zaungastnic: Η γλώσσα των ενηλίκων στη πολιτική και πολιτισμό. … ?

Η γλώσσα των ενηλίκων. Σχετικά με την εξαφάνισή της από την πολιτική και τον πολιτισμό.  Του φιλόσοφου Rοbert Pfaller.

Johanna Montanari                                                                             Διάβασμα σε 3,5 ‘

Το στόμα του κυριούλη λέει πάντα την αλήθεια! Πολλές γυναίκες το αμφισβητούν  αυτό
Φωτογραφία: H. Armstrong Roberts / Getty Images

Σχόλιο και εισαγωγή του blogger : [Το να είσαι θύμα και αδύναμος είναι το σημαντικότερο μιας νέας αντίληψης της πολιτικής ταυτοποίησης. Πώς όμως η συζήτηση για τον σεξισμό στην Αμερικάνικη κοινωνία (μέσω #metoo) επηρεάζει θα έλεγα με ύπουλο τρόπο ακόμα και κριτικές βιβλίων στην Ευρώπη ? Οι παρακάτω αναφορές στο βιβλίο προφανώς και δείχνουν πόσο μπερδεμένη είναι ακόμα η αναγνώριση της κοινωνικής ταυτότητας φύλου, όταν από όλα τα κείμενα του βιβλίου τελικά μόνο ο ανταγωνισμός ύπαρξης σαν ισότιμα όντα γυναίκας και ανδρός φαίνεται να έρχεται στο προσκήνιο και εστιάζεται επάνω του μια ολόκληρη στάση ζωής. Η ανάγκη κάποιων  ανδρών  να προσφέρουν – φαντάζομαι ανιδιοτελώς- συγκρούεται με την νεοφιλελεύθερη  μετά φεμινιστική εποχή.  Δεν γίνονται κατανοητοί πολλές φορές, “ δεν είναι δυνατόν δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα” ακούς συνήθως.  Σίγουρα δεν είναι ο κανόνας όμως είναι υπαρκτή πραγματικότητα.  Δεν ήθελε  το blog να ανεβάσει αυτή τη κριτική του βιβλίου, αλλά την θεωρήσαμε ενδεικτική και χαρακτηριστική για το πώς ανώριμοι είμαστε μερικές φορές όσο αφορά την συμπεριφορά άλλων, καθώς είμαστε προκατειλημμένοι με κάτι: «Δεν μπορεί αυτός να είναι τόσο ελεύθερος και ευγενικός μαζί μου και να μη τον ενδιαφέρει με ποιον πάω έξω και τι κάνω έχοντας μου απέραντη εμπιστοσύνη. Κάτι δεν πάει καλά.».]

 

Ο Αυστριακός φιλόσοφος Robert Pfaller καθόταν στο αεροπλάνο καθοδόν προς τις ΗΠΑ και ήθελε να δει την ταινία Amour του Michael Hanekes. Πριν ξεκινήσει, εμφανίστηκε μια προειδοποίηση για "γλώσσα ενηλίκου". Ο Pfaller ενοχλήθηκε πάρα πολύ και έτσι γεννήθηκε ο τίτλος του νέου του βιβλίου. Με τη γλώσσα των ενηλίκων ο Pfaller κάνει μια πολιτική απογραφή. Γι 'αυτόν γλώσσα ενηλίκων είναι ακριβώς αυτό που χάνεται σήμερα. Η προειδοποίηση στο αεροπλάνο είναι για το Pfaller το σύμπτωμα ενός χρόνου, ο οποίος εκτιμά περισσότερο τις ευαισθησίες, τους τραυματισμούς, τα λάθη και τις αδυναμίες από ότι μια ώριμη ενηλικίωση με όλους τους άλλους. Ο Pfaller, που διδάσκει στο Kunstuniversität Linz, βλέπει αυτή την εξέλιξη κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά όλο και περισσότερο και στην Ευρώπη.

 

Είσαι ένα κακομαθημένο θύμα!

Για να διαβάσετε το βιβλίο του Pfaller, πρέπει να καταλάβετε πώς μπορείτε να αγνοήσετε τα καμπανάκια συναγερμού που χτυπάνε. Ήδη από τον τίτλο του βιβλίου τ' ακούς: Η κατηγορία ότι είναι παιδιάστικο, προβάλλεται με ιδιαίτερη ευχαρίστηση, για να μη προσβάλει σοβαρά του ανθρώπους και τις ανησυχίες τους. Αλλά ο Pfaller έχει συναρπαστικά πειράματα σκέψης και πολλές σοβαρές κριτικές να προσφέρει. Λοιπόν, με καλή θέληση συνεχίζουμε!


Του Pfaller κύρια θέση είναι, ότι η εστίαση στις περιθωριοποιημένες ομάδες, στη προβολή και στην αναγνώριση πηγαίνει χέρι με χέρι με μια νεοφιλελεύθερη  ιδεολογία. Μια πολιτική ευαισθησίας, στην οποία ανταμείβεται όταν είσαι θύμα, είναι το τρυφερό ένδυμα των (σημερινών) βίαιων συνθηκών. De facto για αυτό το λόγο ειναι σήμερα μόνο η νεοφιλελεύθερη πολιτική λιτότητας ή ο δεξιός λαϊκισμός οι δύο μεγάλες εναλλακτικές λύσεις. Έτσι το βιβλίο του Pfaller είναι κυρίως μια σοβαρή μομφή έναντι της ευρωπαϊκής αριστεράς: είχαν αφήσει να τους υπαγορεύονται τα θέματά τους μέσα από μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα και μέσα από τις διάφορες μικρές ταυτότητες και τις ανησυχίες αυτών ξέχασαν τον υλισμό. Λιγότερο το "Είναι" και περισσότερο το "Κατέχω" είναι το μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας. Δεν αφορά την ταυτότητα αλλά την ανακατανομή που οδηγεί σε μια πολιτική αριστεράς.


