Προτάσεις στο σχέδιο Δράσης για την προώθηση του ποδηλάτου στη Θεσσαλονίκη του προγράμματος URBACT- Προτάσεις του Dr. rer.pol. Ν. Θεοδοσάκη στη δεύτερη κοινοποίηση του Μάρτιο 2018

Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για την προώθηση του ποδηλάτου για τη βελτίωση του βαθμού ανθεκτικότητας της κοινωνίας και της πόλης της Θεσσαλονίκης Μάρτιος 2018

Σχόλια και προτάσεις του Dr. rer.pol. Ν. Θεοδοσάκη στη δεύτερη κοινοποίηση το Μάρτιο 2018

Πηγή: USB AB 22102016\2018\Mobilität\Resilient Europe\Resilient Europe_Thessaloniki_Action_Plan_07032018.docx

Abstract

Αναφερόμαστε στην σημαντικότητα και σπουδαιότητα που έχει η μακροχρόνια διαχείριση της αλλαγής κουλτούρας. Δεν μπορεί να γίνει μια φορά και μετά να μη υπάρχει συνέχεια. Αυτό θα πρέπει να είναι μια δια βίου πολιτική, εργασία και καθήκον του Δήμου. Και εν πάση περιπτώσει ο Δήμος έχει υποχρέωση να κυβερνά να το δείχνει στο πολίτη και να του το κάνει κατανοητό και να αλλάζει διαστρεβλωμένες πτυχές συμπεριφοράς των πολιτών του με πραγμάτωση πολιτικής αγωγής. Τεχνικά έργα απλά δεν θα ωφελήσουν κανένα, θα σπαταλήσουν μόνο πόρους που εάν τις είχαν πάρει άλλες πόλεις θα είχαν σίγουρα καλύτερα αποτελέσματα. Και σίγουρα η ex post συντήρηση και ανανέωση των κατασκευών δεν είναι δεδομένες και το γνωρίζουν οι σχεδιαστές apriori.

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή

2. Παρατηρήσεις

3. Το concept της ομάδας πρέπει να απλοποιηθεί για να γίνει κατανοητό

4. Προστασία ποδηλάτη από ρυπογόνους παράγοντες

5. Συνέργεια με πολεοδομία, παιδικούς σταθμούς, σχολεία

6. Συνέργεια με κλαδικές στρατηγικές μεταφορών και μετακίνησης

Εισαγωγή

Ευχαριστούμε για την προσπάθειά σας και για ότι προτείνετε σχετικά με την ποδηλασία στη Θεσσαλονίκη.

Πρέπει να σας πω ότι το ενδιαφέρον που είχα για την ομάδα μειώθηκε κατά πολύ μετά από τις εμπειρίες που έκανα με την απαξίωση που έδειξαν ο Δήμαρχος, Αντιδήμαρχος τεχνικών έργων, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και διευθύντρια Βιώσιμης κινητικότητας σε τρία θέμα που έχουν σχέση με τη σωστή παραλαβή των τεχνικών έργων από τους εργολάβους, τον Δημοτικό εξωτερικό ηλεκτρικό φωτισμό και την μελέτη φέρουσας ικανότητα της νέας παραλίας. Το ίδιο έχει συμβεί και με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Δεν έχουν απαντήσει σε κανένα από τα ερωτήματά μου. Ο Δήμος λοιπόν να μην υπερηφανεύεται ότι είναι ποιο δημοκρατικός και εκσυγχρονιστικός από ότι η λεγόμενη δεξιά Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

Θα έχει συνέχεια το θέμα αλλά δεν είναι επι του παρόντος.

Επίσης όταν ρώτησα τον leader του προγράμματος αν υπήρχε άλλο input από κάποιον/α άλλη/άλλον συμμετέχοντα στην ομάδα εργασίας δεν πήρα καμία απάντηση. Γενικά εδώ σε αυτή τη χώρα η γραπτή μορφή επικοινωνίας είναι καταστροφική σε όλες τις κοινωνικές κι επαγγελματικές ομάδες.

