Ανθρωπογενής πανούκλα: Η λεγόμενη αλληλεγγύη τελείωσε “για μια χούφτα (δολάρια)” μέτρων χαλάρωσης

Η λεγόμενη αλληλεγγύη τελείωσε “για μια χούφτα (δολάρια)” μέτρων χαλάρωσης*)

Ναι, αν αναλογιστεί κάποιος ποια είναι τα μέτρα χαλάρωσης, για τα οποία κοπτόμεθα, μόνο μια χούφτα είναι. 
Μία σύντομη ανακεφαλαίωση και ίσως και κάποια συμπεράσματα, των αντιδράσεων των πολιτικών, της μάζας και των ειδικών επιστημόνων στη περίοδο της χαρακτηριζόμενης πανδημίας όπως επίσης και μερικές σκέψεις του Bloγger.

Περιεχόμενα

1. Μάλλον είναι κάτι παλιό και γνωστό αυτό εκεί έξω, με μια άλλη μορφή.
2. Υπήρξε κάτι που θα μας έκανε να είμαστε διαφορετικοί σήμερα;
3. Σαν ένα κουβάρι μαλλιού είναι η πολιτική διάσταση των συμπτωμάτων της πανδημίας, που πρέπει να ξετυλιχτεί
4. Μήπως έχουμε χάσει τελείως την εικόνα μιας γεωγραφικής περιφέρειας με τις μορφολογικές της ιδιαιτερότητες?
5. Ένας-ένας ... τα πρόβατα.
6. Πρέπει να ακούν ή οφείλουν να αφουγκράζονται οι πολιτικοί την επιστημονική κοινότητα
7. Ο αποφασιοκρατισμός δεν περιόρισε μόνο αλλα επέτρεψε και “την πολυτέλεια” 
8. Η πολιτική αγωγή και ο συνεχής δημόσιος διάλογος για τις αιτίες είναι αναγκαίο όχι για τα συμπτώματα.

Και ξαφνικά βρέθηκαν οι μάζες των πολιτών να είναι τόσο συσπειρωμένες όσο σε καμία άλλη περίπτωση διαμαρτυρίας/διεκδίκησης των συνταγματικών δικαιωμάτων τους. Πρόσφατα δε είδαμε και αυτό: Ένα τσούρμο ατόμων να διαδηλώνει κατά των μέτρων προστασίας με κάτι παράξενα έως και γελοία συνθήματα.

Ο Έλληνας ναι μεν τα κατάφερε (όπως μας λένε), ανακάλυψε και άλλες επιδεξιότητές του όμως! Η διεθνής κοινότητα δεν θα ανακαλύψει τις αιτίες της επιδημίας και θα αρκεστεί στην λείανση των συμπτωμάτων.
Ήταν/είναι πραγματικός φόβος ή νευρωτικός φόβος που θα έλεγαν οι ψυχολόγοι, αυτό που κάνει τους πολιτικούς και ειδικούς να μαντρώνουν τους πολίτες στα σπίτια τους?

Αυτό το σύμπτωμα γιατι δεν αναγνωρίστηκε απο τον ΟΗΕ αλλα και απο τους ευαίσθητους πολίτες σαν πανδημία πείνας λόγω κλιματικής αλλαγής?

1. Μάλλον είναι κάτι παλιό και γνωστό αυτό εκεί έξω, με μια άλλη μορφή.
Ας ξεκινήσουμε με μια πολύ σύντομη περιγραφή των χαρακτηριστικών των SARS ιών. Κάτι που υπήρχε πάντα, αλλα έχουν διαφοροποιηθεί εν μέρει. Δε θα αναφερθούμε στις αιτίες και τις πηγές μόλυνσης.

Η διαφορά των corona ιών έχει σχέση με τις ιδιότητές τους. Ο παλιός ιός Sars (Severe Acute Respiratory Syndrome=σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) διεισδύει βαθύτερα στους πνεύμονες, ενώ ο νέος Sars-CoV-2 φαίνεται ότι παραμένει ψηλότερα στους αεραγωγούς του σώματος. Εν μέρει εξαιτίας αυτού, ο Sars-CoV-2 προκαλεί επίσης ένα ισχυρότερο αντανακλαστικό βήχα. Ως αποτέλεσμα, εξαπλώνεται και πιο εύκολα.

Ο ιός Mers φάνηκε επίσης να καταλαμβάνει τον κόσμο. Ευτυχώς, η εξάπλωση μπόρεσε σε μεγάλο βαθμό να περιοριστεί στη Σαουδική Αραβία. Ο ιός Mers εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά μόνο λίγοι ασθενείς πεθαίνουν από αυτόν. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ο ιός έχει μεταλλαχθεί και έχει εξασθενήσει με την πάροδο του χρόνου.

Ο ιός των Sars and των Mers Corona
Ο Sars-CoV-2(ο σημερινός) δεν είναι ο πρώτος ιός κορώνας που κρατά τον κόσμο με κομμένη την ανάσα. Το 2003, η επιδημία Sars ξέσπασε σε διάφορες περιφέρειες του κόσμου. Ο σημερινός πανδημικός ιός Sars-CoV-2 σχετίζεται στενά με το σχετικό παθογόνο Sars-CoV. Αλλά ενώ οι ασθενείς με Covid-19 είναι μεταδοτικοί πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, ο Sars ήταν μεταδοτικός μετά τη δεύτερη εβδομάδα της ασθένειας. Επομένως, τα μέτρα καραντίνας έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά. Η επιδημία Sars περιορίστηκε έτσι σε περίπου 8.000 περιπτώσεις παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων περίπου 800 επίσημων τεκμηριωμένων θανάτων.

Ο Κορωναϊός του Middle East respiratory syndrome-related coronavirus (Mers-CoV) εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην αραβική χερσόνησο το 2012. Ο Mers είναι παρόμοιος με τον Covid-19, εν μέρει ασυμπτωματικός, εν μέρει με ήπια, εν μέρει με σοβαρά συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και δύσπνοια. Όπως και με τους ιούς Sars corona, ο Mers-CoV είναι ένα παθογόνο που μεταπηδά από ζώα σε ανθρώπους, στην περίπτωση αυτή από καμήλες. Ωστόσο, μεταδίδεται - κυρίως σε νοσοκομεία- σπάνια από άτομο σε άτομο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν περίπου 2500 περιπτώσεις εργαστηριακά επιβεβαιωμένες, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 850 θανάτων, οι περισσότεροι από αυτούς στη Σαουδική Αραβία. Μόνο λίγες εισαγόμενες και δευτερεύουσες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί στην Ευρώπη. 


2. Υπήρξε κάτι που θα μας έκανε να είμαστε διαφορετικοί σήμερα;
Ελπίζαμε, ότι ίσως αρχίσει και μας γίνει συνήθεια, ο αργός ρυθμός διαβίωσης και μια τεκμηριωμένη επιβίωση για άλλους, οι προγραμματισμένες καθημερινές κινήσεις όπως πριν 30 χρόνια, τα όρια των ιδίων ενεργειών μας όσο αφορά το διπλανό μας κ.α.

Ίσως να ήταν μια ανεκτίμητη διαδικασία εκπαίδευσης ή μάθησης χωρίς να πληρώσουμε ούτε ένα ευρώ αναφορικά με την επιθυμητή προσαρμοστικότητα του ανθρώπου στο περιβάλλον μας, δηλαδή μιας βιώσιμης τριάδας, κλίμα, κοινωνία οικονομία. Εν τέλη για να αισθανθούμε υπεύθυνοι και όχι ηλίθιοι πολίτες. Το τελευταίο της τριάδας αυτής πάντα το κοιτάζουμε, και το κοιτάζαμε σαν πρώτο παραδόξως, τα άλλα δυο σχεδόν έχουνε εξαφανιστεί από το λεξιλόγιο του νεοέλληνα και όχι μόνο, βλέπε όμως και σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

Όμως ασχοληθήκαμε, η πλειονότητα, με αριθμούς των ασθενών, των νεκρών και αυτών που ανάρρωσαν. Με κάτι ουσιαστικότερο και περισσότερο για το πως εμφανίστηκε αυτό, όχι. Αλλα ούτε και οι πολιτικοί, επιστήμονες περισσότεροι.

Στο δρόμο ακόμα και κατά τη διάρκεια της λεγόμενης κρίσης στις συζητήσεις: μέτρα σωλήνων κουζίνας, καλώδια, ευρώ ανά μέτρο, λογαριασμούς, επιταγή κλπ. Διότι εάν χάσει μια νομισματική μονάδα(ευρώ) από τη καθημερινότητα του, το άτομο, δηλαδή κερδίσει ή τζιράρει λιγότερο, για τη ψυχολογία του ανθρωπόκαινου είναι ότι θα χάσει 5 μονάδες από την καθημερινή του, πολλές φορές άσκοπη και υπερβολική διασκέδαση και ψυχαγωγία. Μια ελαστικότητα -1 δηλαδή όπως θα έλεγαν οι οικονομολόγοι.