Ο Pfaller αντιτίθεται στην πολιτική ορθότητα (political correctness), τη μεταμοντέρνα θεωρία, τη γλωσσική πολιτική, την ένταξη και την ποικιλομορφία(multiculti). Όλοι αυτοί σαν δημοφιλείς στόχοι, συχνά γελοιοποιούνται και από την δεξιά. Ο Pfaller δεν ενδιαφέρεται να κατανοήσει τους διάφορους κοινωνικούς αγώνες, στους οποίους επιτίθεται, από την οπτική γωνία εκείνων που τους αγγίζουν. Ενώ ο γνωστός κριτικός της πολιτική της ταυτότητας Mark Lilla στο (Η στιγμή και το μέλλον των Φιλελευθέρων), στις ΗΠΑ αναγνωρίζει ακόμα ότι υπάρχει ειλικρινές ενδιαφέρον, το οποίο /έχει οδηγήσει στις διάφορες εκφάνσεις της πολιτικής ταυτότητας, δηλαδή την προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων, ο Pfaller δεν βρίσκει τίποτα καλό σε αυτό. Από την πλευρά της δικής του θέσης θέλει να ασχοληθεί με το κυρίως αντιφατικό της κοινωνίας. Το σύνολο των παράπλευρων ασήμαντων πραγμάτων είναι αμελητέο γι’ αυτόν.

Pfaller χαρακτηρίζει π.χ. τόσο την ανησυχία να βρεθεί μια κατάλληλη σωστή ή ηθική ονομασία/χαρακτηρισμός , π.χ σαν Μαύρος, ή σαν Λατίνος, όσο και στο να απευθύνεσαι με αυτό τον τρόπο, σαν γελοία και τα δύο. Οι πραγματικοί φτωχοί δεν πρέπει να τους ενδιαφέρει μια τέτοια επιφάνεια και επιπολαιότητα. Η ωριμότητα σύμφωνα με τον Pfaller είναι τόσο μια στάση ζωής που ξέρει μεν πώς να την εξηγήσει ψυχαναλυτικά, καθώς όμως και ένας συγκεκριμένος τρόπος ομιλίας, ο οποίος προϋποθέτει ότι έχεις να αντιμετωπίσεις έναν εξίσου ενήλικα απέναντι σου! 

Γλώσσα ενηλίκων: ένας δείκτης για το πως αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου ως πολιτειακό (αστικό) άτομο και που μπορεί στο τέλος να αντιμετωπίσει και συγκεκριμένες δυσμενείς συνθήκες στη καθημερινότητά του.

Πόσο λίγο σοβαρά παίρνει ο Pfaller τις ταυτότητες-πολιτικές ανησυχίες αποδεικνύεται με την ενασχόληση του με τον όρο «mansplaining» (συντίθεται από τη λέξη man και explaining). Ο όρος ανάγεται στην Αμερικανίδα συγγραφέα Rebecca Solnitt και εννοεί την με ανδρική αυτοπεποίθηση χειρονομία εξουσίας επί μιας γυναίκας, χωρίς να έχει ρωτήσει να της εξηγείται κάτι. Ο Pfaller σε αυτό το θέμα προσάπτει στις φεμινίστριες απώλεια ειρωνείας, εμμονή και σπάσιμο ενός παιγνιδιού που μπορεί να συμβάλλει στην οικειότητα μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Κατανοεί τον όρο σαν να υπεράσπιζαν οι φεμινίστριες, ότι οι άνδρες δεν επιτρέπεται ποτέ να εξηγήσου κάτι στις γυναίκες. Σαν να! Εδώ υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη παρανόηση ή μια ευρεία μη βούληση για κατανόηση: σαν να οδηγούσε η κριτική για την επεξήγηση του άνδρα προς την γυναίκα να απαγορεύσει compliments, να βοηθήσει να ανοίξει την πόρτα ή να βοηθήσει μια γυναίκα να μεταφέρει κάτι βαρύ. [χωρίς σχόλιο…]


