Χωρίς την εμπλοκή των γυναικών δεν υπάρχει παγκόσμια κλιματική δικαιοσύνη. Διάβασμα σε 2'

...μαζί, εμείς οι γυναίκες οικοδομούμε μια νέα, παγκόσμια κοινότητα που βασίζεται στην αλληλεγγύη.

Hindou Oumarou Ibrahim, Kathrin Henneberger

Ο παγκόσμιος αγώνας για την κλιματική δικαιοσύνη συνδέεται άρρηκτα με την απαίτηση για ισότητα κοινωνικών ομάδων και φύλων

Ήθελαν να διαμαρτυρηθούν μπροστά σε μια αίθουσα ολομέλειας στη διάσκεψη κορυφής για το κλίμα - δεδομένου όμως, ότι η δράση δεν είχε δηλωθεί εκ των προτέρων, η αστυνομία των Ηνωμένων Εθνών εβγαλε έξω από το συνεδριακό κέντρο περίπου 300 ακτιβιστέςς. (Φωτογραφία: Kathrin Henneberger)

Η κλιματική κρίση σε χώρες όπως το Τσαντ στη γεωγραφική ζώνη Σαχέλ της Αφρικής είναι μια σκληρή καθημερινή πραγματικότητα. Τη τελευταία δεκαετία ο αριθμός των καυσώνων αυξήθηκε και μάλιστα από τους 45 ° C στους 50 ° C. Αυτές οι υψηλές θερμοκρασίες είναι μοιραίες για παιδιά, ηλικιωμένους και έγκυες γυναίκες. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή τροφοδοτεί και εντείνει τις συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων. Δεδομένου ότι το 80% του πληθυσμού εξαρτάται άμεσα από τη γεωργία, την αλιεία ή τις μεταναστευτικές αγέλες των βοοειδών με σκοπό τη βόσκηση, η πρόσβαση σε εύφορη γη και σημεία νερού είναι καθαρά ένα υπαρξιακό ζήτημα. Αλλά η εύφορη γη ερημώνεται, οι μεγάλες εσωτερικές λίμνες όπως η λίμνη Τσαντ ξεραίνονται. Σύμφωνα με τον FAO, πάνω από 7,3 εκατομμύρια άνθρωποι στη ζώνη Σαχέλ υφίστανται ή κινδυνεύουν από υποσιτισμό.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή μεγαλώνει την αδικία: στους ανθρώπους που ζουν ήδη στη φτώχεια, οι οποίοι εξαρτώνται άμεσα από την οικονομία-γεωργία αυτοσυντήρησής τους, τη διαθεσιμότητα των πηγών και τα προϊόντα που τους προσφέρει η φύση, έχει ήδη ληστέψει το βιοπορισμό τους. Οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο. Όχι επειδή είναι "πιο αδύναμες" από τους άντρες, αλλά επειδή κατέχουν διαφορετική θέση στην κοινωνία και την οικογένεια. Έχουν λιγότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση, την ιατρική περίθαλψη, και φυσικά την ευκαιρία να εργασθούν ή να έχουν δική τους γη.

Στο Τσαντ, οι γυναίκες της αυτόχθονης κοινότητας του M'bororo φροντίζουν για τις οικογένειές και τις κοινότητές τους. Είναι οι πρώτες που σηκώνονται το πρωί και οι τελευταίες που πάνε για ύπνο το βράδυ. Για δεκαετίες, οι γυναίκες παρακολουθούν πως τα οικοσυστήματα - και συνεπώς ο τρόπος ζωής τους - βρίσκονται υπό συνεχείς πιέσεις. Πρέπει να κάνουν πλέον μεγαλύτερες αποστάσεις για καυσόξυλα και νερό, και φυσικά με κίνδυνο της ασφαλείας τους σε πολλές περιοχές. Επιπλέον, χάνουν ετσι και χρόνο για το σχολείο, για αμειβόμενη απασχόληση ή τη πολιτική ενασχόληση. Με τη μείωση των διαθέσιμων βοσκοτόπων, οι αγελάδες τους παράγουν λιγότερο γάλα. Και αν το φαγητό δεν είναι αρκετό για όλους, είναι γυναίκες ειναι αυτες που πρώτες παραιτούνται απο το φαγητό έτσι ώστε να ικανοποιηθούν πρώτα τα παιδιά.

Δεδομένου ότι η δική τους γεωργία ή κτηνοτροφία δεν επαρκεί πλέον για να επιβιώσουν, οι άνδρες εγκαταλείπουν τις κοινότητες τους αναζητώντας μισθωτή εργασία. Προσπαθώντας να διασχίσουν την έρημο και τη Μεσόγειο είναι η μόνη τους ελπίδα να μπορέσουν να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Οι γυναίκες που μένουν πίσω τώρα αναλαμβάνουν επίσης τα καθήκοντα των ανδρών και τα παιδιά μεγαλώνουν φυσικά μακρυά από τους πατέρες τους.

Η προοπτική των γυναικών δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί

Εάν η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη εξακολουθεί να αυξάνεται, τα μέτρα προσαρμογής στη κλιματική αλλαγή στην περιοχή του Σαχέλ και σε πολλές άλλες περιοχές του κόσμου θα είναι σε θέση να μετριάσουν μόνο λίγο, ελαφρώς, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ο αριθμός των ανθρώπων των οποίων η ασφάλεια των τροφίμων και η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό κινδυνεύουν έντονα, ή οι οποίοι πρέπει να εγκαταλείψουν τις χώρες τους λόγω των πολεμικών εμφυλιακών και μη συγκρούσεων ή γιατί δεν έχουν τίποτα να φάνε, θα αυξηθεί δραματικά.