3. Σαν ένα κουβάρι μαλλιού είναι η πολιτική διάσταση των συμπτωμάτων της πανδημίας, που πρέπει να ξετυλιχτεί
Ότι και να έχει συμβεί με τη συγκεκριμένη πανδημία¹, -η πλειονότητα τείνει να πείθεται πλέον ότι όλα αυτά συμβαίνουν και θα ξανασυμβούν λόγω εξαφάνισης των οικοτόπων της άγριας φύσης όπως επίσης και την αφύσικη διαχείριση του παραγωγικού ζωϊκού κεφαλαίου-, για τον άνθρωπο μοιάζει με ένα κουβάρι από τρία νήματα όπως χαρακτηρίζει ο Martin Sprenger γενικός ιατρός και Public-Health scientist και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας της Αυστρίας.

• Το πρώτο νήμα είναι υπερφόρτιση του υγειονομικού συστήματος (το ηχηρότερο καμπανάκι ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό), αιτία που μας μάντρωσαν όλους μέσα εδώ στη χώρα μας.
• Το δεύτερο τι συμβαίνει με το σύστημα υγείας αναφορικά με τα άτομα που έχουν οξεία ή χρόνια ασθένεια(ναρκισσισμός του επιζώντος).
• Και το τρίτο νήμα είναι αυτό που συμβαίνει τώρα. Όλα τα μέτρα που λαμβάνουμε έχουν αντίκτυπο στην υγεία μας. Η ανεργία, το άγχος, ο φόβος για το μέλλον επηρεάζουν την υγεία και προκαλούν αύξηση των ανισοτήτων στην κοινωνία και την υγεία, στις οικογένειες με προβληματικά παιδιά στη συμπεριφορά σε κλειστό χώρο, κλπ. Οι φτωχότεροι άνθρωποι και οι φτωχότερες οικογένειες στην κοινωνία μας πλήττονται περισσότερο από αυτήν την πανδημία (σταυροδρόμι οικονομία ή ζωή για το οποίο αποφασίζει ένας πολιτικός)

Το τρίτο σημείο το χάσαμε τελείως από το οπτικό μας πεδίο. Σε αυτό βοήθησαν τα ΜΜΕ που είχαν προσκολληθεί μόνο σε εξειδικευμένες πληροφορίες και τηλεοπτικές συμβουλές, για τον παράγοντα x, Y ή για τον παράγοντα 0 . Ποιος ρώτησε ή αναρωτήθηκε για ευάλωτες ομάδες εκτός από τους ηλικιωμένους και με υποκείμενα νοσήματα? Και τι συνέβει με αυτές τις ομάδες που δεν μπόρεσε κανείς να τις προσεγγίσει επικοινωνιακά? Ποιος ρώτησε για την ευθύνη του πολίτη σε αυτή τη χώρα που κάποια στιγμή θα πρέπει να δοκιμαστεί στο έπακρο, έστω και με απώλειες, εάν πρέπει να έχουμε συνετές αντιδράσεις απέναντι στη κοινοτική ηθική στο μέλλον.

Το σημαντικότερο και το ζητούμενο θα πρέπει να είναι, να μη χάσουμε σήμερα υγιή ανθρωποέτη και παράλληλα να κερδίσουμε στο μέλλον υγιή ανθρωποέτη με την μεταστροφή και ανάταξη της συμπεριφοράς μας.

4. Μήπως έχουμε χάσει τελείως την εικόνα μιας γεωγραφικής περιφέρειας με τις μορφολογικές της ιδιαιτερότητες?
Επιδημία ή πανδημία με 160 νεκρούς σε 131.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, θα αναρωτηθεί κάποιος. Ναι αλλά εάν δεν είχαμε τα μέτρα θα γινόταν πανδημία θα έλεγε κάποιος άλλος. Τι έχει λειτουργήσει τελικά?
Σχεδόν δύο μήνες μετά την έναρξη του λεγόμενου κλειδώματος, - με απόφαση του Πρωθυπουργού και μόνο- φαίνεται ξεκάθαρα η νέα ομαλότητα που δημιουργείται και πάλι. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε με το να  κάνουμε νεκρούς αλλα δεν μας βγαίνει. Ιδιαίτερα το ξεκίνημα του τελειώματος της επανάληψης, αυτή η ρητορική του “κάνουμε shutdown για να σώσουμε ζωές 10 εκατ. Ελλήνων”, φαίνεται λίγο παράδοξη, όταν δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτα ούτε καν κάτι σχετικά με την ανοσία της μάζας, που θα έπρεπε να παίζει σημαντικό έως και καθοριστικό ρόλο ίσως αλλά όχι τον μοναδικό στις πολιτικές αποφάσεις.

Και όχι μόνο αυτό, η χώρα αποτελείται από αστικά, ημιαστικά και αγροτικά περιβάλλοντα που κάθε ένα από αυτά έχει και διαφορετική εικόνα μετάδοσης και θνησιμότητας όσο αφορά όχι μόνο τον συγκεκριμένο αλλά και κάθε άλλο επιδημικό ιό και έτσι έπρεπε να τον δουν τόσο οι πολιτικοί όσο και οι ειδικοί επιστήμονες όχι μόνο ανοσολόγοι και επιδημιολόγοι και μοριακοί βιολόγοι, αλλά και κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι.

Εκτός αυτού θα πρέπει να κατανοήσουμε, ότι ο θάνατος είναι και ένα μέρος της ζωής. Πότε κοίταξε κάποιος από εμάς καθημερινά ή έστω μια φορά την εβδομάδα τον ακριβή αριθμό θανάτων από κάποια μεταδοτική ίωση στις διάφορες πλατφόρμες τα τελευταία χρόνια, η ποιος είχε συνδεθεί με το Πανεπιστήμιο John Hoppkins στην Αμερική ?

Ποτέ και κανείς!

Ξανακοίταξε κανείς τον αριθμό των νεκρών μετά από το χαλάρωμα των περιορισμών? Δεν νομίζω!
Ποιος σκέφτηκε αυτούς τους ανθρώπους που ίσως θα πεθάνουν ακόμα λόγω μη λειτουργίας της τροφοδοτικής αλυσίδας λόγω shutdown ή και εξ' αιτίας της φτώχειας, εξ αιτίας της ανεργίας? Κανείς! Όλοι σκέφτονται την επόμενη ημέρα της κανονικότητάς μας.

5. Ένας-ένας ... τα πρόβατα.
Ο λόγος, ο αμοιβαίος σεβασμός και η αίσθηση της κοινότητας – ξαφνικά και πρώτη φορά έκαναν την κοινωνία αρκετά ισχυρή για τις πρώτες εβδομάδες αυτής της κρίσης. Η αντίδραση της μάζας μου θύμισε τότε με το δημοψήφισμα της λεγόμενης Αριστεράς, που για να περάσουν όλοι κατ' ιδίαν καλύτερα, πήγαν όλοι σχεδόν και ψήφισαν, για να πουν το όχι. Όλοι ξαφνικά είχαμε υψηλό αίσθημα ευθύνης! Πως γίνεται αυτό. Ιδιοτελή ευθύνη θα την ονόμαζα εγω. Ξαφνικά όλοι προσπαθούσαν για το καλό όλων. Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα δούμε σαν τι απευθυνόταν όλοι αυτοί που έκαναν έκκληση για το κοινό καλό και την ασφάλεια όλων μας.

Όλοι λέγαμε “ για το καλό όλων μας”, “ για την ασφάλεια όλων μας” αλλά στη πραγματικότητα σκεφτόμασταν μη μας κολλήσει κάποιος άλλος, ούτε καν μη κολλήσουμε κάποιον ηλικιωμένο – χωρίς να γνωρίζουμε αν είμαστε θετικοί- ή ευάλωτο με υποκείμενα νοσήματα ίσως. Και τα έλεγαν όλα αυτά βασισμένοι στο αυτονόητο, ότι όλοι έχουν έστω και κάτι ελάχιστα για να μπορούν στα καταστήματα διατροφής να αγοράσουν κάτι. Κοινωνικές κουζίνες για ¨Έλληνες και για Μετανάστες.  Ποιος έδωσε μάσκα σε άστεγο η τους θεωρούσαμε καμένο χαρτί έτσι κι αλλιώς? Ούτε εγω έδωσα απλά μόνο φαγητό δυο τρεις φορές κατά τη διάρκεια της περιόδου του Πάσχα.

Και πιάνω την ευκαιρία αμέσως: ποιος γνώριζε μέχρι σήμερα ή ποιος χρησιμοποιούσε τη λέξη “υποκείμενο νόσημα”, τη λέξη Sars2, CoVid2? Μόνο οι αγρότες θα το γνωρίζουν και μάλιστα όσοι έχουν σχέση με μπόλιασμα. Τα μάθαμε γιατί θέλουμε να είμαστε γνώστες επι παντός επιστητού. Τώρα πια γίνεσαι επιδημιολόγος ανοσολόγος κλπ. Επιστήμονας κοινωνικής ιατρικής όμως όχι τόσο εύκολα. Εμφανίστηκαν ξαφνικά άλλες τόσες επιδεξιότητες του Έλληνα. Αλλα το κυριότερο χαρακτηριστικό ήταν η απεριόριστη αλληλεγγύη του. Και το κράτος καθώς θεωρεί τον πολίτη του ανήλικο -και ίσως έχει δίκιο- φουσκώνει και τον αριθμό των νεκρών για να πανικοβάλει τον πολίτη του και μείνει μαντρωμένος, ξεχνώντας τι μπορεί να συμβεί την ώρα που θα βγει από το μαντρί.

