσεις και ενασχολήσεις (Εngagement) όπως Αντιρατσισμός, Αντισεξισμός, και η θέση μας για μειονότητες γενικότερα όλων των ειδών, αλλά με πληροφορίες που έχουν αποκομίσει από τα ΜΜΕ συνήθως, που αυτά είναι η προσωποποίηση της γλωσσικής υποβάθμισης.
Και ας πάμε λίγο στη α-μοναχική μοναξιά μας. Ο φιλόσοφος Λαρς Σβεντσεν[2] δημοσίευσε το εξαιρετικό βιβλίο «η φιλοσοφία της μοναξιάς» πριν από δύο χρόνια, που ρίχνει και φως και άπλετα στο θέμα από όλες τις οπτικές γωνίες του. Δηλαδή, ότι η μοναχικότητα και η μοναξιά είναι δυο διαφορετικά πράγματα, και ότι το αίσθημα της μοναχικότητας σας δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είστε πιο μόνοι από τους άλλους. «Η μοναξιά έχει μια συναισθηματική διάσταση που δεν τη χρειάζεσαι εάν είσαι μοναχικός». Η τελική αναγνώριση του Σεβεντσεν: Η πραγματική αλλά και καταπιεστική χρόνια μοναξιά απειλεί να «υπονομεύσει ολόκληρη την ύπαρξη». 
Αλλά ποιος από τους πολιτικούς ή ποια πολιτική αρχίζει να αναρωτιέται τι επιπτώσεις έχει η μοναξιά που πυροδοτήσαμε από κοινού στη κοινωνία και στη βιωσιμότητά της. Μαζί -πολιτικοί και πολίτες χωρίς τη πόλη- φέραμε την κοινωνία σε απελπιστική φάση, ή όχι? Σε μικροκλίμακα αρκεί να δούμε τι συμβαίνει στις απούσες πόλεις που χρήζουν – λένε οι αναχρονιστικοί εκσυγχρονιστές- να γίνουν smarter than us, χωρίς εμάς.
Κάποιες πολιτικές βόρειων Ευρωπαϊκών χωρών ασχολούνται, κάποιες άλλες θεωρούν ότι η επικοινωνιακή ποιότητα των πολιτών είναι αρκούντως α-κίνδυνη οπότε δεν ασχολούνται σύμφωνα με το Moto, “ότι δεν γνωρίζω δεν με καίει”. Στο ΗΒ όπου η μοναξιά έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, υπάρχει ήδη υπουργείο μοναξιάς, κάποιοι Γερμανοί πολιτικοί απαίτησαν ήδη να δημιουργηθεί αντίστοιχο υπουργείο. Εμείς ? Λειτουργεί: Ο Μπαμπάς θα μας τα λύσει τα προβλήματα, Η νεοφιλελεύθερη αριστερή ‘αγωνιστική’ σκέψη. Business as usual.
Και ναι μεν οι εκτός των συνόρων μας μιλούν για το τελευταίο τρίτο της ζωής σε μοναξιά και μοναχικότητα, εδώ όμως στο εσωτερικό παρατηρείται η μοναξιά ήδη από την παιδική-εφηβική ηλικία με τα ανάλογα συμπτώματα ψυχοσωματικών αλλά και ερωτικών ανωμαλιών, που δεν χρειάζεται να εισέλθουμε αναλυτικότερα σε αυτά.
Η μοναξιά δεν είναι μόνο μια καθαρά κοινωνική, αλλά φέρνει μαζί της και θέματα υγείας, και που διάφορες μελέτες το έχουν δείξει και καταγράψει. Μας κάνει άρρωστο και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Brigham Young στη Γιούτα προσπάθησαν να ποσοτικοποιήσουν τη βλάβη. Σύμφωνα με του ίδιους, η μοναξιά είναι εξίσου επιβλαβής όσο η κατανάλωση 15 τσιγάρων την ημέρα ή η κατάχρηση σε αλκοόλ.
«Εγώ τελικά παρθένος θα μείνω, τι γίνεται με τη γενιά μου», «γι’ αυτό εείμαι ακόμα παρθένα, δεν μπορώ ένα συναντήσω ένα άνθρωπο που να μπορεί να αντέξει μια συζήτηση πάνω από 10 λεπτά, μόνο το ένα θέλουν οι άνδρες». Ερωτήματα που έχουμε ακούσει κατά καιρούς από νέους. Βαριούνται, κουράζονται δεν έχουν ενδιαφέρον να ακούσουν γιατί δεν έμαθαν αλλά ούτε φρόντισαν οι γονείς να τους ‘μάθουν’- που ούτε και αυτοί το έμαθαν ποτέ μάλλον- να ακούν τους άλλους. Είναι γνω΄στες αλλα στείροι ενεός αντοικειμένου που θα χρησιμοποιήσουν στη δουλειά τους. Περα απο αυτό απολύτως τίποτα.
Αλλά φαίνεται να υπάρχουν και άλλοι λόγοι. Οι της έλλειψης τρυφερότητας, γιατί αυτή απελευθερώνει θετικές ορμόνες. Συμπληρώνεται το όλο puzzle με εξελικτικού είδους μάλλον παράγοντες, όχι ότι λύσαμε το πρόβλημα αναγνωρίζοντάς τις παραμέτρους μετασχηματισμού της κουλτούρας διαβίωσης.
