ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΠΟΦΑΣΗ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΑΠΟΦΑΣΗ

Ακρογωνιαίοι λίθοι για μια μελλοντικά επιτυχημένη συμμετοχή των πολιτών στον αστικό σχεδιασμό και πολεοδομική ανάπλαση[1]

 Επαναδημοσίευση 5.7.2023

Μια θεσμοθετημένη συμμετοχική-διαβούλευση  με πολίτες της πόλης θα μπορέσει να έχει θετικά αποτελέσματα εάν:

1.      Οι άνθρωποι  σε κάθε γειτονιά ή σε κάθε χώρο δεν θεωρηθούν απλά αντικείμενο έντονης πληροφοριακής διαδικασίας αλλά υποκείμενα για σχεδιασμό και συνδιαμόρφωση  σχεδιασμού με την ίδια την συμμετοχή τους.

 

 2.     Εάν μια επιθετική δημόσια επικοινωνιακή πολιτική φτάσει σε κάθε γειτονιά και σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα όπως και σε κάθε ομάδα πληθυσμού και να επιτευχθεί μια ευρεία ενεργοποίηση στις γειτονιές και τα πολεοδομικά τετράγωνα και milieus (κλειστό κοινωνικό περιβάλλον), δηλαδή μια ενδυνάμωση. To διαδίκτυο δεν προτείνεται. Είναι μια παθητική ενημέρωση αποκλείοντας κάποιες κοινωνικές ομάδες και δημιουργόντας  ψηφιακοποιημένπ ghetto .

 

 3.      Εάν οι ενεργοί πολίτες έχουν δικούς τους πόρους, από ένα ταμείο για τον σχεδιασμό πολιτών π.χ. με το οποίο, π.χ. μπορούν να καλέσουν τους δικούς τους εξωτερικούς συνεργάτες και εμπειρογνώμονες, να οργανώσουν φόρουμ να μπορέσουν να προτείνουν δικά τους σχέδια   κ.λπ. ή εάν εμπιστευτούν την αλληλέγγυα και εθελοντική εργασία των ιδίων των πολιτών.

 

 4.      Εάν στα συμμετοχικά όργανα οι εκπρόσωποι των πολιτών και των ενδιαφερομένων είναι η πλειοψηφία, που έχει και άμεσο αντίκτυπο με θετικές επιδράσεις σε επίπεδο των αποφάσεων.

 

 5.      Εάν σε περίπτωση αμφιλεγόμενων projects μπορούν να διαπραγματευτούν με  σοβαρούς συμβιβασμούς  η ακόμα και με αντισταθμιστικά μέτρα.

 

 6.      Εάν μια ταχεία υλοποίηση  κάποιων άμεσων έργων προσδίδει  αξιοπιστία στη Δημοτική πολιτική και δημιουργεί την αναγκαία αισιοδοξία στους πολίτες.

 

 7.      Εάν η συμμετοχή των πολιτών δεν θεωρηθεί σαν κάτι ενοχλητικό αλλά λειτουργήσει ως ένα καινοτόμο μοντέλο της κοινωνίας των πολιτών και της συμμετοχής των πολιτών ακόμα και με διεθνή απήχηση.

 Στην δική μας περίπτωση, στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, χρειαζόμαστε μια ριζική αλλαγή από την Δημοτικοκεντρική  απλά διαχείριση αστικών πραγματων. Περιορισμένος ορίζοντας των Δημοτικών Συμβούλων  κυρίως σε ένα δυο δημοτικά διαμερίσματα εκεί που θεωρούν οι ΔΣ ότι παράγεται το χρήμα και μπορούν να εισπράξουν.   Οσο  παράδοξα και  να ακούγεται, ναι η  πόλη χρειάζεται κυβέρνηση, ο πολίτης θέλει την κυβερνησιμότητα, στην καθημερινότητά του, κάτι που δεν βιώνει τώρα και χρόνια!

 

Ας δεί όποιος διβάζει το κείμενο σε ποιο επίπεδο θεωρεί ότι βρίσκεται η συνεργασία  της πολιτειακής βάσης της πόλης της Θεσσαλονίκης με τη Δημαρχιακή αρχή και τις υπηρεσίες του Δήμου.

 

Τι άλλο θα μπορούσε να πει ότι κατάφερε ένας επιτυχημένος Δήμαρχος στην θητεία του,  από το να ενδυναμώσει την συμμετοχική διαδικασία των πολιτών στα κοινά του Δήμου ?

Κάποιοι θα ρωτήσουν. Μα τι ξέρουν οι πολίτες απο αστικό σχεδιασμό και Δημοτική πολιτική? Και θα ρωτήσουμε απο που ξέρει ο γιατρός, ο δικηγόρος, ο απόστρατος Δημοτικός Σύμβουλο  αστικό σχεδιασμό? Μάλλον ένα συναισθηματικό δέσιμο με το Διαμέρισμα του και τον λεγόμενο δημόσιο χωρο εχει τίποτε άλλο.

Που θα μπορούσαν να εμπλακούν οι πολίτες/κάτοικοι στον αστικό σχεδιασμό. 

Στα παρακάτω σημεία που αναφέρονται παραδειγματικά, μπορεί ο πολίτης ή όσοι πολίτες ενδιαφερθούν μετά από μια επιθετική ενημερωτική καμπάνια του Δήμου για την ανάγκη της  συμμετοχικής διαβούλευσης, να συμμετάσχουν.

Κατασκευές-τεχνικά έργα  και κυκλοφοριακό

Ανάπλαση περιοχών
Τμήματα Δημοτικών διαμερισμάτων που  έχουν γίνει  ή έχουν καθορισθεί σαν περιοχές ανάπλασης στο πλαίσιο της αστικής ανάπτυξης.