6. Πρέπει να ακούν ή οφείλουν να αφουγκράζονται απλώς οι πολιτικοί την επιστημονική κοινότητα
Φυσικά και έπρεπε να υπάρχει για κάποιο χρονικό διάστημα ένα κλείδωμα των κοινωνικών και εργασιακών επικοινωνιών για να μειώσουμε την ταχύτητα εξάπλωσης αφού δεν υπήρχε η δυνατότητα καθολικών τεστ διάγνωσης, και εαν πραγματικά σε όλο το πλανήτη υπήρχαν οι ίδιες προϋποθέσεις διάδοσης. Αλλά είναι άλλο αυτό, και άλλο να θεωρούμε, ότι μόνο με αυτό το μέτρο θα σώσουμε τη κοινωνία στο συνολό της. 

Ο πανικός του τρόμου δεν μας άφησε περιθώρια να σκεφτούμε κάτι παραπάνω για το αύριο, απλά προσπαθήσαμε μαζικά να σωθούμε. Και αυτό είναι το προβληματικό.

Αν δεν μας είχε πιάσει ο πανικός, οι αντιδράσεις μετα το shutdown δηλαδή σήμερα αύριο και μεθαύριο θα ήταν ίσως φορτισμένες με περίσκεψη και προβληματισμό για το μέλλον ή δεν ήταν η ώρα ακόμα, που λένε, αν αναφερθούν οι πολιτικοί σε μια επανεκτίμηση του τρόπου διαβίωσης των πολιτών της χώρας τους?

Και η ερώτηση είναι: Γιατι ακούμε τους επιδημιολόγους ξαφνικά και δεν ακούμε τους επιστημόνες κλίματος τώρα και χρόνια για το πόσο επικίνδυνα ζούμε για μας και για τους επόμενους? Κάπου δεν ταιριάζει το cocncept! 


Το να ακούς τη επιστήμη συνεπάγεται συνήθως ότι υπάρχει μια μόνο επιστημονική απάντηση. Όταν έχεις να κάνεις όμως με τη φύση αυτό δεν μπορείς να το θεωρήσεις δεδομένο. Υπάρχουν και εναλλακτικές απαντήσεις που πρέπει να διερευνήσεις. Γι’ αυτό όταν πρόκειται για πολιτικές αποφάσεις θα πρέπει η επιστήμη να δίνει διαφορετικές δυνατότητες ενεργειών και να αναφέρεται και στα ρίσκα με τα οποια είναι συνδεδεμένα με αυτές τις ενέργειες. Αυτό συνήθως δεν γίνεται. Γίνεται το αντίθετο, προτείνεται μια λύση χωρίς να παρουσιαστούν οι αξιολογήσεις για τη συγκεκριμένη λύση. Και αυτό διαφαίνεται από τι σπασμωδικές αναβολές του ανοίγματος σε διάφορους κλάδους της οικονομίας.

Εβδομάδες τώρα ασχολούμαστε με την συμπωματική και ασυμπτωματική ιατρική πλευρά του νομίσματος. Φαίνεται ότι για ένα μακροχρόνιο βιώσιμο ενδιαφέρον της κοινότητας δε μπορούμε να προσανατολισθούμε μόνο στους πολιτικούς και/ή μόνο στους ειδικούς επιστήμονες, που απλά αντιδρούν μόνο στα συμπτώματα προβληματικών καταστάσεων, διότι θα επανέλθουν οι ίδιες ασθένειες με ότι αυτό συνεπάγεται.

Αυτή τη στιγμή ο πρωθυπουργός της χώρας απλά ακούει έναν επιδημιολόγο/λοιμωξιολόγο , ο οποίος κάνει τη δουλειά του, δεν τον αφουγκράζεται για να πράξει πολιτικά. Πολιτικές αποφάσεις όμως φαίνεται να είναι ανίκανος να πάρει. Το να κάνεις απλά αυτό που θα σου πει σαν άσπρο ή μαύρο ένας επιστήμονας δεν είναι πολιτική ικανότητα.

Θα μπορούσε κάποιος ίσως με λιγότερα μέτρα να έχει τα ίδια αποτελέσματα? Ίσως. Δεν το διακινδύνευσε όμως κανένας πολιτικός, γιατί αυτό χρειάζεται παραμετροποίηση της σκέψης του/της, κάτι που λίγοι πολιτικοί είναι ικανοί να το κάνουν. Μόνο μαι χώρα σαν τη Σουηδία που γνώριζε την ικανοτητα του συστήματος υγείας στη χώρα μπορέσε και το έκανε. Ισως και η Ισλανδία.

Τώρα, μετά που βγάζεις τα πρόβατα από το μαντρί θα ξεχυθούν στους κάμπους να βοσκήσουν φρέσκο χορταράκι (business as usual)ⁿ. Η νιοστή παραγοντοποίηση θα έχει άγνωστο αποτέλεσμα, πάντως διαφαίνεται αρκετά υψηλή, διότι απλά δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι τους έτυχε κάτι τέτοιο στο δρόμο τους. Ο εξορκισμός ξεκίνησε από την εμφάνιση του συμπτώματος, " και ελπίζουμε να φύγει γρήγορα και να μη ξανάρθει".

7. Ο αποφασιοκρατισμός δεν περιόρισε μόνο αλλα επέτρεψε και “την πολυτέλεια ”. Σε αντίθεση με άλλους πληθυσμούς δεν χρειαστήκαμε καν να υποστούμε αυστηρή απαγόρευση της κυκλοφορίας, αλλά μας επετράπη να κυκλοφορούμε ελεύθερα - υπό λίγο ή πολύ περιορισμένες, όχι δύσκολες, συνθήκες, σχετικά μια πολυτέλεια θα έλεγα.
Όμως είναι ένα δίκοπο μαχαίρι η επανακτημένη πολυτέλεια, γιατί όσο λιγότερο εκδηλώνεται στη δημόσια σφαίρα η κρίση της ασθένειας, τόσο πιο αόρατη είναι η απειλή από τον ακόμα πιο απρόβλεπτο ιό και τόσο περισσότερο ξαφνικά η μεταστροφή της αλληλεγγύης από το "Πρέπει να το κάνουμε μαζί για το καλό όλων μας" πίσω προς την ατομιστική μας διάθεση: "Αλλά θέλω να κάνω αυτό που μου αρέσει".
Χαρακτηριστικό νεοφιλελεύθερου ναρκισσισμού. Γιατί μας το στέρησαν 1 1/2 μήνες σχεδόν, από την business as usual ζωή μας. Τώρα ξαφνικά όλοι ξεφυλλίζουμε για να αναγνωρίσουμε, ποιες είναι οι συνταγματικές μας ελευθερίες.

“Για μια χούφτα (δολάρια) μέτρων χαλάρωσης”, λοιπόν ξαφνικά μας δίδεται πίσω η “ελευθερία μας”, πάλι από έναν πρωθυπουργό. Ποια ελευθερία μας, όχι καλύτερα, “τα ατομικά μας δικαιώματα”. Αλλα χωρίς μουσική και αλκοόλ. Τα μικρά παιδιά θα πρέπει να είναι φρόνιμα!

Μήπως και γνωρίζουμε οι περισσότεροι από εμάς πόσο ρίσκο ζωή θα είχαμε εάν πραγματικά ζούσαμε ελεύθερα, όπως η εγγενής έννοια της λέξης καθορίζει? Αυτά τα δεδομένα  τα arte facte που λένε του καταναλωτισμού και του καφέ ή του κρασιού της παρέας. Έτσι την μετράμε την ελευθερία, αυτό φάνηκε ξεκάθαρα. 

Τι πάθαμε δυο μήνες σχεδόν. Ας κοιτάξουμε όλοι το προτοφόλι μας! Ναι σίγουρα τρώγαμε περισσότερο και αν έχεις και περισσότερα στόματα στο σπίτι να χορτάσεις θα είχες πρόβλημα. Αλλά ας το δούμε και να το αναλύσουμε ναι, διαλεκτικά, τι θα γινόταν, εάν δεν είχαμε περιορίσει τις άσκοπες εξόδους. 

400-500 ευρώ σε 8 εβδομάδες θα ξόδευε μια γυναίκα 33 ετών που συνάντησα στο λιμάνι. Κάθε μέρα θα έβγαινε σχεδόν. Σήμερα δε ξόδεψε πάνω από 150 ευρώ σε 8 εβδομάδες. Επίσης είδαν τη πόλη τους, βρήκαν ενδιαφέρουσες γωνιές που θα ξαναπάνε χωρίς να χρειάζεται να καθίσουν σε καφετέρια και ένα άλλο νεότερο ζευγάρι επιβεβαίωσε ότι αυτές οι βόλτες θα συνεχιστούν γιατί μαθαίνουν τη πόλη, "και δεν είμαστε όλοι άνθρωποι ίδιοι, φυσικά και θα πηγαίνουμε λιγότερο στη καφετέρια". Δεν γνώριζαν ότι υπάρχει αυτή η υπερυψωμένη θέση στο  λιμάνι  κοντά στο γερανό να καθίσεις. 