Την ανδρικότητα αντίθετα την εξηγεί και περιγράφει ο Pfaller σαν μια συγκεκριμένη μορφή ευγένειας. Περιγράφει τις παλιές καλές μέρες όταν οι γυναίκες είχαν το προνόμιο να μην χρειαστεί να ξεκινήσουν μια συζήτηση. Η γυναικεία απαίτηση για την έναρξη μιας συζήτησης από έναν άνδρα και η ευκαιρία να κατευθύνει τη συζήτηση σήμαινε ότι είχε κάποια εξουσία. [αυτό ειναι εξήγηση της αρθρογράφου για το βιβλίο] Όπως η δύναμη της συζύγου που περιγράφεται με τη ‘power of the pillow’, η οποία δεν εμφανίζεται δημόσια ως άτομο. Ο Pfaller φαίνεται (με παιδαριώδη τρόπο ?) να γαντζώνεται σε έναν παλιό, κανονικοποιημένο κόσμο. Γιατί γιατί δεν μπορεί η γυναίκα να είναι Gentelman [σχόλιο του μεταφραστή του blog: γράφει αλλά δεν σκέπτεται η αρθρογράφος ότι μπορεί να γράψει gentel δηλαδή αυτό που θέλει χωρίς το συνθετικό man] σήμερα και να εξηγήσει κάτι στον άνδρα? [σχόλιο του μεταφραστή του blog: Από ότι έχω διαβάσει δεν ισχυρίστηκε κάτι τέτοιο Pfaller]. Θα ήταν παιχνιδιάρικο να μπορέσουμε να ανταλλάξουμε και τους ρόλους. Η ευγένεια μπορεί επίσης να σημαίνει ότι απευθύνεσαι σε ανθρώπους όπως αυτοί επιθυμούν να την έχουν. [και κατά την διάρκεια της διαδικασίας αναγνώρισης των ατόμων μεταξύ τους τι συμβαίνει ?]



«Εεε εσύ τύπε!» θα ήθελε να του την πει κάποιος: «Ο δρόμος προς τα εμπρός δεν μπορεί να βρίσκεται στο βλέμμα προς τα πίσω». Οι ανησυχίες των διαφόρων περιθωριοποιημένων ομάδων συνδέονται με τα υλιστικά ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να τα εξετάσουν όλοι όσοι θέλουν την ανακατανομή, αν αυτοί δεν θέλουν να μείνουν μόνοι τους για να οδηγήσουν τον αγώνα τους. Εάν, για παράδειγμα, η υποτίμηση και το αόρατο της μη καταβληθείσας αναπαραγωγικής εργασίας ερμηνευθούν ως μέρος των καπιταλιστικών εκμεταλλευτικών σχέσεων, το φεμινιστικό ζήτημα δεν μπορεί πλέον να είναι μια παράπλευρη μόνο αντίφαση. Θα ήταν ωραίο να μην πέσουμε στην παγίδα της διαίρεσης – μειονότητες εναντίον πλειοψηφικού λευκού πληθυσμού - αλλά να δούμε την αλληλοεμπλοκή των αθέμιτων και άνισων σχέσεων αλλά και τις δυνατότητές τους για αλληλοσύνδεση.

 

Δυνατό είναι το έργο η γλώσσα των ενηλίκων, ιδιαίτερα  όταν πρόκειται για σφοδρή απόλαυση  και χιούμορ. Ο Pfaller εκτιμά και δείχνει την πολιτική της διάσταση. Η επιθυμία και το χιούμορ είναι απαραίτητες για να συναντήσουν τους άλλους με καλοσύνη και γενναιοδωρία και να δώσουν τη δυνατότητα αλληλεγγύης. Η δεξιοί λαϊκιστές έχουν καταλάβει το πεδίο για τους ίδιους  «δεν θα μου  υπαγορεύσει κανείς πώς πρέπει να μιλήσω και να μπορώ να κάνω αστεία», και αυτή είναι η μάρκα της επιτυχίας τους, γράφει Pfaller. Ο φιλόσοφος σημειώνει μια κατά τα άλλα διαδεδομένη εχθρότητα. Αυτό έχει να κάνει επίσης με το γεγονός ότι στην καπιταλιστική μας κοινωνία η σκέψη της αποτελεσματικότητας τοποθετείται πάνω από όλα. Όμως, επειδή η επιθυμία και η αποτελεσματικότητα αδρανοποιούν το ένα το άλλο, η ευχαρίστηση όλο και περισσότερο θυσιάζεται υπέρ της αποτελεσματικότητας.

 

Ως αποτέλεσμα, ο Pfaller περιγράφει την άνοδο μιας «Με-χωρίς» κοινωνίας  (μπύρα χωρίς αλκοόλ, λουκάνικο χωρίς κρέας, κάπνισμα χωρίς νικοτίνη κ.λπ.). Το βιβλίο είναι επίσης μια έκκληση για διασκέδαση. Η διασκέδαση πάει χέρι με χέρι με την  κοινωνική πρακτική στο ότι η απόλαυση δεν είναι κάτι φρόνιμο. Ταυτόχρονα, ο Pfaller βασίζεται στο επιτυχημένο βιβλίο του, γιατι αξίζει να ζήσεις, το οποίο δημοσιεύθηκε το 2011. Χρησιμοποιεί το ποίημα του Bertolt Brecht  Resolution der Kommunarden (Ψήφισμα των Κομουνιστών) του 1934:

 