Πώς θα μπορούσε  και πως οφείλει η πόλη της Θεσσαλονίκης  να αναπτυχθεί χωρικά  στο μέλλον; Που βρίσκονται τα δυναμικά του σχεδιασμού για μια ζωντανή και βιώσιμη  πόλη;

Πολεοδομικός  Σχεδιασμός
Κατά τη διαδικασία του πολεοδομικού σχεδιασμού, το κοινό, ο πολίτης  συμμετέχει σε δύο στάδια. Στο Διαδίκτυο από την μια, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να λάβουν αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τον παρόντα πολεοδομικό σχεδιασμό και δεύτερον να ενημερωθούν για τις δυνατότητες συμμετοχής στη διαβούλευση και ίσως και συναπόφαση στις γειτονιές.

 

Περιβάλλον

Σχέδιο δράσης για το θόρυβο
Ένα σχέδιο δράση  για τον θόρυβο στην πόλη θα πρέπει να εκπονηθεί από την δημοτική αρχή. Η διοίκηση της πόλης πρέπει να κατασκευάσει  χάρτες θορύβου και να καλέσει  π.χ.  τους πολίτες να δώσουν ερεθίσματα με προτάσεις.

Σχεδιασμός μείωσης καυσαερίων των αυτοκινήτων μέσω  αναδιάρθρωσης του κυκλοφοριακού.

Μείωση CO2 μέσω εκσυγχρονισμού του Δημοτικού φωτισμού. Οχι εκμοντερνισμο μονο με LED.

 

Ατζέντα 21

Η Ατζέντα 21 ή Ατζέντα 2030  είναι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα δράσης που υιοθετήθηκε στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη το 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο από τους ηγέτες των 179 χωρών. Ο στόχος σας είναι η αειφόρος ανάπτυξη. Εργάζεται στον Δήμο της Θεσσαλονίκης  ένα ικανός αριθμός εξειδικευμένων ομάδων εργασίας  για την επίτευξη των στόχων της Agenda 21 σε τοπικό επίπεδο ? Βιολόγοι και αρχιτέκτονες χρειάζονται την στήριξη και την συμβολή καί άλλων επιστημονικών εξειδικεύσεων.

 

Παιδιά και νεολαία

Η επιτροπή νεολαίας να επεξεργαστεί ένα σχέδιο συμμετοχής των παιδιών και της νεολαίας στον αστικό σχεδιασμό. Στόχος είναι η ενσωμάτωση της συμμετοχής των παιδιών και της νεολαίας σε συγκεκριμένους τομείς της Δημοτικής πολιτικής και ανάπτυξης.

 

Ανάπτυξη Γειτονιά
Το μέλλον σε μια γειτονία  θα πρέπει να διαμορφώνεται στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας ανάπτυξης της γειτονιάς, μαζί με τους κατοίκους. Οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν με τις ιδέες και τα οράματα τους σε όλους τους τομείς της ζωής στην πόλη και να έχουν ενεργό ρόλο στην υλοποίησή τους.

 

Ανακύκλωση των βιολογικών-οργανικών αποβλήτων

Τυχαία επιλεγμένοι πολίτες μετά από διαβουλεύσεις στο πλαίσιο της διάσκεψης- συναίνεσης στης πόλης τα τεκταινόμενα μπορούν να συστήσουν  στον Δήμο πως  και ποιός να συλλέγει τα οργανικά υπολείμματα. Το Συμβούλιο πρέπει να ακολουθήσει  την σύσταση αυτή.

 

Interviews (ερωτηματολόγια) με πολίτες

Στα  ερωτηματολόγια  το επίκεντρο μπορεί να είναι θέματα  όπως π.χ. Αθλητισμός, φυσική  δραστηριότητα και κολύμβηση, μικρές πράσινες εστίες. Τακτικά διεξαγόμενα ερωτηματολόγια με τον πολίτη τον χρήστη ή ακόμα και για ειδικά θέματα ασχολούνται με τις εκτιμήσεις των πολιτών στα διάφορα προσφερόμενα στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

 

Ενημέρωση για τις χρήσεις γης και σχέδια τοπίου
Το κοινό πρέπει να συμμετάσχει στις διαβουλεύσεις  σχετικά με τις χρήσεις γης και  τα  προτεινόμενα από τον Δήμο σχέδια τοπίου.
 

Ολοκληρωμένο Αστικό Αναπτυξιακό  Σχέδιο  για το 2035 στη Θεσσαλονίκη
Ο ολοκληρωμένος αστικός  αναπτυξιακός σχεδιασμός θα  συνδυάζει στρατηγικές και οράματα  για μια ολιστική και βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Κατά την προετοιμασία και επεξεργασία των σχεδίων θα συμμετάσχουν  πολίτες υπό την μορφή  ενός φόρουμ του μέλλοντος , μια ηλεκτρονική συμμετοχή και ένα ερωτηματολόγιο.

 

Πολεοδομικός σχεδιασμός  εγκαταλελειμμένων και υποβαθμισμένων γειτονιών με σκοπό την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου τους και το περιβάλλον του κατοικείν.
Για αυτές τις γειτονιές  αυτες που μπορείς να συγγενεύουν να καταρτιστεί ένα κοινό αστικό ρυθμιστικό σχέδιο με τη συμμετοχή των πολιτών. Το σχέδιο πλαίσιο θα είναι μια υποστήριξη στις αποφάσεις για τις μελλοντικές εξελίξεις στις συνοικίες αυτές. Το κοινό συμμετάσχει ως μέρος των περιπάτων στις γειτονιές και των workshops.

 

Επανακαθορισμός της ενεργούς πολιτικής των ποδηλατοδρόμων στην πόλη.