Ας κοιτάξουμε πως αναπνέαμε μετά από δυο εβδομάδες lockdown, ας κοιτάξουμε ότι δεν βρωμούσαν τα ρούχα μας από τις εξόδους μας στο περιβάλλον της πόλης, ας κοιτάξουμε ότι δεν ήταν βουλωμένη η μύτη μας ότι είχαμε λιγότερα συμπτώματα άσθματος, λιγότερα αναπνευστικά προβλήματα οι ηλικιωμένοι (κάποιοι δεν είχαν τη τύχη να το ζήσουν αυτό), ακόμα και λιγότερα περιστατικά αλλεργίας για τη γύρη καθώς δεν έδρασε προσθετικά με την μόλυνση της πόλης, κλπ. κλπ. Σίγουρα οι ερευνητές θα βρουν και άλλα θετικά στους επόμενους μήνες.

Επειδή θα το βρούμε μπροστά μας και οι πεζοί και ποδηλάτες θα κάνουν τη ζωή τους κόλαση σε λίγο εξ αιτίας της λεγόμενης διάσωσης της οικονομίας(από την καταναλωτική πλευρά), και δεν θέλουμε να επεκταθούμε στα πλαίσια του παρόντος κειμένου, αναφερόμαστε σε τρία κείμενα μας σχετικά με την ασφυκτική πίεση του δημόσιου χώρου και της δημόσια σφαίρας στις πόλεις, λόγω οικονομίστικων λογικών. 

1. Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΥΠΟ ΑΣΦΥΚΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ
2. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ, ΗΘΙΚΗ, ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΗΘΟΣ
3. Η ΑΡΓΗ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΣΦΑΙΡΑΣ 

Από την άλλη δεν μ' αφήνει η σκέψη και στοιχηματίζω γι αυτό, ότι κάποιοι θα ανακηρύξουν σύντομα μία “Κορώνο-Παρασκευή” ή Δευτέρα για να υπάρχει και συνέχεια, ή αλλιώς θα εμφανιστεί και στις αγγλοσαξωνικές γλώσσες “Sars2 Friday“ ή “CoVid-Monday“ για ενθύμηση του ιού και για περισσότερο καταναλωτισμό, καθώς Δευτέρα ήταν η πρώτη ημέρα από την έξοδο. Και ξανά τα ίδια. Μήπως αυτό μας κάνει να μειώσουμε τις υπερβολές στη καθημερινότητά μας, και να είμαστε πιο στοχευμένοι και συγκεκριμένοι στις επιλογές μας?

Τώρα πλέον δεν θα σχολιάζουμε τις περιπτώσεις θανάτων ηλικιωμένων από τις διάφορες στατιστικές γιατί – είχαμε την τύχη- να μην είμαστε ούτε Pergamo ουτε NY, ούτε Μαδρίτη. Σκεφτείτε πόσες φορές το ακούσατε από γνωστούς, φίλους, άγνωστους και ΜΜΕ “σήμερα είχαμε 2 θανάτους και 15 παραπάνω ασθενείς από χθες.”

8. Η πολιτική αγωγή και ο συνεχής δημόσιος διάλογος για τις αιτίες είναι αναγκαίο όχι για τα συμπτώματα.
Αυτό που κάνει σε κάποιους έντονη εντύπωση είναι ότι το κράτος δεν το ενδιαφέρει το μοντέλο του υπεύθυνου ατόμου. Το καθιστά ηλίθιο που χρειάζεται κυβερνητική καθοδήγηση επειδή δεν ξέρει τι είναι καλό για αυτό και το χειραγωγεί, όπως και έγινε. Οι μεν Σουηδοί είχαν τους περισσότερους θανάτους στο σύνολο του πληθυσμού τους, αλλά έδειξαν μια ενηλικότητα.

Και τώρα έρχεται φυσικά και πάλι όπως πάντα μόνο η ώρα της οικονομίας. Είναι τρομακτικό και προσωπικά με φοβίζει να συνειδητοποιώ ξαφνικά πόσο ξεκάθαρα, όλα γυρίζουν μόνο γύρω από την οικονομία και ότι άλλο συμβαίνει παράλληλα είναι για την οικονομία μια παράπλευρη απώλεια που θεωρείται ότι έτσι πληρούν οι άλλες δύο σφαίρες το καθήκον τους απέναντι στην οικονομία εις βάρος των ιδίων (δηλαδή του κλίματος και της κοινωνίας). Είμαστε στο ένα και μοναδικό σταυροδρόμι: οικονομία ή ζωή. Διαλέξτε! Και εδώ είναι που χρειάζεται δημόσια συζήτηση και πολιτική αγωγή εκατέρωθεν, τόσο από τη πλευρά των πολιτικών όσο και από τη πλευρά των πολιτών.


Όλοι αγωνιζόμασταν να αντιμετωπίσουμε με στοιχειώδη αβεβαιότητα όσο το δυνατόν πιο σωστά και υπεύθυνα, γιατί πάρα πολλά ήταν και είναι ασαφή. Γνωρίζω μόνο ένα πράγμα: απαιτείται μια ευρεία κοινωνική συζήτηση για τη μακροπρόθεσμη στρατηγική. Διότι αυτό θα ξανασυμβεί και όχι στα επόμενα 100 χρόνια 1 ή δυο φορές. Οι επιδημίες θα είναι τόσο σκληρές που τα συμπτώματά τους θα ομοιάζουν αυτών της πανδημίας σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, πολύ πιο υπερσυγκεντρωμένα.

Το ερώτημα είναι: αφού σε αυτές τις περιπτώσεις ο αποφασιοκρατισμός είναι δεδομένος όσο αφορά την επιβολή μέτρων, σε ποιους και με ποιους οφείλουμε να πούμε λοιπόν την ανησυχία μας και να προβληματιστούμε ή καλύτερα σε ποια πλαίσια θα πρέπει να γίνει μια δημόσια συζήτηση(discurs) και πότε? Όταν έχει ξεκινήσει ο περιορισμός, η αποσύνταξη της κοινωνίας, όταν χαλαρώνουν τα μέτρα, ή με το που εμφανίζεται το πρόβλημα? Και όταν εννοούμε σε ποια πλαίσια εννοούμε με ποιο τρόπο να γίνει για να μην αποκλεισθούν κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν άμεση πρόσβαση στο δημόσιο λόγο ή στην σωστή πληροφόρηση, στη πληροφόρηση που τους φορά άμεσα. Γιατί αν συνεχίσουμε έτσι όπως μέχρι σήμερα τότε είναι σαν να επικροτούμε την “80:20 κοινωνία”.
 
Τελικά όμως δε θα πρέπει να δώσουμε έμφαση σε κάτι, να πούμε ότι γνωρίσαμε κάτι ότι μάθαμε κάτι? Γιατί,  είναι προφανές, ότι σήμερα στην κρίση του κορωναϊού, το κράτος έβαλε την προστασία της ζωής πάνω από την οικονομία και ελευθερία. Γιατί δεν το κάνει και σε άλλους τομείς? Το έκανε γιατί πάλι το ζητούμενο ήταν η οικονομία σε τελική ανάλυση? Γιατί δεν το κάνει στα μέτρα ενάντια στη κλιματική αλλαγή, σε μέτρα υπέρ της βιώσιμης κινητικότητας κλπ.


Επισημαίνουμε δε ότι οι αιτίες τέτοιων κρίσεων θα πρέπει στη προσχολική και γυμνασιακή ηλικία να διδάσκονται και να διερευνώνται προς όφελος περιβάλλοντος και κλίματος, “δυο αμαρτίες” του ανθρωπογενούς πολιτισμού.
Η οικολογική εκπαίδευση στη διαβίωση θα παίξει σημαντικό ρόλο για την υγιή μεταστροφή των σημερινών και την βιώσιμη μετεξέλιξη των επερχόμενων γενεών.  


Η σχέση κλιματικής και περιβαλλοντικής υποβάθμισης και μετάδοσης παθογόνων οφείλει να εμπεδωθεί από τη νεαρή ηλικία των ατόμων.
Το ότι η περιβαλλοντική καταστροφή και δη η αποψίλωση δασών και άγριας φύσης προς όφελος της κατανάλωσης προπάντων του Δυτικού κόσμου είναι η μια από τις σημαντικότερες αιτίες γένεσης των ζωονόσων και των παθογόνων των και της μεταδοτικότητας των σε άνθρωπο, δεν επιτρέπεται πλέον να αγνοείται. Όχι μόνο βιολόγοι και ανθρωπολόγοι αλλα και επιδημιολόγοι και ανοσολόγοι είναι της ίδιας γνώμης. Επι πλέον ότι η υπερβολική μας κρεατοφαγία “θα μας βγει σε ξινό”, λόγω της αφύσικης διαχείρισης του παραγωγικού ζωϊκού κεφαλαίου.

Και πρώτα οφείλουμε και εμείς οι ίδιοι που θέλουμε να κάνουμε κριτική να αισθανόμαστε ενήλικοι και όχι ανήλικα παιδιά ενός πολιτικού κατεστημένου, που περιμένουμε να μας πει τι πότε και πως θα το κάνουμε για να είμαστε εξασφαλισμένοι, και από την άλλη 

• να τρώμε ανά κεφαλή  πάνω από 100 κιλά κρέατος,          αγνώστου προελεύσεως και ποιότητας και
• να καταναλώνουμε 300 εκατ. πλαστικά ποτηράκια του καφέ ή περίπου 28.000, ανά κεφαλή ανά έτος. 