Και εδώ βλέπω και ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο δεν σχετίζεται με την ομάδα εργασίας κάθε αυτή και τον πυρήνα του σχεδιασμού. Οι υπηρεσίες του Δήμου δεν λειτουργούν συντονιστικά και επικοινωνιακά με τους πολίτες. Από ότι μου είπα και μερικοί υπάλληλοι του Δήμου που έτυχαν να γνωρίζουν για τι θέματα έχω  προσωπικά και επαγγελματικά με το Δήμο, μου είπαν “οι υπηρεσίες είναι υπό διάλυση, το βλέπουμε και μείς”. Δεν μπορώ να υποστηρίξω σαν ενεργός πολίτης, ότι ο σημερινός Δήμος είναι ικανός για βιώσιμες πολιτικές στην αστική ανάπτυξη.Δίνουν την εντύπωση  ενός αρτηριοσκληρωμένου συνόλου αποτελούμενο από διάσκορπα άτομα άσχετα μεταξύ τους όσο αφορά τον συντονισμό και τον προγραμματισμό αστικών πολιτικών.

Το παρόν κείμενο και τα συνοδευόμενα σχόλια (δεύτερο κείμενο που αποστέλλεται μέσω E-mail) επι της πρότασης του συντονιστή της ομάδας, θα αναρτηθούν στο διαδίκτυο και στο blog: zaungastnic.blogspot.ch

Παρατηρήσεις

Θα είμαι σύντομος και επιγραμματικός.

Παραμένω στο στοίχημα, και στις maximen που ανέφερα στο πρώτο μου κείμενο σαν προϋπόθεση επιτυχίας τους εγχειρήματός σας. Δεν κάνουμε έργα επειδή υπάρχουν απλά χρήματα προς διάθεση και τα οποία δεν έχουν παραχθεί από εμάς τους ίδιους. Δεν κάνουμε έργα στη λογική το κάνουμε και βλέπουμε, όπως ο Έλληνας τα χρόνια του ’90 άνοιγε σωρηδόν μικρά μαγαζάκια βλέποντας και κάνοντας, έχοντας όχι δικό του χρήμα. Το αποτέλεσμα το είδαμε. Το ίδιο καταστροφικό θα είναι το αποτέλεσμα και στην περίπτωση των ποδηλατόδρομων. Και προπάντων τι γίνεται μετά τα έργα με τη συντήρηση και ανανέωση των υλοποιημένων έργων…!!!!!!! Μη μας πείτε δεν είναι δικό μας θέμα αυτό εμείς είμαστε μόνο για τον σχεδιασμό και διαμόρφωση διότι έτσι δεν σχεδιάζετε αειφορικά.

Δώστε στην ιδέα σας μια λίγο εκλαϊκευμένη μορφή για να μπορεί και ο απλός πολίτης να επικοινωνήσει μαζί σας. Για ένα πολίτη είναι δύσκολο να μπει στο όλο concept – αν μπορούμε να το πούμε έτσι- με όλα αυτά που περιγράφετε. Θα μπορούσε να σταλεί και σε μορφή κειμένου που επιτρέπει επεμβάσεις για να μη χρειάζεται να μετατρέψει κάποιος το PDF σε κείμενο. Και αυτό προϋποθέτει μια τεχνολογική και τεχνική επιδεξιότητα στην ψηφιοποίηση.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ιδέες χάραξης ποδηλατοδρόμων, αλλά ο πολίτης/φορέας δεν μπορεί να βρει άκρη. Φαντάζομαι ότι και για ένα φορέα είναι δύσκολο να διαβάσει όλα αυτά που αναφέρετε μέσα στο κείμενο.

Δεν υπάρχουν πραγματιστικά παραδείγματα αναφορικά με την συγκεκριμένη πόλη, σε τρισδιάστατή μορφή .Θα ήταν καλό την επόμενη φορά να πάρετε συγκεκριμένους δρόμους από τη πόλη και να τους διαμορφώσετε με το σχεδιασμό που θέλετε να κάνετε. Υπάρχουν σχεδιαστικά εργαλεία για αυτό το σκοπό. Έτσι θα καταλάβει και ο πολίτης καλύτερα, όπως στο κείμενο που σας είχα στείλει. Θέλει περισσότερη δουλειά αλλά γίνεται πολύ κατανοητότερο από τον πολίτη. Αυτό θέλουμε όμως να γίνει κατανοητό από τον πολίτη για να μπορεί και να εκφράσει τυχόν απόψεις του. Αυτό θα βοηθήσει να γίνει κατανοητή η δική σας σκέψη εάν γίνουν και συναντήσεις σε γειτονιές και συνοικίες.