Οι πολίτες και φορείς συμμετέχουν με τις ιδέες τους στην διευκόλυνση των ποδηλάτων στις γειτονιές και στο κέντρο. Ενσωμάτωση αυτης τη κλαδικής μεταφορών στην ολιστική αναπτυξιακή πολιτική δημοτικών και διαδημοτικών μεταφορών.

 

Η συμμετοχή των πολιτών στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης με αντιπροσωπευτική ευθύνη

·        Ποιοί θα είναι οι στόχοι των διαδικασιών συμμετοχής

·        Τα όρια της συμμετοχής των πολιτών

·        Συστάσεις σχετικά με την συμμετοχική  διαδικασία

 

Εργαλεία  και διαδικασίες για τη συμμετοχή των πολιτών

·       Ερωτηματολόγια προς τους πολίτες

·        Η ώρα του Δημάρχου

·        Φόρουμ, Συνελεύσεις, Διασκέψεις

·        Επί τόπου επιθεώρηση, περιπάτους

·        Εργαστήρια ομάδων εργασίας

·        Διαγωνισμός ιδεών

·        Διαμεσολάβηση

·        Διάσκεψη για το μέλλον της πόλης

·        Η ώρα του πολίτη

·        Προϋπολογισμός του Πολίτη

·        Σχεδιασμός  σε δημοτικά ‘κύτταρα’

·        Ανοικτό Συνέδριο για την αστική ανάπτυξη

·        Διασκέψεις  συναίνεσης

·        TRIPLEX συμμετοχικό μοντέλο (1. Συνέλευση πολιτών, 2. Συνέλευση με εμπειρογνώμονες, 3. Συνέλευση  με συμμετοχή της πολιτικής και των υπηρεσιών)

·        Συμβούλιο Πολιτών-Συμβούλιο ηθικής δημοτικής πολιτικής

 

Κάποιες άμεσες προτάσεις

·        Θεσσαλονίκη  Masterplan 2035

·        Ολοκληρωμένος αστικός αναπτυξιακός σχεδιασμός Θεσσαλονίκης 2035

·        Διαδικασίες πολεοδομικής ανασυγκρότησης και σχεδιασμού στα περιφερειακά Δημοτικά τετράγωνα και διαμερίσματα.

·        ΑΜΕΑ σχεδιασμός και σχεδιασμός κίνησης μητέρων με μωρά και παιδιά.

·        Game σχεδιασμός (προσανατολισμός του σχεδιασμού σε παιδιά και νεολαία)

·        Παιδική και εφηβική εξειδικευμένη συμμετοχή  στις γειτονιές

·        Παιδική και εφηβική συμμετοχή αναφορικά με θεματικες αναφορές

 

Νομικά κατοχυρωμένη  συμμετοχική διαδικασία πολιτών

·        Δημοτικό δημοψήφισμα με τελεσίδικη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου

·        Συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία του οικιστικού και πολεοδομικού σχεδιασμού

·        Συμμετοχή στην διαδικασία καθορισμού χρήσεων γης

·        Συμμετοχή  στις διαδικασίες αποκατάστασης-αναζωογόνησης γειτονιών

·        Και φυσικά στην ON LINE συμμετοχική σύνδεση των πολιτών, ηλεκτρονική συμμετοχή.

---

[1]Manuel Humburg: Die zukünftige Beteiligungsstruktur kann nur erfolgreich sein. IBA 2013

Bürgerbeteiligungsmodelle.

Βόρειος Ατλαντικός. Τι μας μαγειρεύει ο υπερβολικά θερμός βόρειος Ατλαντικός

 Βόρειος Ατλαντικός

Τι μας μαγειρεύει ο υπερβολικά θερμός βόρειος Ατλαντικός

Ο Βόρειος Ατλαντικός είναι η «κουζίνα παρασκευής του καιρού» στην Ευρώπη - και είναι σήμερα θερμότερος από ποτέ. Οι πιθανές συνέπειες για εμάς τους Ευρωπαίους: περισσότερη ζέστη, πιο δυνατή βροχή - και ίσως ακόμη και μια τροπική καταιγίδα.

Η μετεωρολογική μηχανή της Ευρώπης έχει υπερθερμανθεί. Ο Βόρειος Ατλαντικός, στον οποίο η Ευρώπη οφείλει το ήπιο κλίμα και τα βροχερά συστήματα χαμηλής πίεσης που προέρχονται από τα δυτικά, είναι σχεδόν μισό βαθμό θερμότερος από ποτέ αυτή την εποχή του έτους. Ως αποτέλεσμα, γιγαντιαίες ποσότητες πρόσθετης θερμικής ενέργειας παραμονεύουν στα ανοικτά των ακτών της Ευρώπης. Αλλά τι κάνει αυτή η άνευ προηγουμένου επιπλέον ενέργεια στον καιρό στην Ευρώπη; Είναι πλέον ο θερμός ωκεανός μια μόνιμη κατάσταση που θα επιδεινώσει περαιτέρω τις θερμοκρασίες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν ήδη αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής;

Αν και οι χερσαίες περιοχές θερμαίνουν τον αέρα πολύ περισσότερο από τη θάλασσα το καλοκαίρι, επειδή η ήπειρος θερμαίνεται πολύ πιο γρήγορα στον ήλιο, ο ασυνήθιστα ζεστός ωκεανός αυξάνει επίσης τις θερμοκρασίες. «Όταν οι αέριες μάζες είναι ήδη θερμές από τον Ατλαντικό, θερμαίνονται ακόμη περισσότερο από τον ήλιο πάνω από τη χώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας», εξηγεί ο Stefan Rahmstorf από το Potsdam Institute for Climate Impact Research

. «Η εμπειρία δείχνει ότι οι θερμοκρασίες εδώ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ζεστές είναι ήδη οι αέριες μάζες».