 Αυτό θα το καταλάβει ο κάθε ένας από εμάς. Δεν έχω πολλές ελπίδες ότι θα τα καταφέρει ένας λαός σαν τους Έλληνες όταν τους αφήσεις στη δική τους λογική του συνόλου.

Όμως δεν θα δώσουμε  έμφαση στη κλιματική αλλαγή με μείωση του CO2 και θα αποκεφαλίσουμε το περιβάλλον με τη συνέχιση των αποψιλώσεων σε τροπικά δάση και άγρια φύση για να καλύψουμε τις διατροφικές ανάγκες του Δυτικού Κόσμου, διότι μας οδηγεί σε αδιέξοδο και αυτό, όσο αφορά την διαβίωση άγριας φάουνας λόγω ελαχιστοποίησης των οικοτόπων τους, πλησίον ημιαστικών περιοχών. Τελικά η συνέργεια κλιματικής και περιβαλλοντικής προστασίας είναι το ζητούμενο, όχι ξεχωριστά αυτά τα δυο. 

Στον επίλογο θέλω να αναφερθώ σε γνωστό μου άτομο που ήθελε να συμπράξει στη δημιουργία του κειμένου αυτού αλλά για διάφορους προσωπικούς αλλα και αντικειμενικούς λόγους δεν μπόρεσε να συντάξει το κείμενο. Την επόμενη φορά θα είμαστε πιο θαρραλέοι!

*) Βλέπε σχετικά κείμενα φωτογραφίες και διαγράμματα στους συνδέσμους:
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/03/4_17.html- Μύθος τα ζωάκια φταίνε για όλα
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/03/big-farms-make-big-flu.html – Μεγάλες επιχειρήσεις-αγροκτήματα μεγάλες ιώσεις
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/04/wet-market-covid-19-sars-cov-2-covid-19.html – Ο ρόλος της διαχείρισης του παραγωγικού ζωϊκου κεφαλαίου στη γέννεση και εξάπλωση επιδημιών
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/04/blog-post_4.html Ο ΠΟΥ αγνοεί την Ταιβάν
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/04/h-3.html – Αγροτική βιομηχανία βρίσκεται σε πόλεμο πραγματικά με τη δημόσια υγεία
https://zaungastnic.blogspot.com/2020/04/covid-19-h-hobbes-25.html – CoVid-19 και αποφασιοκρατισμός.

Ο Δημόσιος χώρος της ΝΠ υπο ασφυκτική πίεση ακύρωσής του. Με αφορμή την έναρξη λειτουργίας και δεύτερου αναψυκτηρίου. Διάβασμα σε 4'

Με αφορμή την έναρξη λειτουργίας περιπτέρου αναψυκτηρίου  στη νέα παραλία. 
Π ρ ο σ ο χ ή   δ ε ν   ε ί ν α ι  δ ι α φ ή μ ι σ η.

Πως αργά θα εξαφανιστεί η δημόσια σφαίρα του δημόσιου χώρου και πως λειτουργεί ο επιχειρηματικός αστικός σχεδιασμός στη νέα ανθρωπόκαινη εποχή.

Ο δημόσιος χώρος  καταργείται  εκεί που δημιουργείται το ιδιωτικό κακέκτυπό του, προσομοιώνοντας ένα ‘λειτουργικοποιημένο’ δημόσιο χώρο. Η όλο και περισσότερο επικρατούσα διεκδίκηση των ιδιωτών επενδυτών για επέκταση των  εμπορικών και επαγγελματικών χώρων  και η μέγιστη οικονομιστική αξιοποίηση των ακινήτων –AirBn- καταστρέφει όλο και περισσότερο την ποιότητα του άστυ ως τόπο ταυτοποίησης, στον οποίο ελπίζουν  όχι μόνο οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του κέντρου/άστυ, αλλά κυρίως οι έμποροι.

Ενημερωτικά αναφερόμαστε και σε τρια κείμενα σχετικά με την ιδιοποίηση και εμπορευματοποίηση δημόσιου χώρου:

• ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ, ΗΘΙΚΗ, ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΗΘΟΣ 

• Η ΑΡΓΗ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΣΦΑΙΡΑΣ

• ΔΩΣΤΕ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΕ ΙΣΑ & ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ 

• Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΕΡΟΥΣΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ  ή Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Διάβασμα σε 4’    

Σε γενικές γραμμές χωρικά ένας φυσικός χώρος, δημόσιος, είναι αναγκαστικά προσανατολισμένος στο υπάρχον δημόσιο οδικό δίκτυο και χαρακτηρίζεται από την γενική προσβασιμότητα των κατοίκων-πολιτών, τη διαφάνεια και τη συνέχεια. Επί πλέον ως κοινωνικός χώρος αναλαμβάνει και τον ρόλο για συναντήσεις, δημόσιες δράσεις και παραστάσεις δηλαδή των σημαντικότερων λειτουργιών μιας κοινωνίας. Γι’ αυτό, σε κάθε αναφορά του δημόσιου χώρου θα πρέπει να ενσωματώνονται και αυτά τα βασικά ζητήματα.

Η χρηστικότητά του για τους πολίτες και φορείς και η φυσικότητα του χώρου σαν υπαρκτή υποδομή ανοίγουν μια πληθώρα δυνατοτήτων δράσης. Η φυσικότητα μόνο δεν αρκεί όμως. Ο χώρος πρέπει επίσης να μπορεί να νοείται ως κοινωνικά δημιουργημένος χώρος, η «οικειοποίηση» του οποίου οδηγεί συνήθως σε συγκρούσεις. Η κοινωνική έννοια του "δημόσιου χώρου" είναι συνεπώς ιδιαίτερα με μία τρίτη έννοια συνυφασμένη: την παρουσία όλων των κοινωνικών ομάδων στη δημόσια σφαίρα και την ικανότητά τους να συμμετέχουν στη διαμόρφωση της πολιτικής βούλησης σαν βάση για μια δημοκρατική και ανοικτή  κοινωνική τάξη.[1] Αυτό λέει η δημόσια ηθική, αλλά αυτό είναι συνήθως ένα άφθαστο ιδανικό: "Public space does not exist"[2] όπως ακριβώς και η «ελληνική πόλις» εξαιρούσε τις γυναίκες από τις πολιτικές λήψεις αποφάσεων στην αγορά[3] .
Τι συμβαίνει σήμερα στην αγορά  του δημόσιου χώρου? «Οι πόλεις και οι περιφέρειες βρίσκονται σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης με συνέπειες για την οικονομία, την εργασία, την κοινωνική πολιτική αλλά και τον αστικό σχεδιασμό.

Ι Οι αιτίες:
- παγκοσμιοποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και
- η απώλεια της νομιμότητας του κράτους, τύπου κεϋνσιανικού-πρόνοιας.

ΙΙ Οι συνέπειες:
- Οι πόλεις αναλαμβάνουν πλέον μια οικονομική και πληροφορική κομβική λειτουργία με επιχειρηματικά προσανατολισμένες υπηρεσίες[4].
- Η κοινωνική ανισότητα στις πόλεις αυξάνεται (διαχωρισμός, περιθωριοποίηση, αποκλεισμός, εισοδηματικές ανισότητες etc.).

Η μετάβαση, όπως προκύπτει από τα σημερινά δεδομένα, σε μια «επιχειρηματική αστική πολιτική» όπως συμβαίνει παγκοσμίως ερμηνεύει τα αστικά προβλήματα, όπως την υψηλή ανεργία, την βιομηχανική και μετανάστευση νέων και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς διαφορετικά από ότι μια αειφορική αστική ανάπτυξη με ολιστική προσέγγιση των κοινωνικοπεριβαλλοντικών ζητημάτων. Προσπαθεί με μέτρα περισσότερο ιδιωτικού ανταγωνιστικού περιεχομένου αντί με μέτρα κοινωνικής αναδιανομής, να ελέγξει και να προσεγγίσει κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα,»[5] εάν δεν έχει ήδη ασπαστεί ‘οικονομιστικές ιδεολογίες’.

Ο δημόσιος χώρος χάνει μέρα με τη μέρα κάθε δικαίωμα ύπαρξης, όλα αρχίζουν και γίνονται ένας «γιγαντιαίος ιδιωτικός χώρος.» [6] Ο Δήμος προχωρά και θα συνεχίσει να προχωρά μέσω διάθεσης (του δημόσιου χώρου προς ιδιωτικοποίηση), προς το παρόν με καφετέριες, τραπεζάκια έξω και μέσα ακόμα και στο όνομα της τέχνης. Όμως δε είναι ικανός να καθορίσει πλαίσια και προϋποθέσεις για την συνύπαρξη των χρηστών σε δημόσιους χώρους, δηλαδή να κανονικοποιήσει λειτουργίες όπως π.χ. στη νέα παραλία. Πως αγωνίζεται και το κατορθώνει εν μέρει με το pride parade και εδώ όχι! Μήπως θέλει να φανεί προς τα έξω προοδευτικός Ευρωπαίος στον πνεύμα των καιρών, στηρίζοντας μια ιστορικά καταπιεσμένη κοινωνική ομάδα? Και αν θέλει τόσο πολύ την τάξη, να την βάλει. Και εδώ διαφαίνεται η βούληση ή μη, για κυβερνησιμότητα και πολιτική αγωγή της Δημαρχιακής αρχής. Απούσες και οι δύο!