Κάτι με και χωρίς τίποτα, παρακαλώ

«Λαμβάνοντας υπόψη ότι μας απειλείτε με τα τουφέκια και τα κανόνια, αποφασίσαμε να φοβόμαστε περισσότερο τη κακή ζωή τώρα από το θάνατο». Αν δεν μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα για το τι αξίζει να ζήσει κανείς, έρχεσαι αυτόματα  αντιμέτωπος με μνησικακίες και εχθρότητες: Βλέπω στους άλλους μόνο αυτό, που εγώ ο ίδιος δεν μπορώ  να έχω, την ατελείωτη απόλαυση. Και αυτόν το καιρό συμβαίνει αυτό παντού. Ο Pfaller περιγράφει πώς ακριβώς λειτουργούν  μνησικακίες και οι εχθρότητες. Δεν γνωρίζουν ούτε ντροπή αλλά έχουν και κάτι παρανοϊκό επάνω τους. Για παράδειγμα, μπορεί  η μνησικακία να  περιλαμβάνει και την επιθυμία μας να αισθανόμαστε αυτάρκεις και αβλαβείς για τους άλλους.  Σε μικρή κλίμακα, ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει: είναι το βιβλίο του Pfaller απαλλαγμένο από κάθε μνησικακία, για παράδειγμα εναντίον εκείνων που περιγράφει ως παιδαριώδεις? Είναι ένα σημάδι καλών θεωριών που θέλουν να εφαρμοστούν άμεσα και να δοκιμαστούν - ενδεχομένως και με πρότυπο την συγκεκριμένη θεωρία.

 

Το μεγάλο ερώτημα του Robert Pfaller είναι: "Γιατί οι άνθρωποι ξαφνικά αγωνίζονται για αναγνώριση και όχι για την ισότητα? "  Αλλά οι γυναίκες και η εργατική τάξη έπρεπε να αγωνιστούν για να αναγνωριστούν ως ώριμοι πολίτες. Ακριβώς όπως ομοφυλόφιλοι, οι trans, ή intersexual. Και αυτοί οι αγώνες συνεχίζονται σήμερα, σε καμία περίπτωση δεν έχουν ξεπεραστεί. Μερικοί άνθρωποι είναι ακόμα ποιο ισότιμοι  από κάποιους άλλους. Γι 'αυτό είναι απαραίτητη η αναγνώριση. Αυτό δεν μπορεί να είναι ούτε θέμα του «Είναι» ούτε του «Κατέχω», αλλά μάλλον θέμα αμοιβαίας σχέσης.

Βιβλίο: Η γλώσσα των ενηλίκων. Σχετικά με την εξαφάνισή της στην πολιτική και τον πολιτισμό Robert Pfaller, S. Fischer Verlag, Φρανκφούρτη Main 2017

zaungastnic: Σε μια φιλική προς τον άνθρωπο πόλη όλες οι κοινωνικές τάξεις θα ζήσουν μαζί. Μόνο τότε…

Ο βιώσιμος αστικός και πολεοδομικός σχεδιασμός θέλει θάρρος, όραμα για ποικιλομορφία κοινωνίας και γυναίκες αρχιτεκτόνισσες .

Lennart Laberenz | 02/2018 1                                                                       Διάβασμα σε 4’

Τη θάλασσα μπορούσες  και την έβλεπες  για μερικές εβδομάδες, τώρα έχει εξαφανιστεί. Μπορείτε να ακούσετε τους γλάρους όταν δεν σφυροκοπεί, δεν πριονίζει κάποιος. Αν δεν λειτουργεί  ο γερανός. Μπορείτε να σταθείτε στο μακρύ μπαλκόνι στην οδό Malaga 3, στον τέταρτο όροφο, στο παραπέτασμα του μπαλκονιού  και το αεράκι της θάλασσας να σας φέρνει τον ήχο της  στα αυτιά σας. Ο άνεμος είναι πάντα εκεί, είναι θαλασσινός,  Jätkäsaari είναι ένα νησί, το πολύ όσο ένα κανάλι πλατύ, βρίσκεται πριν από το Ελσίνκι – και εδώ γεννιέται από γκρι πλάκες  το επόμενο project κατοικείν στο Ελσίνκι.

Ένα από τα πρόωρα ολοκληρωμένα σπίτια είναι ένα είδος οίκου συνταξιούχων μουσικών. «Ξέραμε ότι ποτέ δεν κέρδιζαν πολλά χρήματα ή συχνά έπιναν», λέει ο Kaijansinkko.

Foto: Arnd Dewald

Η οδός Μάλαγα βρίσκεται σε ένα από τα μεγαλύτερα εργοτάξια στην Ευρώπη και το 20% όλων των διαμερισμάτων του Ελσίνκι χτίζονται εδώ σε μια πυκνοδομημένη περιοχή. Αργά το απόγευμα, τρεις γυναίκες περπατούν με ένα κέικ στα χέρια ανάμεσα στα τραχιά κτίρια. Ο άνεμος τις παρασέρνει, οι δρόμοι είναι ακόμα με χώμα άστρωτοι και το 3Α σφηνώνεται κάτω από τα τακούνια των γυναικών. Εκεί είμαστε και εμείς.

Στο Jätkäsaari, σύντομα περίπου 30.000 άνθρωποι αναμένεται να ζήσουν εκεί, πολλοί από τους οποίους ήδη εργάζονται εδώ, τα παιδιά πρέπει να μπορούν να πάνε στο σχολείο χωρίς να χρειάζεται να διασχίσουν μια διασταύρωση δρόμου, μόνο περπατώντας μέσα από πάρκα και πάνω από πεζογέφυρες. Σχεδόν πριν από δέκα χρόνια, το Jätkäsaari ήταν τερματικός σταθμός εμπορευματοκιβωτίων στο δυτικό λιμάνι της πόλης. Μετά τη μετακίνησή του παρέμεινε μια τσιμεντένια άδεια επιφάνεια. Το όνειρο ενός πολεοδόμου, ακόμη και λόφους και ανισόπεδα θα μπορούσαν πρώτα να τοποθετηθούν επάνω στους χάρτες και στη συνέχεια να στρώσουντο τεράστιο όγκο των αδρανων υλικών από τις εσκαφές  για την επέκταση του μετρό.