Μια άλλη πιθανή συνέπεια είναι ισχυρότεροι άνεμοι και περισσότερες καταιγίδες. «Με απλά λόγια, η θερμότητα είναι ενέργεια», εξηγεί η Marilena Oltmanns από το Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας του Ηνωμένου Βασιλείου (NOC) στο Σαουθάμπτον.

"Ένα μεγάλο μέρος της πρόσθετης ενέργειας μετατρέπεται σε μηχανική ενέργεια, δηλαδή άνεμο, καθώς και λανθάνουσα θερμότητα για μεταφορά".

Η μεταφορά, δηλαδή ο ανερχόμενος θερμός αέρας, παρέχει επίσης την ενέργεια για καταιγίδες, για παράδειγμα.

 

Περισσότερη υγρασία από τη θάλασσα

Ένας άλλος παράγοντας είναι η υγρασία στον αέρα. Όταν η θάλασσα είναι πιο ζεστή, περισσότερο νερό εξατμίζεται, οπότε περισσότερο από αυτό μπορεί να βρέξει. Αυτό ακριβώς αντιμετωπίζουμε τις επόμενες ημέρες: Μια περιοχή χαμηλής πίεσης πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό θα φέρει μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες και βροχές από τα δυτικά. Ωστόσο, ένας ζεστός ωκεανός δεν ανακουφίζει αυτόματα την ξηρασία στην Ευρώπη, εξηγεί ο Rahmstorf από το Πανεπιστήμιο Potsdam. Αναφέρεται σε μελέτες του ερευνητή κλίματος Reto Knutti από το ETH Zurich.

Αυτά δείχνουν ότι το πρόσθετο νερό εξάτμισης δεν αυξάνει ομοιόμορφα την ποσότητα της βροχής, αλλά κάνει τις πιο βροχερές ημέρες ακόμα πιο παραγωγικές. Δηλαδή, ο ζεστός ωκεανός αυξάνει την πιθανότητα έντονων βροχοπτώσεων.

Ωστόσο, οι θερμοκρασίες της θάλασσας δεν είναι η πιο σημαντική επίδραση στον καιρό στην Ευρώπη. Τα μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρικά μοτίβα παίζουν σημαντικότερο ρόλο, όπως η θέση του Jetstream. Καθορίζει την κατανομή των περιοχών υψηλής και χαμηλής πίεσης και επί του παρόντος είναι ασυνήθιστα συνυφασμένη και κατακερματισμένη. Το πόσο συμβάλλει ο θερμός Βόρειος Ατλαντικός σε αυτό, ωστόσο, είναι αμφισβητήσιμο. «Περισσότερο από τις ίδιες τις υψηλές θερμοκρασίες των ωκεανών, είναι το χωρικό μοτίβο των ανωμαλιών που είναι σημαντικό», λέει ο Joel Hirschi, συνάδελφος της Marilena Oltmanns στο NOC. «Εάν μια ανωμαλία μειώσει τη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ βορρά και νότου, τείνει να αποδυναμώσει το Jetstream».

Ωστόσο, ένας άλλος παράγοντας συμβάλλει επί του παρόντος σε αυτό: η άνω του μέσου όρου αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι δύσκολο να εντοπίσουμε μια άμεση επίδραση του θερμού Ατλαντικού Ωκεανού στον καιρό μας. Το αν και πόσο ζεστό γίνεται εδώ, για παράδειγμα, καθορίζεται από τα επικρατούντα ρεύματα αέρα. «Η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας είναι πιο σημαντική επειδή επηρεάζει τη δυναμική μεγάλης κλίμακας και την κυκλοφορία της ατμόσφαιρας», λέει ο Oltmanns. «Ως αποτέλεσμα, η επίδραση των θερμοκρασιών της θάλασσας στην κατεύθυνση του ανέμου είναι πολύ πιο σημαντική για τον καιρό της Ευρώπης από την επίδρασή τους στη θερμοκρασία του ανέμου από μια συγκεκριμένη κατεύθυνση». Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς θα αλλάξουν τα καιρικά φαινόμενα ως αποτέλεσμα του θερμού Ατλαντικού.

 

Τυφώνες μπορούν επίσης να έρθουν στην Ευρώπη

Ωστόσο, υπάρχει σαφής σύνδεση με τη ζεστή θάλασσα στους τροπικούς κυκλώνες που σχηματίζονται πάνω από την ανοιχτή θάλασσα και αντλούν την ενέργειά τους απευθείας από τη θερμοκρασία του νερού. Λόγω της ισχυρής ανωμαλίας της θερμοκρασίας, η εποχή των τυφώνων του 2023 ξεκίνησε ασυνήθιστα νωρίς και ενεργά.

Τον Ιούνιο, δύο τροπικές καταιγίδες με τα ονόματα Cindy και Bret σχηματίστηκαν στον κεντρικό τροπικό Ατλαντικό, κινούμενες ταυτόχρονα στον ωκεανό. Αυτό δεν έχει συμβεί για περισσότερα από 50 χρόνια.

Υπάρχει όμως και ένα αντίθετο αποτέλεσμα. «Δύο παράγοντες είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των τυφώνων: οι υψηλές θερμοκρασίες των ωκεανών και οι ασθενείς άνεμοι διάτμησης στην ατμόσφαιρα», εξηγεί ο Joel Hirschi της NOC. «Το Ελ Νίνιο εντείνει τους ανέμους και καταστέλλει την ανάπτυξη τυφώνων». Αλλά και εδώ, οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες του νερού φέρνουν μεγάλες στατιστικές αβεβαιότητες σε όλες τις προβλέψεις. «Περισσότερες τροπικές καταιγίδες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, αλλά οι άνεμοι διάτμησης θα μπορούσαν επίσης να τις καταστρέψουν πιο γρήγορα», λέει ο Stefan Rahmstorf. «Δεν είναι σαφές πώς αυτός ο συνδυασμός, ο οποίος δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ πριν, θα εξελιχθεί συνολικά».