Τι είναι ένας ιδιωτικοποιημένος δημόσιος χώρος ή δημόσια σφαίρα?
Στις εξειδικευμένες συζητήσεις και συγκρούσεις σχετικά με το δημόσιο χώρο συνδέεται η έννοια της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου ανάλογα με την ανάγκη που υπάρχει με διαφορετικά καθοριστικά χαρακτηριστικά.
-
 Ιδιοκτησία: Η κρατική ιδιοκτησία σαν υλικό αντάλλαγμα δεν έχει καμία κοινωνική αξία. Η ιδιωτικοποίηση θα σήμαινε ότι ο δημόσιος τομέας θα μεταβίβαζε την έγγεια ιδιοκτησία του σε έναν ιδιωτικό φορέα. Ωστόσο, εδώ θα πρέπει να εξετάσουμε αν το ισοζύγιο της περιοχής μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού χώρου είναι αρνητικό ή θετικό, δηλαδή μειώνεται το ποσοστό του δημόσιου χώρου σε έκταση? Ιδιοκτησία λοιπόν είναι εν μέρει και λίγο ασθενές σαν χαρακτηριστικό δημόσιου χώρου.

- Χρήσεις: Η ιδιωτικοποίηση θα σήμαινε μια αύξηση κάποιων εξειδικευμένων χρήσεων. Εδώ διαπιστώνουμε ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης όπως και πολλοί άλλοι Δήμοι του εσωτερικού και εξωτερικού εξακολουθούν να αναζητούν την αύξηση τέτοιων χρήσεων, εκμισθώνοντας λόγω οικονομικής πίεσης στον προϋπολογισμό. Οι υπερβάσεις και παραβατικές συμπεριφορές είναι εδώ το πρόβλημα γιατί δεν μπορούν να ελέγχονται ούτε συνέχεια ούτε περιοδικά, τουλάχιστον στον οίκο μας.

- Αποκλεισμός: Η ιδιωτικοποίηση θα σήμαινε τον αποκλεισμό ανεπιθύμητων ομάδων. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή πόλη χαρακτηριζόταν πάντοτε από διαχωρισμούς και αποκλεισμούς και ιστορικά δημιουργήθηκαν πολλές ταξικές και ποικίλες ρυθμίσεις. Μήπως τελικά η πολυαναφερόμενη "ανοιχτή πόλη" είναι μύθος[7];

- Λειτουργική μετατόπιση: Η ιδιωτικοποίηση θα σήμαινε τη μετατόπιση των παραδοσιακών λειτουργιών από τον «δημόσιο» στον «ιδιωτικό» χώρο. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο: Οι ειδικές τοποθεσίες (locations) αλλάζουν, οι χώροι και οι σημασίες/έννοιες τους αλλάζουν.

- Μεταβίβαση καθηκόντων: Η ιδιωτικοποίηση θα σήμαινε τη μεταφορά δημόσιων καθηκόντων σε ιδιώτες. Αυτό δεν είναι συγκεκριμένο μόνο για τους δημόσιους χώρους, αλλά συμβαίνει σε πολλούς άλλους τομείς δράσης. Όσον αφορά τους δημόσιους χώρους, παρατηρείται επί του παρόντος τουλάχιστον στο εξωτερικό μια τάση για "επαναδημοτικοποίηση".

- Η δημιουργία ηλεκτρονικού δημόσιου χώρου: Ας αναφερθούμε μόνο στον Mitchell, «There is literally no room in Internet's 'public space' for a homeless person to live in. Nor can their needs, desires, and political representations ever be seen in the manner that they can be seen in the spaces of the city»[8], ο οποίος επισημαίνει ότι ορισμένες περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες δεν είναι ορατές σε ένα αποκλειστικά ηλεκτρονικό δημόσιο χώρο!!!!!! Αυτό είναι καθοριστικό εάν θέλουμε να μιλάμε για συμμετοχική διαβούλευση των πολιτών.

Συμπερασματικά θα πρέπει να είμαστε αρκετά προσεχτικοί: Όποιος θέλει να αναφερθεί στην ιδιωτικοποίηση δημόσιου χώρου πρέπει αφενός να ονομάζει ακριβώς αυτό που εννοεί και, αφετέρου, να εκφράζει κάτι περισσότερο από ίδιες εντυπώσεις και "ενστικτώδεις ή καλύτερα συναισθηματικές γνώσεις".

Η άλλη πλευρά του νομίσματος. Δημιουργία δημόσιας σφαίρας δεν είναι μόνο να δημιουργήσεις χώρους προσβάσιμους στο κοινό, και να κάνεις δυνατή την παράσταση όλου του φάσματος μιας κοινωνίας στην δημόσια σφαίρα. Ούτε σημαίνει την ένταξη σε έναν shopping κόσμο και κόσμο ψυχαγωγίας, επί μιας αρχής: Να συμμετάσχουν όλοι στην κατανάλωση και την αγοραία ψυχαγωγία. Όχι! Αυτή λέγεται επιχειρηματική αστική πολιτική η οποία έρχεται συνήθως όταν έχεις φτάσεις πρώτα σε κάποιο άλλο επίπεδο σχέσης της Δημοτικής αρχής με τον πολίτη, που να σου το επιτρέπει ηθικά αυτό;
Τότε λοιπόν και μόνο τότε, όταν ο πολίτης συναποφασίζει πως και εάν μπορεί να συμβεί αυτό και με δική του ευθύνη της πραγμάτωσης αυτής της πολιτικής.

Η πραγματικότητα σήμερα ειναι η εξής: σε όλους αυτούς τους λειτουργικοποιημένους δημόσιους χώρους έχουμε μια προσομοίωση[9] ενός δημόσιου χώρου. Π.χ. όταν δίδονται ειδικές άδειες χρήσης σε δημόσιους χώρους και δρόμους όπως για βεράντες τραπεζοκαθίσματα και υπαίθρια καφέ, τι συμβαίνει? Με την πρώτη ματιά, μας φαίνεται ότι κάτι νέο πραγματώνεται, μια αναγέννηση του συγκεκριμένου χώρου, ένας εμπλουτισμός του δημόσιου χώρου. 

Αναφορικά με το αναψυκτήριο: σε ενα χώρο που υπηρετεί τη δημιουργική ενασχόληση και το παιγχνίδι  των μικρών παιδιών θα δημιουργηθεί αργά η γρήγορα από ένα αναψυκτήριο μια καφετέρια. 

Παραβλέπουμε όμως πολύ εύκολα, ότι αυτά τα βήματα είναι στα πλαίσια μιας εξαναγκασμένης αλλαγής στην ποιοτική χρήση ενός δημόσιου χώρου στο βωμό μιας άλλης έννοιας του δημόσιου χώρου[10]: Σε ένα, έστω και στο μυαλό των κατοίκων, δημόσιο χώρο γεννιέται ένας νέος δημόσιος χώρος για κάποιες αποκλειστικές χρήσεις για κάποια συγκεκριμένα άτομα. 

Ένας πρώην προς γενική χρήση ευέλικτος δημιουργημένος δημόσιος χώρος- ας πούμε η νέα παραλία σαν παράδειγμα, θα προσανατολιστεί τώρα σε μια εξειδικευμένη και περιορισμένης προσβασιμότητας λειτουργία. Ποιές θα είναι οι ομάδες αναφοράς? Μόνο πελάτες και καταναλωτές!! Αυτό το βλέπουμε και θα το δούμε σε 3 περίπτερα αναψυκτήρια με καθίσματα επιπλέον αλλά και μέσω των συνεπακόλουθων απαγορεύσεων πρόσβασης και παραμονής ορισμένων ανεπιθύμητων ή οικονομικά αδύναμων κοινωνικών ομάδων, όπως φτωχοί, ζητιάνοι, καλλιτέχνες του δρόμου, πλανόδιοι, άνεργοι, μετανάστες και πρόσφυγες και διάφορες, υποκουλτούρες κλπ. Και αυτό είναι μόνο ένα μικρό βήμα. Αυτές οι ομάδες έρχονται αντιμέτωποι με δυο πράγματα πλέον: τον κοινωνικό αποκλεισμό και τώρα προσθετικά τον χωρικό αποκλεισμό.
Εδώ, δημιουργείται μια απομίμηση δημόσιου χώρου - για να επιτρέπει την κινητικότητα προς τον χώρο και από τον χώρο, μέσα-έξω. Αυτό το "πηγαίνω-έρχομαι" θα ελέγχεται όμως από τον ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή και μπορεί να επιτρέψει την πρόσβαση μόνο σε συγκεκριμένα άτομα[11] ή σε περίπτωση παραβίασης ενός κανόνα θα μπορεί να προκαλέσει και αστυνόμευση του χώρου. Εκεί θα πρέπει να έχει ο πελάτης μια ευχάριστη παραμονή^[12]: Δηλαδή, να χαλαρώσει ευχάριστα , η ατμόσφαιρα μέσα στο χώρο θα είναι τέτοια ώστε αυτή να τον ωθεί προς τη κατανάλωση. Η ευχάριστη λοιπόν διαμονή είναι επιθυμητή μόνο αν υπάρχει εμπορικότητα στο χώρο[13].