Η συμβολή μας στην συνδιαβούλευση θα είναι εδώ ένα γενικότερο κείμενο με αυτά που παρατηρήσαμε σχετικά με τις εννοιολογικές προτάσεις που κάναμε στο πρώτο μας κείμενο και επι μέρους αναφορές με τη μορφή σχολίου σε όλη την έκταση του τελευταίου κειμένου σας.

Δεν θα μπω αναλυτικά σε παρατηρήσεις τεχνικές χαρτογραφικές όσο αφορά αν είναι σωστός ο ποδηλατόδρομος ο ένας ή ο άλλος. Δεν είναι η δουλειά μου αυτή σαν πολίτης μέσα από το διαδίκτυο και για τον τρόπο της διαβούλευσης. Εάν ήταν στη γειτονιά, θα εκφραζόμουν ακριβώς για τους συγκεκριμένους ποδηλατόδρομους της γειτονιάς.

Το concept της ομάδας πρέπει να απλοποιηθεί για να γίνει κατανοητό

Κύριος στόχος θα πρέπει να είναι η προώθηση των τρόπων μεταφοράς που εξοικονομούν περισσότερο χώρο στη λειτουργίας τους.

Δεν νοείται βιώσιμη αστική κινητικότητα χωρίς στραγγαλισμό της υπερβολικής χρήσης αυτοκινήτων. Και εδώ δεν έχει αναφερθεί απολύτως τίποτα συγκεκριμένο για το θέμα των ΙΧ και των εφοδιαστικών εργασιών σαν παράλληλες συμπληρωματικές ενέργειες

1. Το concept είναι το ίδιο με την πρώτη πρόταση σας το Δεκέμβριο του 2017. Δεν είναι πάνω σε μια βιώσιμη βάση. Κατασκευή ποδηλατοδρόμων σαν τεχνικό έργο. Δεν θα βοηθήσει τη βιώσιμη κινητικότητα για λόγους που έχουμε αναφέρει ήδη.

2. Η χρονική αναφορά σας σε βραχυπρόθεσμα μέτρα, μακροπρόθεσμα και του 2030 δεν είναι κατανοητό. Τι θα πει μακροπρόθεσμα? Το 2050 δηλαδή? In the long run we are all dead

3. Πίνακες, χάρτες χιλιομετρικές αποστάσεις και μερικές σειρές επεξηγηματικού κειμένου etc. Σκεφτείτε πως θα ήταν η συγκεκριμένη πρότασή σας εάν την κάνατε με την τεχνική υποδομή του 1980. Φαντάζομαι ότι θα ήταν περισσότερο σύντομη, compact και στοχευμένη.

4. Επίσης σκεφτείτε πως θα γινόταν η διαβούλευση σύμφωνα με την ωριμότητα της αστικής κοινωνίας τα χρόνια του 1980. Το πιο δύσκολο πρόβλημα προς επίλυση είναι αυτό η συμμετοχή των πολιτών. Στο εξωτερικό όπου ο πολεοδομικός σχεδιασμός ενσωμάτωσε στις αρχές του (1970-1990) την συμμετοχική διαβούλευση των πολιτών στις γειτονιές (είναι και πολύ πιο μπροστά από μα), βλέπει τα θετικά αποτελέσματα της συμμετοχικής διαβούλευσης στις γειτονιές και αναγνωρίζει ότι σήμερα πρέπει να γυρίσει πίσω στις γειτονιές στην δια ζώσης επικοινωνία για να έχει αποτελέσματα σοβαρά και πάλι.

5. Δεν υπάρχει αναφορά στη λεγόμενη αλλαγή και διαμόρφωση κουλτούρας μετακίνησης με ποδήλατο που να συνεργάζεται με τα υπό σχεδίαση έργα για τους ποδηλατόδρομους. Η λέξη αναφέρθηκε μία φορά. Δεν μας πληροφορείτε ποιος θα κάνει το project πότε σε ποια περίοδο και σε ποιες γειτονιές της Τούμπας. Δίνει την εντύπωση ότι μπήκε σαν λέξη μόνο για να καλυφθεί η ομάδα απέναντι στη πρόταση των πολιτών. Ποιος ασχολείται με το θέμα. Τι χρονικό ορίζοντα έχετε βάλει.