Αυτό θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο σημαντικό για τους λαούς της Ευρώπης, διότι οι τροπικοί κυκλώνες μπορούν να φτάσουν μέχρι εδώ. Μια στο τόσο, τέτοιες τροπικές καταιγίδες έπληξαν την ήπειρό μας και το ιδιαίτερα ζεστό νερό θα μπορούσε να τους παράσχει ενέργεια άνω του μέσου όρου. Αυτό, ωστόσο, εξαρτάται από το αν οι καταιγίδες στρέφονται βόρεια αντί να κινούνται δυτικά προς την Καραϊβική και τη Βόρεια Αμερική. Αυτό καθορίζεται από περιοχές υψηλής και χαμηλής πίεσης. «Το υψηλό ύψος των Αζορών είναι ιδιαίτερα σημαντικό», εξηγεί ο Hirschi. «Εάν αυτή η περιοχή υψηλής πίεσης περιορίζεται στον ανατολικό Ατλαντικό, ευνοεί τους τυφώνες που στρέφονται βόρεια». Όσο περισσότερο διαρκεί η ακραία θερμική ανωμαλία στον Ατλαντικό, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να συμβεί

 

Πόσο καιρό παραμένει ζεστό το νερό;

Και αν οι υψηλές θερμοκρασίες του νερού επιμείνουν μέχρι το φθινόπωρο, θα μπορούσαν να έχουν ακόμη πιο σημαντικό αντίκτυπο στην τώρα πιο δροσερή ηπειρωτική χώρα. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, τα μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρικά πρότυπα θα καθορίσουν πώς εκδηλώνεται αυτή η επιρροή. «Ένα στριφογυριστό και μπλοκαρισμένο Jetstream  θα έκανε τον χειμώνα πιο κρύο – ανεξάρτητα από τις θερμοκρασίες της θάλασσας», λέει ο Hirschi. «Ένα Jetstreαm  που ρέει από τα δυτικά προς τα ανατολικά, από την άλλη πλευρά, θα έκανε τον καιρό ήπιο, υγρό και θυελλώδη, επιδεινούμενο από τις υψηλότερες θερμοκρασίες της θάλασσας».

Το πόσο διαρκούν οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες της θάλασσας ωστόσο, εξαρτάται από τον καιρό τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, εξηγεί ο ερευνητής. «Αν έχουμε ένα καλοκαίρι όπως το 2022, οι θερμοκρασίες αναμφίβολα θα παραμείνουν τόσο υψηλές ή ακόμα και θα αυξηθούν». Από την άλλη, εάν ο καιρός γίνει μεταβλητός, ειδικά με έναν ισχυρό Jetstream, οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να επιστρέψουν στον μακροπρόθεσμο μέσο όρο τους.

Ο Stefan Rahmstorf βλέπει επίσης 

σημάδια ότι η ανωμαλία είναι προσωρινή. Επειδή στον Βόρειο Ατλαντικό, το κρύο νερό κρύβεται στα βάθη της Γροιλανδίας και της Ισλανδίας, το οποίο σήμερα πιθανότατα καλύπτεται από ένα στρώμα ζεστού νερού στην επιφάνεια. «Αυτό συμβαίνει το καλοκαίρι, όταν υπάρχει λίγος άνεμος. Το λεπτό επιφανειακό στρώμα, μιλάμε για περίπου 50 έως 100 μέτρα, μπορεί να θερμανθεί σχετικά γρήγορα στον ήλιο», εξηγεί. Το φθινόπωρο, όταν ο άνεμος αναμιγνύει το νερό σε βαθύτερα στρώματα, η κρύα φυσαλίδα επανεμφανίζεται.

Στην πραγματικότητα, ο ανώμαλα ζεστός Ατλαντικός Ωκεανός θα μπορούσε να τελειώσει ακόμα πιο γρήγορα. Το ασυνήθιστα δροσερό νερό στα ανοικτά της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι η αποδυνάμωση του μεγάλης κλίμακας υποτροπικού γύρου παίζει σημαντικό ρόλο. Επειδή αν το ρεύμα επιβραδυνθεί, αυτό έχει το αντίθετο αποτέλεσμα στη θερμοκρασία στις άκρες του ωκεανού: «Τότε η δυτική πλευρά γίνεται κρύα, η ανατολική πλευρά ζεστή», γράφει ο Rahmstorf στο Twitter. Οι εμπορικοί άνεμοι στο νότο και οι δυτικοί άνεμοι στο βορρά, που οδηγούν στη δίνη, ήταν εμφανώς αδύναμο  ι τον τελευταίο μήνα.

Αντίθετα, αυτό σημαίνει ότι εάν αυτοί οι άνεμοι φρεσκάρουν, οι θερμοκρασίες του νερού στον ανατολικό Ατλαντικό στα ανοικτά των ακτών της Ευρώπης θα μπορούσαν σύντομα να επανέλθουν στο φυσιολογικό.

Αποανάπτυξη, Για να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή απαιτείται ένα νέο οικονομικό μοντέλο.

Για να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή και να διασωθούν βασικά οικοσυστήματα από το χείλος του γκρεμού, απαιτείται ένα νέο οικονομικό μοντέλο.