Και εδώ πρέπει να έρθει ο Δήμος με την πολιτική αγωγή του και όχι την πολιτική του εκγύμναση που κάνει και να σταματήσει την απαξίωση του πολίτη δηλαδή της δημόσια σφαίρας της δημόσιας ηθικής με την συνεχή σύσταση χώρων διασκέδασης και αναψυχής, - και μη ξεχνάμε το όργιο του φεστιβαλισμού[14] σε αυτή τη πόλη- και συνεπακόλουθων απαγορεύσεων, αποκλεισμών, απελάσεων κλπ. Διαφαίνεται και εδώ ότι η Δημαρχιακή αρχή τελικά τείνει να εγκαταλείψει την απαιτούμενη αειφόρο αστική ανάπτυξη και να πάει απλά σε ένα φεστιβαλικό χαρακτήρα συντήρησης μιας αστικής επιβίωσης του μέσου δημότη και τον οποίο τον αφήνει να διαμορφώσει ο ιδιώτης.

Όσοι θεωρούν ότι είναι επαρχιώτικη και οπισθοδρομική νοοτροπία επειδή γίνεται ενασχόληση με το θέμα του δημόσιου χώρου, τότε θα πρέπει να ακυρώσουν όλες τις πανεπιστημιακές κοινωνιολογικές, αστικόγεωγραφικές και πολιτισμικές σπουδές σε όλο το κόσμο. 

Η επέκταση του ιδιωτικού, που εκλαμβάνεται ως δημόσιος χώρος μπορεί να παρατηρηθεί πολλές φορές φαινομενικά σε δημόσια κτίρια. Σε εμπορικά κέντρα ή σε άλλους δημόσιους χώρους δεν επιτρέπεται να καθίσεις σε σκαλοπάτια, θα έρθει ο σεκιούριτι και θα σου πει να σηκωθεί. 

Τι εχει συμβεί μέχρι 25.05.2020

Για να μπορέσεις να παραμείνεις κάπου χωρίς να ψωνίζεις θα πρέπει να πάς σε μια καφετέρια ή εστιατόριο, ενός ιδιώτη. Το κάθε τι έχει τη θέση του. Η κατάσταση του δημόσιου χώρου πλέον επηρεάζεται από την επιθυμία για αποκλεισμό και τη δυνατότητα ελέγχου, δηλαδή σε τελική ανάλυση, από την δυνατότητα εξουσίας ή ακόμα και ολοκληρωτικού ελέγχου. 
Ποιές κοινωνικό-πολιτικές επιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ένας τέτοιος προσομοιωμένος- ένας εικονικός- ιδιωτικοοικονομικά εκμεταλλεύσιμος δημόσιος χώρος; Κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι εφιστούν την προσοχή στα κάτωθι: [15]

Η συγκεκριμένη τάση χρήσης δημοσίων χώρων οδηγεί στον αποκλεισμό των ανεπιθύμητων ομάδων από την πραγματικά διαδραματιζόμενη δημόσια σφαίρα. Ως κοινωνικά περιθωριοποιημένοι οι άνθρωποι αυτοί στιγματίζονται και υφίστανται διακρίσεις. Απελάσσονται «στους υπόλοιπους χώρους», και περιθωριοποιούνται πλέον και χωρικά

Οι μεσαίες και ψηλές οικονομικές τάξεις «περιορίζονται» σκόπιμα στην ‘ιδιωτική τους ζώνη’ στο φυλασσόμενο «γκέτο της μεσαίας τάξης και των εύπορων». O κοινωνικός διαχωρισμός οδηγεί στο ότι η κοινωνία ζει και δρα μόνο τμηματοποιημένα. Δεν συναντιέται πλέον, σαν σύνολο.

Τα κέντρα της πόλης γίνονται αποκλειστικά χρηστικοί χώροι για κάποιους και αποπολιτικοποιούνται. Η πόλη χάνει τρόπους δημοσίευσης της κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης. «Οι πολιτικοί χώροι, 'οι Αγορές' συρρικνώνονται. Οι πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται μόνο αποκλειστικά, χωρίς την συμμετοχή μη θεσπισθέντων κοινωνικών ομάδων και με εξαίρεση του κοινού.» Ο αντιληπτός ως δημόσιος χώρος λοιπόν διευθύνεται, κανονικοποιείται, διαχειρίζεται από το αξίωμα του κέρδους υπό την ηγεσία της αξιωματικής του συμφέροντος, επικαλούμενο την ιδιωτική ιδιοκτησία.  

 
Η «επιχειρηματική πόλη» ως ηγεμονική απάντηση στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα?
Το ερώτημα για ποιον τελικά σχεδιάζεται κάτι και ποιες απαιτήσεις απέναντι στο δημόσιο χώρο πρέπει να ικανοποιηθούν, θα πρέπει να συζητηθεί σοβαρά σε ένα προστάδιο του σχεδιασμού μαζί με τους κατοίκους

Συμπέρασμα
Εάν μια πόλη οφείλει να έχει κάποιο μέλλον, γιατί έπονται και άλλες γενιές, θα χρειαστεί στο μέλλον τον δημόσιο χώρο, περισσότερο από ποτέ. Εάν ο διαχωρισμός του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου δεν είναι πλέον σαφής, χάνουμε την σύλληψη τι είναι ιδιωτικό και τι δημόσιο. Μια πόλη που δεν νοιάζεται για τους δημόσιους χώρους θα χάσει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την δυνατότητα που έχει να ενισχύσει την ταυτότητα και την ένταξη των πολιτών της, αλλά και να επιτύχει μια μεγαλύτερη δικαιοσύνη μεταξύ των δύο φύλων αλλά και των διαφορετικών γενεών. Ο στόχος ενός αειφόρου αστικού σχεδιασμού είναι να διατηρηθούν ή και να νεοδημιουργηθούν φυσικοί χώροι που μπορούν να ιδιοποιηθούν από όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές ομάδες υπό το πρίσμα της φυσικής ή συμβολικής παρουσίας και να χρησιμεύσουν έτσι ως πλατφόρμα για τη διαμόρφωση της ταυτότητας και της αυτοπαρουσίασης, σαν ένα πεδίο εκμάθησης αντιπαράθεσης με άγνωστους και σαν χώρος διαμόρφωσης γνώμης.  

Γι’ αυτό και μόνο μέσω ενός αειφόρου πολεοδομικού σχεδιασμού και τρόπου ζωής, μπορεί η πόλη να έχει μέλλον. Δεν εννοούμε εδώ απλά συντήρηση σε επίπεδο ελάχιστου επιπέδου επιβίωσης, με οργασμό του φεστιβαλισμού στο χώρο του άστυ. Αυτό σημαίνει επίσης, ότι θα συμβεί μόνο εάν, η πολικότητα μεταξύ των απαιτήσεων του ιδιωτικού και δημόσιου χώρου αναπροσανατολιστεί και ανακατευθυνθεί πλέον περισσότερο προς τους δημόσιους και κοινοτικούς χώρους και δράσει αντικυκλικά στην ιδιωτικοποίηση και‘λειτουργικοποίηση’[16] του δημόσιου χώρου.  

Επιβάλλεται λοιπόν η αυξημένη δυνατότητα του αυτό- και συνπροσδιορισμού των κατοίκων για την ανάπτυξη της γειτονιάς τους και της πόλης τους, αναλαμβάνοντας έτσι αστική ευθύνη αντί να παίρνουν συνεχώς μια άνετη θέση σαν καταναλωτές κάποιων δημόσιων-δημοτικών υπηρεσιών, όποιες και αν είναι αυτές.  

Σε μια κοινωνία υπό υπαρξιακή καταπίεση πρέπει να έχουμε τον φιλόδοξο στόχο, να επεκτείνουμε δημοκρατικές πρακτικές βαθύτερα στην κοινωνία των πολιτών. Η απώλεια του δημόσιου χώρου δεν μπορεί να γίνει ανεκτή.

[1] Glasze, Georg., Privatisierung öffentlicher Räume? Einkaufszentren, Business Improvement Districts und geschlossene  Wohnkomplexe, Ber. z. dt. Landeskunde Bd. 75, H. 2/3, 2001, S. 160-177, Flensburg, 2001.

[2] Dukstra, R., Public Space does not exist. Unveröff. Vortragspaper. Workshop der Zentralvereinigung der Architekten der Steiermark. 1997, Graz. (= www.allesineinem.at/zvsteiermarklhtmllor_dijk.html (30.11.2000)).

[3] Μέχρι το 1991 ακόμα και στο Καντόνι Apenzell της Ελβετίας οι γυναίκες δεν είχαν το δικαίωμα ψήφου. Στις 7 Φεβρουαρίου του 1971 ψηφίστηκε το δικαίωμα ψήφου των γυναικών στο Συμβούλιο του Καντονιού της Ζυρίχης. 

[4]Πολλές από τις πόλεις αυτές περιορίζουν την στροφή τους προς την επιχειρηματική τους λειτουργία μόνο δεοντολογικά θεωρώντας αναβάθμιση του prestige τους τον αναπροσανατολισμό των δημόσιων καθηκόντων με δημόσια ηθική, σε δημόσια καθήκοντα αλλά με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Οικονομικά συνήθως αποτυγχάνουν στο ισοσκελισμό του προϋπολογισμού κατά την διάρκεια του ενεργού έτους. 