Ο εγκέφαλος αν δεν προλάβεις να κυριαρχήσεις ανθρωπίνως επί της εξέλιξής του προσαρμόζεται τελικά στην εικονική αντίληψη συχνά και πλέον. Πόσο δυσκολεύτηκα να την μάθω (τη νοηματική) όταν ήμουν μέσα στο μάθημα. Μετά από δυο χρόνια ακόμα προσαρμοστικές προσπάθειες στην επικοινωνία έκανα. Σήμερα γεννιούνται πλέον σχεδόν με την εικονική αντίληψη υπερδιεργημένη, σαν να έχει συμβεί γενετική παρέμβαση, τροποποίηση. Η ακουστική αντίληψη ολοένα και αποτραβιέται στα παρασκήνια .
Το πρόβλημα εδω που διαφαίνεται είναι, ότι παρόλο που αυξάνεται το ποσοστό της εικονικής αντίληψης στην ενδοεπικοινωνία μας, δεν αυξάνεται η εικονική παρατηρητικότητα των ιδίων. Μια απόδειξη είναι ότι σε κάποιες χώρες έχει αναπτυχθεί μια νέα ασθένεια – ιδιαίτερα σε νέους από 17-27- η οποία ονομάζεται επιδημική μυωπία και δεν γιατρεύεται προς το παρόν. Φαντάζεστε ότι έχει να κάνει με τη χρήση εικονικών μορφών επικοινωνίας και μόνο: κινητό(μίνι οθόνη) ολημερίς και ολονυχτίς , tablet (μικρή οθόνη) στη τουαλέτα ή στο λεωφορείο, notebook (μεσαία οθόνη) στη παραλία ή στο βουνό, PC (εκείνη τη στιγμή δεν έχει σημασία το μέγεθός της, τη βλάβη την έχεις πάθει ήδη)στην εργασία και στο σπίτι. Παντού μια οθόνη, και περιμένουμε να δούμε τις πολιτικές για τις έξυπνες πόλεις τα έξυπνα σπίτια και …Κάποια στιγμή θα είναι όλα έξυπνα αλλά χωρίς τον ανεξάρτητο ανθρώπινο εγκέφαλο και την ανθρώπινη αισθητική και διαίσθηση.
Το παράξενο και άσχημο πράγμα όσο αφορά τη μοναξιά είναι, ότι δεν μιλάμε γι’ αυτή. Την αποφεύγουμε όσο ο δράκουλας το φως της ημέρας. Προσπαθούμε να ξεφύγουμε από αυτή αλλά με πανικό και να σώσουμε τη πρόσοψή μας, το σε τελική έννοια ναρκισσιστικό πρόσωπο(φυλακισμένο μέσα μας και που κρατάμε εμείς τα κλειδιά του κελιού του) της εμφάνισης του επιθυμητού προφίλ μας. Είναι σαν να στέκεσαι σε ένα πολύ υψηλό κάθετο βράχο σε μια εξοχή του και εσύ να υποφέρεις από ίλιγγο, θα πέσεις, αν δεν καταφέρεις να επανέλθεις στη θέση στα .
Και το παράδοξο είναι ότι δεν εννοούμε να εγκαταλείψουμε όλα αυτά τα εργαλεία που δεν μας εξελίσσουν λεκτικά, πνευματικά ψυχικά, αλλά μόνο όσο αφορά την τεχνολογία και την εικονική πραγματικότητα στην όποια δεν υφίστανται ανθρώπινες αξίες και maximen, γιατί έχουμε μπει στην εποχή των οθονών. Ναι ας το προχωρήσουμε αυτό αλλά πάνω σε μια άλλη βάση παιγνιδιού, εγκυκλοπαιδικά π.χ. σε ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα. Ίσως και η ανωνυμία στα κοινωνικά μέσα για την οποία είμαι πεπεισμένος πλέον, χωρίς να ξέρεις ποιος είναι ο άλλος (τι κάνει, πόσο ετών είναι με τι ασχολείται αν έχει οικογένεια ή όχι, για να αναφέρω μερικά) αλλά να τον μαθαίνεις μέσα από την επικοινωνία που θα εξελιχθεί σε όμορφο παιγνίδι , είναι κάτι που το υπερασπίζομαι και θα μπορούσε να εξελίξει την επικοινωνία σε κάποιους τομείς αλλά από open source software και αποκεντρωμένο.
Hey Start Ups! Η Ευρώπη χρειάζεται τις εναλλακτικές λύσεις σας. Για τα κοινωνικά δίκτυα, χτύπησε η ώρα μηδέν. Ποτέ ξανά friends, ποτέ πια αντίχειρες(likes) ξανά. Φέρτε τι νέες καινοτόμες έννοιες, που βοηθούν την εξέλιξη και όχι μόνο την μεγιστοποίηση αριθμών και δεδομένων και μετά την πώληση σας στις Big Five.
Αυτό που σχεδιάζαμε τα χρόνια του ‘60, με τα ρομπότ και τη τεχνητή νοημοσύνη, τελικά θα μας έρθει boomerang, γιατί η επιστήμη χρειάζεται την ελάχιστη νοημοσύνη για επικοινωνία για να λειτουργήσει τα smart pieces, alias, θα εμφυτεύσουμε τεχνητή νοημοσύνη σε άνθρωπο τελικά, όσο παράδοξο και να διαβάζεται.