Παραγωγή και κατανάλωση περισσότερων ΔΥΣΧΕΡΑΙΝΕΙ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ

Στην Αμερική ένας από τους αρχιτέκτονες του περυσινού νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) στην Αμερική, ο Brian Deese, έγραψε: "Εννέα μήνες αφότου ο νόμος  για τις καθαρές επενδύεις από οικολογικό αποτύπωμα ψηφίστηκε στο Κογκρέσο, ο ιδιωτικός τομέας έχει κινητοποιηθεί πολύ πέρα από τις αρχικές μας προσδοκίες για την παραγωγή καθαρής ενέργειας, την κατασκευή εργοστασίων μπαταριών και την ανάπτυξη άλλων τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου".

Διαφαίνεται από όλες τις σκέψεις για μια βιώσιμη ανάπτυξη ότι υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα. Αυτές οι τεχνολογίες δεν πρόκειται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο μόνος τρόπος για να μειωθούν οι εκπομπές αρκετά γρήγορα ώστε να αποτραπεί η κλιματική καταστροφή είναι

η σταδιακή κατάργηση της καύσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα με νόμους, άμεσα και στοχευμένα.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος, ωστόσο, να περιμένουμε ότι η διαδικασία θα λειτουργήσει αντίστροφα- μια κινητοποίηση "καθαρής ενέργειας" από μόνη της δεν θα προκαλέσει απότομη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Όμως σαν πολίτης που παρατηρεί και συγκρίνει, πιστεύω ότι σήμερα πλέον η ανάγκες είναι τέτοιες  που οι πολιτικοί χρησιμοποιούν την πράσινη ενέργεια για να μας αποπροσανατολίσουν και να μας αποξενώσουν από την πραγματικότητα ότι έχουμε παραιτηθεί τελείως από τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Ας ψαξουμε. Τι αδειοδοτήσεις λοιπόν υπάρχουν και σχεδιάζονται νέων  ενεργειακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως σταθμοί υγορποιημένου αερίου, τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες κυκλοφοριακοί άξονες για αυτοκίνητα αλλα καμία επιπλέον γραμμή σταθερής τροχιάς κλπ κλπ.

Εάν οι χώρες συνεχίσουν να πιέζουν για νέα ενεργειακά συστήματα αρκετά μεγάλα ώστε να υποστηρίζουν πλήρως το 100% της οικονομικής δραστηριότητας που γίνεται τώρα δυνατή από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, θα αποτύχουν να σταματήσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Οι βιομηχανικές και γεωργικές δραστηριότητες της ανθρωπότητας έχουν αντίκτυπο στη Γη που υπερβαίνει πλέον, κατά 75 τοις εκατό, την ικανότητα της φύσης να τις αντέξει χωρίς μόνιμη βλάβη.

Με άλλα λόγια, θα χρειαζόμασταν σχεδόν δύο ΓΑΙΕΣ για να συντηρήσουμε μακροπρόθεσμα μια παγκόσμια οικονομία αυτού του μεγέθους - περισσότερο από δύο, αν συνεχίσει να αναπτύσσεται.

Οι τεράστιες απαιτήσεις πόρων της «πράσινης» ενεργειακής αιχμής προσελκύουν την προσοχή του κοινού σε ένα ανησυχητικό φαινόμενο που συζητήθηκε στη δόση του περασμένου μήνα «Σε πραγματικό χρόνο»: την ανυπόφορη ζημιά που θα γίνει στην ανθρωπότητα και τη Γη στην αναζήτηση των ορυκτών πόρων που απαιτούνται για την κατασκευή νέων ενεργειακών υποδομών.

Οι ασύλληπτες ποσότητες μεταλλευμάτων που θα εξορυχθούν για την κατασκευή μπαταριών που απαιτούνται από ηλεκτρικά οχήματα και τεράστια νέα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και οι ζημιές και τα δεινά που θα προκύψουν, αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών πρόσφατων πρωτοσέλιδων.

Αλλά αν οι χώρες συνεχίσουν να πιέζουν για νέα ενεργειακά συστήματα αρκετά μεγάλα θα αποτύχουν να αποτρέψουν την παραβίαση άλλων κρίσιμων πλανητικών ορίων (σημείων καμπής της κλιματικής μεταβολής, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βιοποικιλότητας, της ρύπανσης από άζωτο και φώσφορο, και την υποβάθμιση του εδάφους. Έχουμε ήδη περάσει αυτές τις κόκκινες γραμμές και συνεχίζουμε. Τίποτα δεν μπορεί να μεγαλώσει για πάντα.

Eνα δένδρο μόνο ανάμεσα  στα φωτοβολταϊκά, πράσινη ανάπτυξη

 

Η ιδέα της πράσινης ανάπτυξης

Στο επίκεντρο του ισχυρισμού της βιομηχανίας ότι οι οικονομίες του κόσμου μπορούν να επεκταθούν χωρίς όριο βρίσκεται η ιδέα της «πράσινης ανάπτυξης» της σοσιαλδημοκρατίας και του νεοφιλελευθερισμού.

Όπως και ο θρυλικός οικονομολόγος, η υπόθεση της πράσινης ανάπτυξης μας επιτρέπει να πιστεύουμε ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό.

Σε αυτή την περίπτωση, αυτό σημαίνει τη δημιουργία μεγαλύτερου συνολικού πλούτου χρόνο με το χρόνο, ενώ εκπέμπει λιγότερους τόνους αερίων θερμοκηπίου, εξάγει λιγότερους τόνους πόρων και προκαλεί λιγότερη καταστροφή οικοσυστημάτων, απώλεια βιοποικιλότητας και άλλες ζημιές στη Γη και τους συνανθρώπους μας.