Εάν θέλετε να συναντήσετε έναν ενθουσιώδη αστικό σχεδιαστή, διαλέξτε να δείτε τον  Matti Kaijansinkko. Γραφείο Πολεοδομίας, έκτος όροφος. Matti Kaijansinkko είναι ο κορυφαίος διευθυντής του έργου, ένας άνδρας με ανοιχτό πουκάμισο, χαρούμενο πρόσωπο, ένα ασημένιο πλαίσιο γυαλιών, απλώνει τα χέρια του και λέει: "Παρακαλώ χρησιμοποιήστε χρώματα! Αυτή ήταν μια από τις λίγες οδηγίες προς τους αρχιτέκτονες ", λέει ο Kaijansinkko. Είχαν πάει και είχαν επισκεφτεί πολλές και νέες γειτονιές, στο Λονδίνο βρήκαν μαύρα τούβλα - κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στη Φινλανδία. Αλλά και τότε ο Kaijansinkko παρακάλεσε τους αρχιτέκτονες για περισσότερα χρώματα, διαφορετικά υλικά και σχήματα. Μια άλλη βασική ιδέα: "Θέλαμε να φανταστούμε το Jätkäsaari ως επέκταση μιας λεωφόρου."

Αυτοκίνητα ? Όχι βέβαια. Στο περιθώριο

Στην αρχιτεκτονική ιστορία του Ελσίνκι μπορεί να κατανοήσει κανείς ιστορικές εξελίξεις στις συνοικίες: Ξύλο έδωσε τη θέση του στη πέτρα, το στυλ του 19ου αιώνα και το Φινλανδικό Art Nouveau στύλ  αναπτύχτηκε στις καλύτερες γειτονιές. Τα φηδωλά κατασκευαστικά σχέδια του μοντερνισμού κυριάρχησαν στις εργατικές γειτονιές όπως αυτή  στο Kallio  για να καλύψουν την ανάγκη ζωτικού χώρου πίσω από νηφάλιες προσόψεις, στις γειτονιές της μεσαίας τάξης, όπως  στο Töölö διακοσμούσαν τις εξωτερικές προσόψεις καμιά φορά  μινιμαλιστικά μέχρι την άκρη των στρογγυλεμένων μπαλκονιών. Πάνω απ 'όλα κυριαρχούν οι αποχρώσεις του γκρι. Μετά τον πόλεμο, οι αστοί Φιλανδοί έστρεψαν την πλάτη τους προς τη πόλη, και εδώ το αυτοκίνητο τους συνέδεε με το σπιτάκι τους στην εξοχή. Στην πόλη παρέμεινε  η αυτοσυγκράτηση και η ψηλή μαρκίζα της στέγης. Όλα αυτά στο Jätkäsaari τα αφήνουν στην άκρη.

Υπάρχουν πράγματι μαύροι τοίχοι, γκρίζοι τοίχοι από τούβλα, ανοιχτοί καφέ και λευκοί τοίχοι από τούβλα. Υπάρχει εμφανές μπετόν και κυματοειδείς λαμαρίνες.  Στο σημείο που βρίσκεται πιο μακριά από το υγρό αεράκι της θάλασσας, δημιουργείται ένα μπλοκ από ξύλο. Στέγες κλείνουν απαλά προς το έδαφος, υπάρχουν φεγγίτες στέγης, γκαλερί, ταράτσες και  δώματα με εξώστες στέγης. Η κρεμαστή πρόσοψη από τούβλο είναι πραγματικά η όλη διακόσμηση, σπάνια υπέρθυρα (πρέκια),  χωρίς ιδιαίτερη λεπτή διακόσμηση , αντ΄ αυτού γυάλινες τοξοειδείς κατασκευές για να κατευθύνουν περισσότερο φως στο εσωτερικό. Πρέπει να συνηθίσει κάποιος σε κάποια χρώματα και σηκώνει τις ωμοπλάτες τους ο Kaijansinkko. Πριν από λίγες εβδομάδες κρεμάστηκαν κάποιες γέφυρες, που θα χρησιμοποιούνται μόνο από ποδήλατα και πεζούς, ογκώδη σιδερένια κατασκευή τονίζει τη στατικής τους. Οι γέφυρες είναι ζωγραφισμένες με έντονο πορτοκαλί χρώμα. Matti Kaijansinkko κάνει ένα μορφασμό: «Έπρεπε να ανοιχτούμε. Θέλαμε να δοκιμάσουμε πράγματα. Αλλά οι  ιδέες των κατασκευών είναι στενά συνδεδεμένες  με  τη φινλανδική παράδοση .»  Εννοεί το πρακτικό εσωτερικό, το  λειτουργικό διαμέρισμα, οι  κοινόχρηστοι χώροι  εντός του διαμερίσματος κλπ. Τα σπίτια έχουν κάτω από τη στέγη σάουνες, υπάρχουν στα υπόγεια  χώρος για πλυντήρια ρούχων, και πολιτιστικοί ή χώροι διασκέδασης.