6. Δεν βλέπουμε μια στόχευση σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες όπως π.χ. φοιτητές, που θα μπορούσε κάλλιστα να εκφραστεί ο φοιτητής μέσα από ερωτηματολόγια στις σχολές τους στα Πανεπιστήμια και Σχολές της Θεσσαλονίκης

7. Πάνω σε ποια κριτήρια έχουν παρθεί αποφάσεις για τις ποσοστώσεις των παρακάτω στον πίνακα διάφορων τύπων ποδηλατικών υποδομών (Κυκλοφοριακή συχνότητα ΙΧ, κλίση δρόμων)

Προστασία ποδηλάτη από ρυπογόνους παράγοντες

1. Ο ποδηλάτης πρέπει να προστατεύεται όσο είναι δυνατόν από θορύβους και χημική ρύπανση και να είναι συγκεντρωμένος στην οδήγησή του. Σε κάθε άλλη περίπτωση μοιράστε μάσκες προστασία από τα καυσαέρια. Θα σας βγει ακριβό το μέτρο αυτό

2. Ο ποδηλάτης θα πρέπει να έχει όσο είναι δυνατόν συνεχή ροή της κυκλοφορίας του χωρίς διακοπές και εμπόδια. Παράδειγμα. Η τοποθέτηση των ποδηλατόδρομων επι της Μ. Αλεξάνδρου δίπλα από την λεωφορειολωρίδα θεωρείται λιγότερο προωθητικό για τα ποδήλατα, διότι εδώ ο ποδηλάτης θα έχει και εμπόδια από τις συχνές στάσεις των λεωφορείων. Οι κάδοι απορριμμάτων επι του Μ. Αλεξάνδρου φεύγουν από το δρόμο. Οι θέσεις παρκαρίσματος καταργούνται. Μειώνεται έτσι ο χώρος παρκαρίσματος. Και αυτό είναι μια αιτία να σκεφτεί ο οδηγός ΙΧ να πάρει το αυτοκίνητο να κινηθεί ή να χρησιμοποιήσει ποδήλατο ή ΜΜΜ, γιατί θα προβληματιστεί για το παρκάρισμα μετά .Ο αντικριστά ποδηλατόδρομος διπλής κατεύθυνσης με δικά του κυκλοφοριακά φωτεινά σήματα θα δώσει ανάσα στην ποδηλασία για 3 χιλιόμετρα. Το θέμα της προστασίας από τα αυτοκίνητα τίθεται και στον ποδηλατόδρομο δίπλα από τα λεωφορεία.

3. Απαγορεύεται να διοχετεύσουμε ποδηλάτες π.χ. στη λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας καθώς θα ήταν εγκληματικός. Τόσο η κυκλοφοριακή συχνότητα όσο και ο εγκλωβισμός των ρυπογόνων επιβαρύνσεων (θόρυβος και καυσαέρια) για τους ανθρώπους και ειδικά με ταχύτερη εισπνοή, βλέπε πτυχιακή εργασία Παναγουλάκου (2017) του ΑΠΘ. Στο zaungastnic.blogspot.ch μπορείτε να έχετε πρόσβαση στη μελέτη.

4. Δημιουργείστε ποδηλατικές διαδρομές μέσα από γειτονιές με μεικτής χρήσης οχημάτων και ποδηλάτων [cycle street] και Αποκλειστική λωρίδα ποδηλάτων αντίθετης ροής με την υπόλοιπη κυκλοφορία [contra-flow cycle lane], όπως το αναφέρετε. Το αστείο -με συγχωρείτε θα το πω- είναι ότι και εδώ αναφέρεστε σε 980 μέτρα μόνο, για να καλύψτε την υποχρέωση σας να λάβετε υπόψη σας προτάσεις πολιτών. Πρέπει να είμαστε σοβαροί όταν θέλουμε τη συνεργασία των πολιτών.