Εδώ μία από τις πολλές ερευνητικές εργασίες των τελευταίων ετών του πανεπιστήμιου Ελσίνκι διαπιστώνει ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν έχει επιτευχθεί ποτέ σε μεγάλες γεωγραφικές περιοχές για παρατεταμένες χρονικές περιόδους χωρίς να έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Οι συγγραφείς διαπιστώνουν περαιτέρω ότι «δεν υπάρχουν ρεαλιστικά σενάρια» για τη διατήρηση ενός ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης 2% χωρίς υπερβολική εξόρυξη πόρων και εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ακόμη και με «μέγιστη αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης υλικών».

 

Απολαύστε αν θέλετε  την παρουσίαση από τον κοινωνικό επιστήμονα Timothée Parrique στο πρόσφατο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου "Beyond Growth".

Πολλά έχουν ειπωθεί για το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες, το ΑΕγχΠ της Ευρώπης αυξάνεται σταθερά χωρίς να αυξάνονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό έχει προκαλέσει παράξενους ισχυρισμούς ότι η «απανθρακοποίηση» της οικονομικής ανάπτυξης συμβαίνει τελικά. Αλλά η παραγωγή περισσότερου πλούτου με την ίδια ποσότητα εκπομπών που μεταβάλλουν το κλίμα δεν είναι το ίδιο με τη μείωση των εκπομπών.

Μία από τις διαφάνειες του Parrique στο συνέδριο έδειξε ότι τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς ο πλούτος συσσωρεύτηκε στην επιφάνεια της Γης, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα συσσωρεύτηκε στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πέτυχε σημαντικές μειώσεις στο ρυθμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα - εκτός από το 2008 έως το 2014, τα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης. Η ΕΕ κατάφερε να μειώσει τις εκπομπές μόνο όταν η οικονομία της δεν αναπτύχθηκε!

Οι κοινωνίες πρέπει να αποφασίσουν: θέλουμε ένα αυξανόμενο ΑΕΠ ή ένα βιώσιμο μέλλον; Δεν μπορούμε να έχουμε και τα δύο.

Τον περασμένο μήνα, ο Economist ξόδεψε 1.400 λέξεις υποτιμώντας το συνέδριο Beyond Growth της ΕΕ και αντιμετωπίζοντας τους συμμετέχοντες ως μισανθρώπους που αγαπούν την ύφεση. Αναφερόμενος στην πρόσφατη στασιμότητα του ΑΕΠ σε ορισμένα ευρωπαϊκά έθνη, ο Economist ρώτησε: «Για ποιο λόγο είναι η Ευρώπη, αν όχι μια ήπειρος μετά την ανάπτυξη;». Ο Parrique ανέλαβε το ρητορικό τους ερώτημα με αυτή τη μεστή απάντηση:

Στην πραγματικότητα, η αποανάπτυξη διαφέρει θεμελιωδώς από την ύφεση. Μια ύφεση είναι μια μείωση του ΑΕΠ, που συμβαίνει τυχαία, συχνά με ανεπιθύμητα κοινωνικά αποτελέσματα όπως η ανεργία, η λιτότητα και η φτώχεια. Η αποανάπτυξη, από την άλλη πλευρά, είναι μια σχεδιασμένη, επιλεκτική και δίκαιη υποβάθμιση των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Αλλά για να κερδίσουμε τη λαϊκή υποστήριξη για την αποανάπτυξη, θα χρειαστεί ακόμα περισσότερη επεξεργασία. Όσοι από εμάς έχουμε μεγαλώσει σε βιομηχανικές κοινωνίες έχουμε διδαχθεί όλη μας τη ζωή ότι η αύξηση του ΑΕΠ είναι απαραίτητη για την ευημερία και την ποιότητα ζωής όλων.

Αυτή η περίπου θρησκευτική πίστη στην καλοπροαίρετη καλοσύνη της ανάπτυξης εξακολουθεί να υφίσταται παρά τις πολυάριθμες μελέτες που δημοσιεύθηκαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και αποδεικνύουν ότι μόλις ικανοποιηθούν οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων, η περαιτέρω αύξηση του ΑΕΠ δεν αυξάνει την ικανοποίηση από τη ζωή.

Συνοπτικά: σε μια εύπορη χώρα, τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν την ευτυχία, αλλά το να έχεις πολλά χρήματα σε βοηθά να αποκτήσεις ακόμα περισσότερα. Και αυτό είναι πάντα εις βάρος της ανθρωπότητας, των οικοσυστημάτων και του συλλογικού μας μέλλοντος.

 

Παρά το γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη μας έχει βυθίσει σε μια οικολογική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και παρόλο που παραπάνω από 75% του πληθυσμού στον κόσμο δεν μοιράζεται ουσιαστικά τον πλούτο που παράγει, σχεδόν όποιος ρωτήσετε θα εκφράσει μια θετική άποψη για την οικονομική ανάπτυξη και οι περισσότεροι άνθρωποι θα οπισθοχωρήσουν ακόμη και στην πιο ήπια πρόταση ότι έχει έρθει η ώρα για αποανάπτυξη. Για να βοηθήσει να διαλυθεί η βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι η ανάπτυξη είναι καλή και η αποανάπτυξη κακή, ο οικονομικός ανθρωπολόγος Jason Hickel έχει επικαλεστεί μια εύστοχη αναλογία:

Πάρτε για παράδειγμα τις λέξεις αποπικιοκρατία και αποαποικιοποίηση. Γνωρίζουμε ότι εκείνοι που ασχολήθηκαν με τον αποικισμό θεώρησαν ότι ήταν καλό. Από τη δική τους οπτική γωνία – η οποία ήταν η κυρίαρχη προοπτική στην Ευρώπη για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων 500 ετών – η αποαποικιοποίηση θα φαινόταν επομένως αρνητική. Αλλά το θέμα είναι ακριβώς να αμφισβητήσουμε την κυρίαρχη προοπτική, επειδή η κυρίαρχη προοπτική είναι λάθος. Πράγματι, σήμερα μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι αυτή η στάση – μια στάση ενάντια στην αποικιοκρατία – είναι σωστή και πολύτιμη: στεκόμαστε ενάντια στην αποικιοκρατία και πιστεύουμε ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος χωρίς αυτήν. Αυτό δεν είναι αρνητικό όραμα, αλλά θετικό· Ένα που αξίζει να συσπειρωθείτε. Ομοίως, μπορούμε και πρέπει να προσβλέπουμε σε μια οικονομία χωρίς ανάπτυξη, ακριβώς όπως επιδιώκουμε σε έναν κόσμο χωρίς αποικιοκρατία.

Ο Hickel, ο Parrique και άλλοι μελετητές της αποανάπτυξης τονίζουν ότι είναι οι πλούσιες χώρες που πρέπει να υποστούν αποανάπτυξη. Η ανάπτυξη των πλούσιων εθνών αποσκοπεί μόνο σε  «μια διαδικασία συσσώρευσης ελίτ, εμπορευματοποίησης των κοινών αγαθών και ιδιοποίησης της ανθρώπινης εργασίας και των φυσικών πόρων – μια διαδικασία που είναι αρκετά συχνά αποικιακού χαρακτήρα».

Αυτές είναι οι πτυχές της σημερινής οικονομίας και οφείλουν να αποσυρθούν, όχι τα βασικά αγαθά και υπηρεσίες που μπορούν να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή ζωή για όλους.

 

Παγκόσμια ακτικυκλική εξέλιξη

Η υποχρέωση μείωσης της υλικής παραγωγής και της οικολογικής υποβάθμισης βαρύνει τα πλούσια έθνη και τους πλούσιους πληθυσμούς στον υπόλοιπο κόσμο. Ο Parrique έδειξε ένα άλλο γράφημα στο συνέδριο που απεικονίζει πώς οι οικονομίες με «μη βιώσιμη ευημερία», όπως αυτή των ΗΠΑ, πρέπει να συρρικνωθούν, ενώ οι οικονομικά στερημένες οικονομίες πρέπει να έχουν εγγυημένα τα μέσα και την ευκαιρία να οικοδομήσουν και να μετασχηματιστούν.

Αλλά δεν ξεκινάμε όλοι από το ίδιο σημείο. Προσωρινή αποανάπτυξη στον παγκόσμιο Βορρά, προσωρινή ανάπτυξη στον παγκόσμιο Νότο, και στη συνέχεια και οι δύο θα συναντηθούν σε μια βιώσιμη σταθερή κατάσταση που θα διασφαλίζει την ευημερία για όλους εντός των πλανητικών ορίων.

Οι στόχοι μιας κοινωνίας που αποαναπτύσσεται δεν θα ήταν απλώς αντίστροφες εικόνες των αναπτυξιακών στόχων. Δεν θα βλέπαμε, για παράδειγμα, ένα αντίστοιχο της αποανάπτυξης της Federal Reserve που στοχεύει σε ετήσια μείωση του ΑΕΠ κατά 2%. Ο στόχος σε μια κοινωνία αποανάπτυξης, πιθανώς, θα ήταν μια καλή ποιότητα ζωής για όλους, εντός των οικολογικά απαραίτητων ορίων. Και ακριβώς όπως οι ιδιοκτήτριες και επενδυτικές τάξεις είδαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στον πλούτο και την κατανάλωση στην εποχή της ανάπτυξης, θα βιώσουν απότομες μειώσεις στην εποχή της αποανάπτυξης. Η οικονομία θα μπορούσε αντ 'αυτού να αφιερωθεί στην παροχή καλής ποιότητας ζωής για όλους, πράγμα που θα σήμαινε μεγάλη βελτίωση για τα εκτιμώμενα 719 εκατομμύρια υπερβολικά φτωχών.

Οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές για το πώς θα επιτευχθεί η αποανάπτυξη θα διέφεραν αναμφίβολα από χώρα σε χώρα, όπως και η ένταση της πολιτικής αντίθεσης στην ίδια την ιδέα της αποανάπτυξης.

Η επιστημονική κοινότητα είναι πεπεισμένη ότι η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι ένα μικρό αλλά επειγόντως αναγκαίο πρώτο βήμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποανάπτυξη και τελικά σε μια κοινωνία σταθερής κατάστασης που ζει εντός οικολογικών ορίων. Αυτό, μαζί με τους οικολογικά απαραίτητους περιορισμούς στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα προκαλούσε αυτό που πολλοί θα έβλεπαν ως εθνική κρίση. Αλλά μπορούμε να την κάνουμε  μια γόνιμη  κρίση, μια κρίση στην οποία είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να βρούμε τον συλλογικό μας δρόμο σε μια νέα, δίκαιη κοινωνία – βασισμένη σε ένα αναφαίρετο δικαίωμα σε μια καλή ζωή και αναφαίρετα όρια στην υλική παραγωγή και κατανάλωση.

 

Ηλεκτρονικές Βιβλιογραφικές πηγές:

Η μελέτη

https://www.beyond-growth-2023.eu/files/content/downloads/Beyond_Growth_Programme_15.05.23.pdf

https://www.truthdig.com/articles/degrowth-is-there-any-alternative/

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14747731.2020.1812222?journalCode=rglo20

https://www.yesmagazine.org/issue/how-much-is-enough/2021/08/10/what-is-enough

 

https://www.beyond-growth-2023.eu/