Και όμως  το Jätkäsaari (video) είναι ένα πρότυπο ενάντια σε μια αρχή της φινλανδικής Αρχιτεκτονικής: «Οι ηλικιωμένοι  αρχιτέκτονες συνήθως άνδρες, δεν μπορούν να κατανοήσουν το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, το νησί. Η σχέση τους με την αστική αρχιτεκτονική, δηλαδή το γεγονός ότι οι άνθρωποι θέλουν να ζουν στα κέντρα των πόλεων πλέον, είναι πολύ πρόσφατη. Έτσι λοιπόν για να κατασκευάσεις μια τέτοια πυκνοκατοικημένη συνοικία, στις οποίες ωθείται το αυτοκίνητο στο περιθώριο είναι ακόμα ποιο καινοτόμο . «Μπορεί να φανταστεί  κάποιος από την ήδη πρόχειρα, κατασκευασμένη άσφαλτο,  ότι οι κυκλοφοριακοί άξονες  είναι στενοί, οι ράγες για τρεις γραμμές τραμ καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο  από ότι οι οδικοί άξονες.   Ο χώρος για κατοικείν και ο αστικός σχεδιασμός φροντίζουν, και προσπαθεί να μετρήσει φωναχτά ο  Kaijansinkko, ότι περίπου 2.500.000 χιλιόμετρα αυτοκινητοκίνησης θα εξοικονομούνται ετησίως, γιατί τώρα ήρθαν οι οικογένειες από τα εξωτερικά προάστια στο Jätkäsaari επειδή είναι γρηγορότερα να πας στην πόλη με το ποδήλατο. Κάτι ανάλογο είχε προτείνει συνεργάτης μας το Δεκέμβριο του 2012 με γραπτή πρόταση προς το Δήμο Θεσσαλονίκης για παραχώρηση μέρος του λιμανιού Θεσσαλονίκης για επέκταση  της πόλης πάνω σε αρχές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Και η κοινότητα σκέφτεται πιο μακρυά από ότι μόνο ότι έχει σχέση με πολιτιστικά δρώμενα και κατασκευές: Εβδομήντα ένα τοις εκατό από τα διαμερίσματα ανήκουν στην πόλη του Ελσίνκι, το ύψος των ενοικίων αναφέρεται κυρίως στα μεσαία εισοδήματα, αλλά  ακόμη και για τους χαμηλόμισθους και τους αποδέκτες κοινωνικής πρόνοιας, υπάρχει ένα σπίτι. Υπάρχουν δημόσιοι ξενώνες για τους φοιτητές που χτίστηκαν σχεδιασμένοι πέραν του στυλ μια μικρής μονοκατοικίας, κοινότητες για ηλικιωμένους, διαμερίσματα με ένταξη διαφόρων γενεών, εναλλακτικές λύσεις απέναντι στην αρχή των «κουτιών κατοικιών». "Νομίζω ότι έκανε τεράστια διαφορά ότι εδώ εργάστηκαν πολύ περισσότερες αρχιτεκτόνισσες Έχουν εισαγάγει μια πολύ ευρύτερη έννοια της πρακτικότητας », λέει ο Kaijansinkko. " Ακούουν με τελείως διαφορετικό τρόπο."

Η παράλληλη ύπαρξη των κοινωνικών ενοικίων και εκείνων που βασίζονται στην ιδιωτική αγορά κατοικιών στο Ελσίνκι λειτουργεί - γιατί η πόλη αναλαμβάνει  το μεγαλύτερο μέρος τόσο του σχεδιασμού αλλά και των επενδύσεων.  Από το 71 τοις εκατό της πόλης του Ελσίνκι, μόνο το 40 τοις εκατό του συνόλου των κατοικιών διατίθενται στην ιδιωτική αγορά, το 60 τοις εκατό διατίθεται και μισθώνεται από την πόλη. Το ένα τέταρτο όλων των διαμερισμάτων επιδοτείται. Οι μαθητές, οι αποδέκτες κοινωνικής πρόνοιας, οι βιοτέχνες και οι οικογένειες ζουν δίπλα-δίπλα, πολλοί από τους οποίους είναι ήδη εκεί.

Ένα πάρκο διαπερνά ανάμεσα σε μη ομοιόμορφα μπλοκ  όλον τον οικισμό-νησί – οι εσωτερικές αυλές και το πάρκο συνθέτουν μαζί  με το φως του ήλιου  ένα παιχνιδιάρικο στοιχείο στο χώρο, το πάρκο καταλαμβάνει  ισα -ισα 88 μέτρα πλάτος , τόσο όσο της λεωφόρου Bulevardi. Μπορεί κάποιος να το δει σε αυτή την απόσταση και από τις δύο πλευρές. Στις αρκετά πλατιές και βαθιές  αυλές, υπάρχουν παιδικές κατασκευές για παιγνίδια  και γύρω από τις αυλές  υπάρχουν τα σπίτια με έξι ή και περισσότερους ορόφους: Ήδη το επόμενο καλοκαίρι οι γονείς θα φωνάζουν από το μπαλκόνι  τα παιδιά τους να ανέβουν για φαγητό στο σπίτι.  Όλες οι αποστάσεις και οι διαστάσεις έχουν τέτοια μεγέθη και κλίμακες  για να είναι δυνατόν  να ελεγχθούν από το κοινωνικό σύνολο. Η καθημερινή ζωή είναι ορατή, αλλά χωρίς την αίσθηση της παρακολούθησης: Δεν πρέπει να υπάρχει αβεβαιότητα και φόβος, ακόμα και οι σκοτεινές γωνίες και τα τυφλά σημεία  έχουν αποφευχθεί στο σχεδιασμό. Εκτός από τις χωρικές έννοιες, υπάρχει πολλή τεχνολογία: Ο οικισμός θα μειώσει την κυκλοφορία των υπηρεσιών(service) κατά 92 τοις εκατό, για παράδειγμα, με ένα νέο σύστημα  αποκομιδής απορριμμάτων: Σε κεντρική υπόγεια εγκατάσταση εισάγεται ένα σύστημα σωλήνων,  και  κάθε όροφος χρησιμοποιεί αυτούς του σωλήνες. Ήδη εδώ γίνεται διαλογή σε bio, πλαστικά και χαρτί. «Τα χαρτόνια της πίτσας δυσκολεύουν τους σχεδιαστές, μέχρι που τους ήρθε η ιδέα  ότι θα πρέπει να τα κόβουν» γέλασε ο Kaijansinkko. Η θυρίδα έχει σκόπιμα σχεδιαστεί με μικρή διάμετρο