Το ποσοστό θνησιμότητας των γυναικών σε ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως είναι οι καταιγίδες, είναι επίσης σημαντικά υψηλότερο. Πέντε φορές περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες πέθαναν όταν ένας κυκλώνας έπληξε το Μπαγκλαντές το 1991. Στο σπίτι, περίμεναν οι γυναίκες μέχρι να έρθουν τα αρσενικά μέλη της οικογένειάς να τους πάρουν, όπως απαιτεί η κοινωνία.

Στο βορρά, στις βιομηχανικές χώρες, οι άνθρωποι πρέπει να θέσουν την άβολη ερώτηση: Για ποιούς άνθρωποι τα μέτρα και οι στόχοι για τη προστασία του κλίματος ειναι επαρκείς για να μπορέσουν να οδηγήσουν μια καλή ζωή ? Ίσως οι άνθρωποι σε τετοιες χώρες του παγκόσμιου βορρά, χώρες όπως η Γερμανία, να μπορε΄σουν να συνχείσουν να υπάρχουν υπο κανονικες συνθήκες σε ένα κόσμο με δύο ή τρεις βαθμούς πιο θερμό. Για τους ανθρώπους σε άλλες περιοχές του κόσμου, η σημερινή κλιματική πολιτική είναι απλά μια θανατική ποινή.

Οι γυναίκες στις αυτόχθονες κοινότητες και τις αγροτικές περιοχές του παγκόσμιου νότου που πλήττονται σοβαρά από την κλιματική κρίση είναι οι πρώτοι που θα πεθάνουν. Ωστόσο, η τύχη τους δεν λαμβάνεται υπόψη στις αποφάσεις σχετικά με τα μέτρα προστασίας του κλίματος. Η προοπτική τους δεν ακούγεται και δεν στέκονται στα τραπέζια των διαπραγματεύσεων.

Είναι ένα μάλλον μικρό, κυρίως λευκό, ανδρικό και πλούσιο κομάτι του παγκόσμιου πληθυσμού που αποφασίζει για τη μοίρα τους.

Χωρίς ισότητα, δεν υπάρχει αποτελεσματική προστασία του κλίματος

Έτσι, το Σχέδιο Δράσης για το Φύλο(Gender Action Plan 2018-2021) ξεκίνησε στις διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, επείδη οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και λαμβανόταν λιγότερο σοβαρά υπόψη. Στη συνδιάσκεψη COP 25 στη Μαδρίτη, οι κυβερνήσεις μόλις ενέκριναν ένα νέο σχέδιο μετά από δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων. Αυτό επετεύχθει με τη βοήθεια ενός παγκόσμιου δίκτυου γυναικών, εκπροσώπους τοπικών κοινοτήτων, μέχρι και διεθνείς ΜΚΟ για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα. "Τα κράτη πρέπει, αν ξεκινήσουν άμεσα τα μέτρα προστασίας του κλίματος, θα πορέπει να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και [...] να σέβονται και να υποστηρίζουν την ισότητα και την προώθηση των γυναικών" μπορεί κάποιος να διαβάσει στο κείμενο της σύμβασης. Η ενέργεια πρέπει τώρα να ακολουθήσει τις λέξεις. Εάν οι ανάγκες του μισού πληθυσμού δεν ληφθούν υπόψη στα μέτρα προστασίας του κλίματος και προσαρμογής, η επίδραση των μέτρων θα εξαφανιστεί.

Οι γυναίκες πρέπει να συμμετέχουν εξίσου σε όλα τα πολιτικά επίπεδα λήψης αποφάσεων, όχι μόνο επειδή επηρεάζονται πρώτα από την κλιματική κρίση απ' ό, τι οι άνδρες, αλλά επειδή έχουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε για να σταματήσουμε την κλιματική κρίση. Εμείς οι γυναίκες απαιτούμε να βρισκόμαστε τελικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επί ίσοις όροις, ο οποίος θα αποφασίσει τη μοίρα μας - στο νότο, στο βορρά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Και όχι μόνο αυτό, θέλουμε να απελευθερώσουμε τις ίδιες τις δομές από την πατριαρχική-αποικιακή μιζέρια της τελευταίας χιλιετίας. 

Σημαντικοί άμεσοι στόχοι:

1.  Τερματίσμός  του παιδικού γάμου, προστατεύοντας τα κορίτσια από πολλούς κινδύνους που περιορίζουν τις ευκαιρίες ζωής.
2. Προώθηση της δευτεροβάθμια εκπαίδευσης των κοριτσιών με έμφαση στις δεξιότητες STEM(Science, Technology, Engineering, and Math).
3. Προώθηση της υγείας των εφήβων που αντιστοιχεί στο φύλο, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, της πρόληψης της εγκυμοσύνης και της περίθαλψης, καθώς και της πρόληψης του HIV και του HPV.
4. Υποστήριξη της υγιεινής και της υγιεινής της εμμήνου ρύσεως. 
5. Πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας λόγω φύλου, ιδίως σε ανθρωπιστικούς τομείς.

Μαζί καταπολεμούμε την οικονομική εκμετάλλευση των ανθρώπων και της φύσης, των διακρίσεων και του ρατσισμού. Είτε αρέσει είτε οχι στις παλιές λευκές πατριαρχικές δομές εξουσίας: μαζί, εμείς οι γυναίκες οικοδομούμε μια νέα, παγκόσμια κοινότητα που βασίζεται στην αλληλεγγύη.