Συνέργεια με πολεοδομία, παιδικούς σταθμούς, σχολεία

5. Συνεργαστείτε από χθες με τους Δημοτικούς και ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς. Ξεκινήστε το άμεσα

6. Συνεργαστείτε από χθες με τα σχολεία για να δικτυωθεί όλη η πόλη μέχρι το 2025 και με σχολικούς ποδηλατόδρομους που θα βοηθήσουν τόσο την βιωσιμότητα της αστικής διαβίωσης όσο και τις ίδιες τις οικογένειες και αλλάζεις μεσοπρόθεσμα την κουλτούρα μετακίνησης. Ξεκινήστε το άμεσα

7. Επαναλαμβάνουμε την πρόταση μας συνεργασία με τον πολεοδομικό σχεδιασμό για αναβάθμιση γειτονιών και πολεοδομικών τετραγώνων σε γειτονιές και εκτός κέντρου αλλά και μέσα στο κέντρο με σκοπό την αύξηση της ελκυστικότητας ιδιαίτερα του κέντρου όταν κατεβαίνει ο πολίτης για ψώνια. Μπείτε στο Δημοτικό Συμβούλιο μέσα πείτε τους ότι χάνουμε τη πόλη και πείσετε τους χωρίς όραμα Δ Συμβούλους σχετικά με την την αειφόρο και ολιστική αστική ανάπτυξη για τους επόμενους κατοίκους και επισκέπτες.

Συνέργεια με κλαδικές στρατηγικές μεταφορών και μετακίνησης

8. Και εδώ επαναλαμβάνουμε. Δεν μπορείς να δεις μεμονωμένα την ποδηλατομετακίνηση. Δεν υπάρχει ακόμα ομάδα εργασίας για τη ολιστική πολιτική μεταφορών και μετακίνησης στη πόλη και στην ευρύτερη περιοχή? και Ένταξη και συνεργασία της κλαδικής πολιτικής ποδηλατομετακίνησης στις και με τις κλαδικές στρατηγικές δικτυωμένης κουλτούρας μεταφορών και μετακίνησης:

1. στρατηγική για δημόσια μέσα μεταφοράς προσώπων,

2. στρατηγική της κυκλοφορίας πεζών,

3. στρατηγική της κυκλοφορίας ποδηλάτων,

4. στρατηγική για άτομα με ειδικότερες ανάγκες, ηλικιωμένους και παιδιά,

5. στρατηγική για συνδυασμένες μεταφορές,

6. στρατηγική για ψώνια και για αναψυχή,

7. στρατηγική για εμπορικές συναλλαγές και συναλλαγές εμπορευμάτων,

8. στρατηγική για παρκινγκ,

9. στρατηγική για αυτοκινητόδρομους και σημαντικούς νέους οδικούς άξονες,

10. στρατηγική για την σχεδίαση χώρων κυκλοφορίας, στους δρόμους της γειτονιάς,

11. στρατηγική στο πλαίσιο της στρατηγικής κεντρικών πολεοδομικών συγκροτημάτων,

12. στρατηγική στις υπό ανάπτυξη γειτονιές και χώρους,

13. στρατηγική σχετικά με την συμβουλευτική κινητικότητας, την διαχείριση της στρατηγικής της κυκλοφοριακής τηλεματικής,

14. στρατηγική συνεργασίας δήμων και συνορευόντων δήμων και περιφέρειας,

15. στρατηγική χρηματοδοτικών εργαλείων.

9. Πάνω σε αυτές θέλουμε πρώτα ο Δήμος να καθορίσει τη στάση του σαν πόλη και σαν διαχειριστής των του οίκου μας απέναντι στα μεγάλα θέματα της κινητικότητας. Έτσι μόνο μπορεί να δώσει το σύνολο των επιχειρημάτων του όσο αφορά τους λόγους για τους οποίους ανταποκρίνεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο στα τρέχουσα θέματα πολιτικής μεταφορών και κινητικότητας και να καταδείξει σε ποιες περιοχές της πόλης θέτει ενεργά, ποιες προτεραιότητες, με την δική μας συμμετοχή. Για να γίνει και πιο συγκεκριμένη η πολιτική των μεταφορών στο χρόνο θα πρέπει κάθε κλαδική στρατηγική να καθορίζεται από 3 χρονικές περιόδους: μακροπρόθεσμη (2035), μεσοπρόθεσμη(2021-2026) και βραχυπρόθεσμη (2018-2020)

10. Μητροπολιτικοί ποδηλατόδρομοι. Η θέση μας είναι τεκμηριωμένη στην αρχική μας πρόταση. Μη αποφασίστε τώρα αλλά παράλληλα με το εγχείρημά σας όπως θα παρατηρείτε την εξέλιξη του, τη χρήση των ποδηλατόδρομων και τη συνέργεια με άλλες αστικές πολιτικές.

Ευχαριστούμε για τη προσοχή σας

Νίκος Θεοδοσάκης