[5] Hoff, Benjamin-Immanuel., Soziale Ausgrenzung – Gentrification – New Urban Underclass Probleme der Stadtentwicklung und linke Alternativen, Veranstaltung des Rosa-Luxemburg-Bildungswerks Hamburg, 13.11.2007
[6] Brendgens, Guido., Vom Verlust des öffentlichen Raums. Simulierte Öffentlichkeit in Zeiten des Neoliberalismus, UTOPIE kreativ, H. 182 (Dezember 2005), pp. 1088-1097,, ε.σ. 1093.

7] Dukstra, R., Public Space does not exist. Unveröff. Vortragspaper. Workshop der Zentralvereinigung der Architekten der Steiermark. 1997, Graz. (= www.allesineinem.at/zvsteiermarklhtmllor_dijk.html (30.11.2000)).

[8] Mitchell, D.,: The End of Public Space? People's Park, Definitions of the Public, and Democracy. In: Annals of the Association of American Geographers 85 (I), 1995, S. 108-133. Εδώ σ.123. (https://www.google.gr/search?client=firefox-b&dcr=0&q=MITCHELL,+D.+1995:+The+End+of+Public+Space?+People%27s+Park,+Definitions+ofthe+Public,+and+Democracy.+In:+Annals+ofthe+Association+of+American+Geographers+85+(I),+S.+108-133.&spell=1&sa=X&ved=0ahUKEwiWtYvN9IDWAhUkIMAKHS4xAkYQvwUIISgA&biw=911&bih=403 )

[9] Brendgens, Guido., Vom Verlust des öffentlichen Raums. Simulierte Öffentlichkeit in Zeiten des Neoliberalismus, UTOPIE kreativ, H. 182 (Dezember 2005), pp. 1088-1097, ε.σ. 1095

[10] βλέπε Brendgens, Guido.,
[11]Πρόσεξε κανείς τη λογική και την πρακτικότητα (?????) των καθηκόντων των εργαζόμενους της ιδιωτικής ασφάλειας του φεστιβάλ της μπύρας 1-2/9/2017 στο Δημαρχιακό προαύλιο της Θεσσαλονίκης?
[12] βλέπε, Brendgens, Guido., Vom Verlust des öffentlichen Raums. Simulierte Öffentlichkeit in Zeiten des Neoliberalismus, UTOPIE kreativ, H. 182 (Dezember 2005), pp. 1088-1097, ε.σ. 1095.
[13] Σε τι αναφέρονται συνήθως οι επιχειρηματίες των υπαιθρίων καφέ. ¨Έρχονται οι νέοι και κάθονται 5 ώρες και πίνουν ένα καφέ που τους κοστίζει 2 ευρώ».
[14] Είναι η πολιτική του «Tittytainment» μια τακτική που αγγίζει μια μέλλουσα αστική κοινωνική πολιτική επιβίωσης. Εδώ δεν χρειάζεται, δεν είναι αναγκαίο ούτε μια πολιτική αγωγή ούτε μια κυβερνησιμότητα.Λειτουργεί με αυτόματο πιλότο προς την λεγόμενη «20:80 κοινωνία».
[15] Brendgens, Guido., Vom Verlust des öffentlichen Raums. Simulierte Öffentlichkeit in Zeiten des Neoliberalismus, UTOPIE kreativ, H. 182 (Dezember 2005), pp. 1088-1097, ε.σ. 1091
[16] Βλέπε Reiß-Schmidt, Stephan., Der öffentliche Raum.: Traum, Realität, Perspektive, http://www.urbanauten.de/reiss_schmidt.pdf, am

Covid-19 και επεξεργασία αστικών λυμάτων, Τι βρέθηκε. Αγγλικά, Διάβασμα σε 6'

Xώρες ξεκινούν έλεγχο μεγάλης κλίμακας για SARS-CoV-2 στα λύματα.

Eρευνητές έχουν βρει ίχνη κορωναϊού σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων σε διάφορες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο

Chris Baraniuk May 14, 2020

Scientists in Spain are expecting to begin regularly analyzing sewage for traces of the coronavirus that causes COVID-19, The Scientist has learned. Pending budget approval from AXA or national funds in Spain, researchers will carry out the work for at least a whole year, having signed a special agreement with authorities in the Valencian Community, a region on Spain’s eastern coast that is home to nearly 5 million people. 

It will involve the twice-weekly collection of samples from more than 250 wastewater treatment plants, says lead researcher Pilar Domingo-Calap, a biologist at the University of Valencia. Already, her team is sampling from 20 facilities in a preliminary phase of the project.

Previously, Domingo-Calap and colleagues had reported the discovery of SARS-CoV-2 traces circulating in Valencian wastewater that had been sampled on February 24—around the time the first COVID-19 cases were officially confirmed in mainland Spain. They published their findings in a preprint on medRxiv April 29. The samples used in that work came from three large water treatment plants serving around 1 million residents living in the city of Valencia.

“Now we’re going to monitor the full region,” says Domingo-Calap, pointing out that this will cover the provinces of Alicante, Castellón, and Valencia itself, once full funding for the project is confirmed.

Effluent water after treatment at a facility in Pinedo, Spain, that is part of a sampling effort to track COVID-19 in sewage the photo has been taken at Estación Depuradora de Aguas Residuales (EDAR) Pinedo 2, belonging to Empresa Pública de Saneamiento de Aguas Residuales (EPSAR)

It’s one of the first such programs to be planned on a large scale. In recent months, various researchers in several countries including the US, Switzerland, Italy, the Netherlands, and France have all reported the detection of SARS-CoV-2 in wastewater, suggesting that sewage monitoring could allow authorities to detect fresh outbreaks and keep an eye on existing ones. 

These efforts are now moving beyond mere proofs of concept. Besides the Spanish project, similar programs are also set to be launched in Australia, with individual states deciding when and how to roll out monitoring. The state of Victoria, for example, will begin this work at scale in June. And authorities in the UK have said they are actively investigating the possibility of tracking the virus via sewage.

Wastewater detection involves taking small samples of untreated sewage, which may contain traces of the SARS-CoV-2 virus. The samples are not thought to contain infectious virus particles but rather viral RNA, which is detected using RT-qPCR in a laboratory. 
This is exactly what Domingo-Calap and her colleagues did back in April, although they used samples stored at 4 °C, the oldest of which dated to February 12. It did not contain evidence of the virus but the subsequent sample, from February 24, did. 

“We were lucky because they keep some samples for a month and a half,” says Domingo-Calap, who had already been working with Valencian wastewater treatment plants as part of a project to study the presence of bacteriophages in wastewater.
The preprint she and her colleagues published revealed that SARS-CoV-2 may have been circulating in mainland Spanish communities earlier than previously thought. 

A similar survey by researchers in Italy, published on medRxiv May 7, reported that a single wastewater sample from Milan contained traces of the virus just a few days after the first confirmed case of COVID-19 community transmission was reported in the country.
Domingo-Calap and her coauthors note that they also tested treated wastewater for viral RNA but, as expected, did not find any in those samples. This is because disinfection generally removes traces of viruses and other pathogens from sewage water. 

Such work raises the possibility that surveillance of untreated wastewater could quickly reveal emerging outbreaks of COVID-19 in some areas. It might also help authorities understand the extent to which transmission has occurred, suggests Domingo-Calap.

“The number of [officially confirmed] cases was really low compared with the concentration of RNA we found in the water,” she explains. 
“It is a very low-cost method to give you additional epidemiological information about the spread of the virus and I think that is very useful,” says Willem van Schaik, a microbiologist at the University of Birmingham.
He notes that wastewater surveillance can only give a “broad overview.” Individuals in an affected population still have to be tested directly so that health authorities can better understand the true nature of ongoing outbreaks.

While UK officials have hinted that they might launch a program similar to the one in Spain, there is no firm commitment yet, says Andrew Singer, a pollution scientist at the UK Centre for Ecology & Hydrology.
“I have a proposal that was submitted over two weeks ago now to the research council in the UK. They haven’t told me whether it’s funded yet,” he says.
“All I can say is, it does appear that the UK will be doing some form of national surveillance of wastewater. When it starts, I’m not sure. Who will be doing it, I’m not sure.”

Singer says he has read reports of SARS-CoV-2 detection in wastewater in other countries with interest, but for such initiatives to really be useful, methods of sampling and analysis would need to be carefully validated and standardized. For example, all researchers could agree to take a certain volume of sample wastewater at specific intervals. 

A clearer understanding of how individuals shed the virus would also be useful, adds Singer. Sharpening surveillance methods in this way would allow scientists to more accurately model the COVID-19 case load in a particular community by measuring the concentration of viral RNA in sewage, he says.

Without this clearly defined methodology, Singer says, wastewater surveillance remains a fairly simple tool but, all the same, one that could potentially inform governments about outbreaks in a timely manner.

One other question remains: if traces of the virus exist in untreated sewage, does that mean someone could catch COVID-19 from it? Aaron Packman, an environmental engineer at Northwestern University, recently said in a public statement that there was a risk of waterborne transmission of SARS-CoV-2 and that wastewater systems should be examined carefully.
However, van Schaik argues that there is little evidence that infectious coronavirus particles survive well in untreated wastewater.
“At this moment in time, I would say it’s unlikely to be a major cause for transmission because it remains a respiratory virus that spreads by coughing and sneezing,” he says.