Το ενοίκιο έχει οροφή

Στο μπαλκόνι έχει ησυχία τώρα, το εργοτάξιο τελειώνει τις εργασίες  αργά το απόγευμα. Καθώς ο ήλιος πέφτει, οι ακτίνες φτάνουν μέσα στο εργοτάξιο , χρωματίζουν κόκκινες σκιές στο μπαλκόνι, που μοιάζουν με μια πόρτα πίσω από την κυματοειδή σιδερένια πρόσοψη στην αυλή. Υπάρχουν κάποιες γοητευτικές ιδέες στο μπλοκ: Ένα από τα πρώιμα ολοκληρωμένα σπίτια είναι ένα είδος σπιτιού ηλικιωμένων συνταξιούχων μουσικών. «Ξέραμε ότι ποτέ δεν κέρδιζαν πολλά χρήματα ή συχνά έπιναν», λέει ο Kaijansinkko, γελώντας ξανά. Οι κάτοικοι θα υποβάλουν αίτηση με βιογραφικό σημείωμα, αν γίνει δεκτό, θα πληρώσουν ένα ανώτατο όριο ενοικίου - σε διαμερίσματα του Ελσίνκι με περίπου 60 τετραγωνικά μέτρα και μπαλκόνια, περίπου 1.200 ευρώ στο κέντρο. Αυτό θα είναι μια συμφωνία. Η πόλη δεν απαιτεί  καμία εγγύηση. Οι σχεδιαστές υποθέτουν ότι πολλοί δεν θα είναι σε θέση να την πληρώσουν ούτως ή άλλως.

Εν πάση περιπτώσει, το πιο  ελκυστικό και προσοδοφόρο εστιατόριο στην περιοχή βρίσκεται στο ισόγειο του οίκου ευγηρίας. Ήρθε η ώρα να κατεβούμε. Όπως και στα περισσότερα βράδια, υπάρχει μια συναυλία στο μπαρ της οδού Μάλαγα. Πολλοί κάτοικοι από το σπίτι  είναι ήδη εκεί. Και οι τρεις κυρίες με το κέικ  μόλις έφτασαν.

Zaungastnic: Νέα λέξη.”Prosumers” ή είμαι ένα καλάθι από ψώνια

Είμαι ένα καλάθι από ψώνια

Κατανάλωση Ο σημερινός άνθρωπος είναι ότι τρώει, ότι φοράει, και τι εφημερίδα διαβάζει. Τι έχει να κάνει αυτό με το ρομαντισμό και γιατί τώρα όλοι μιλάνε για τους” prosumers”

Manuel Schramm | Ausgabe 51/2017

Διάβασμα σε 1 ‘ STV25122017

Μήπως νοιώθετε ήδη σαν "καταναλωτής ταυτότητας"; 

Όχι ότι καταναλώνετε ταυτότητες για το φαγητό σας, αλλά, αντίθετα, ότι χρησιμοποιείτε τρόφιμα για να ακυρώσετε την ταυτότητά σας; Ο ψυχολόγος καταναλωτισμού Stefan Baumann χρησιμοποίησε τον όρο "κατανάλωση ταυτότητας" πριν από τρία χρόνια σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Διανομητική οικονομία». Παρατήρησε μια «μετατόπιση των κριτηρίων ζήτησης»: «Εκτός από το ζήτημα της σημασίας της έννοιας, το ζήτημα της ταυτότητας του ατόμου γίνεται το επίκεντρο της προσοχής για τη σημερινή γενιά καταναλωτών». Έτσι, οι μάρκες πρέπει να επιδεικνύουν, να αναπτύσσουν και να αλλάζουν τις δικές τους ανθρώπινες ιδιότητες και τις προβληματικές περιόδους των ανθρώπων, των καταναλωτών. "Στις δικές τους βιογραφίες κατανάλωσης, οι καταναλωτές σήμερα προσπαθούν να αποκτήσουν μια αφήγηση των γεγονότων της ζωής τους. Αγοράζουν σύμφωνα με το ποιοι θέλουν να είναι και ποιοι ήταν κάποτε ».

 

Αλλά αυτή είναι πραγματικά μια νέα εξέλιξη; 

Δεν ήταν η κατανάλωση πάντα μπλεγμένη με θέματα ταυτότητας? Και τι αλλάζει με την επανάσταση στη σύγχρονη κοινωνία των καταναλωτών? Τέλος, μια σχέση μεταξύ ορισμένων πρακτικών κατανάλωσης, όπως η διατροφή ή η ένδυση, και το ζήτημα της ταυτότητας στην ιστορία μήπως μπορεί να εντοπιστεί πολύ πίσω στην ιστορία της ανθρωπότητας?. Στην προ-μοντέρνα Ευρώπη, υπήρχαν κώδικες ενδυμασίας που υπαγόρευαν στο άτομο αυτό τι επιτρέπεται να φορεθεί και τι όχι. Και σε πολλές θρησκείες, οι τελετουργικές απαγορεύσεις τροφίμων έπαιζαν πάντα σημαντικό ρόλο: τα κοινά γεύματα μπορούν να δημιουργήσουν ταυτότητα, αλλά και να κάνουν τη διαφορά. "Πες μου τι τρως και θα σου πω ποιος είσε", έγραψε ο Γάλλος συγγραφέας Jean Anthelme Brillat-Savarin το 1826.

Με την εμφάνιση της νεωτερικότητας, η κατανάλωση παύει να είναι απλώς ένα στατικό σημάδι ότι ανήκει σε μια συγκεκριμένη συλλογική ομάδα, είτε πρόκειται για θρησκεία, είτε για κράτος είτε για έθνος. Όλο και περισσότερο, η κατανάλωση περιέχει τώρα ένα στοιχείο επιλογής, τουλάχιστον για εκείνους που μπορούν να το αντέξουν οικονομικά. Ακριβώς εξαιτίας αυτού, ο καταναλωτής ανακαλύπτει την ταυτότητά του ως καταναλωτή αργά. Στα κινήματα διαμαρτυρίας του 19ου αιώνα: στους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς οι δυσαρεστημένοι καταναλωτές ενώνονται για να αποκλείσουν το διαμεσολαβητικό εμπόριο, να αποτρέψουν την μη καθαρότητα των αγαθών από τους νόμους του εμπορίου ή ακόμη και να ιδρύσουν βιοτεχνίες.

Αλλά αυτή ήταν μόνο μια εξαίρεση. Ως επί το πλείστον, ο σύγχρονος καταναλωτής παύει να παράγει ακόμη και στο νοικοκυριό, όπως σε προ-σύγχρονη περίοδο. Αντ' αυτού, υπάρχουν πάντα νέες ανάγκες που απαιτούν περισσότερα καταναλωτικά αγαθά για να τις ικανοποιήσουν. Ο πολιτικός επιστήμονας των ΗΠΑ Κόλιν Κάμπλ συνήγαγε αυτή τη σύγχρονη καταναλωτική δεοντολογία από την πρακτική της καθημερινής ονειροπόλησης στο ρομαντισμό. Στις ονειροπολήσεις, ο άνθρωπος φαντάζεται τι θα μπορούσε να είναι. Για να προσεγγίσει τέτοιους τελικώς αδύνατους στόχους, αρχίζει να αγοράζει αξεσουάρ που τον επιβεβαιώνουν στον φανταστικό του ρόλο, σε μια άλλη κοινωνική ταυτότητα.

 

Το Cabrio σαν ερωμένη

Έτσι, η σύγχρονη κατανάλωση συνδέεται με την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της ταυτότητας των εν δυνάμει καταναλωτών, οι οποίοι προσπαθούν να αναδημιουργηθούν με τη βοήθεια ολοένα και νέων προϊόντων. Αυτή η σύνδεση επιχειρεί να εκμεταλλευτεί όλο και περισσότερο επαγγελματική διαφήμιση ήδη από τον 20ό αιώνα. Τα προϊόντα θα πρέπει να προωθηθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να αγγίξουν λανθάνουσες πτυχές της προσωπικότητας του καταναλωτή. Οι λεγόμενοι «ερευνητές κινήτρων,» όπως Ernest Dichter, έκαναν ήδη στα χρόνια του 1940 τις λεγόμενες depth interviews,, με τις οποίες διερευνούσαν τις κρυμμένες σημασίες των καταναλωτικών αγαθών. Έτσι λοιπόν στην αγορά ενός αυτοκινήτου ένα Cabrio συμβόλιζε την ερωμένη ενώ μια λιμουζίνα συμβόλιζε τη σύζυγο. Αυτές οι ψυχαναλυτικά εμπνευσμένες μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν για να προσαρμόσουν την εικόνα των προϊόντων στην προσωπικότητα του αγοραστή.

Και αυτό υπάρχει μέχρι και σήμερα. Αυτό που είναι νέο είναι ότι ο διαχωρισμός μεταξύ κατανάλωσης και παραγωγής έχει πλέον εξουδετερωθεί εν μέρει. Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν στους καταναλωτές να βοηθήσουν στη διαμόρφωση προϊόντων και την προσαρμογή τους στις ανάγκες τους. Οι καταναλωτές καθίστανται "prosumers": Αυτό μπορεί να τους οδηγήσει να ξεχάσουν ότι καταναλώνουν επί του παρόντος μόνο ένα εμπορικό προϊόν.

Ο Manuel Schramm είναι λέκτορας για την οικονομική και κοινωνική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Chemnitz